12/09/2024 | Yazar: Kaos GL

80’lerde Lubunya Olmak kitabından naklen: “Suratım paramparça. Elbiselerim yırtılmış. Her tarafım delik deşik olmuştu…”

12 Eylül’ün 44. yıldönümü: Trans kadınlar darbeyi anlatıyor Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı

Bundan 44 yıl önce, 12 Eylül 1980’de asker, darbe yaptı ve yönetime el koydu. Türkiye, bir daha eskisi gibi olmayacaktı.

Darbe ve sonrasındaki dönem günümüzde işkence, idam ve baskıyla anılıyor. Darbenin mağdur ettiği kesimler arasında LGBTİ+’lar da yer alıyordu. Uzun yıllar boyunca darbe döneminde özellikle trans kadınların neler yaşadığı pek bilinmedi. Oysaki darbeciler; sahne yasakları, işkence ve sürgünlerle trans kadınları ve eşcinselleri hedef almıştı.

Şu an faaliyetlerine devam etmeyen İzmir Siyah Pembe Üçgen Derneği’nin sözlü tarih kitabı ‘80’lerde Lubunya Olmak’, darbeden seneler sonra darbenin etkilerini ve yaşananları ortaya çıkardı. Kitaptan naklen aktarıyoruz…

Özlem: “80 Darbesi’ni hatırlamaz mıyım? Bir eve gitmiştik. Ben ve arkadaşım bir eve gitmiştik. Koliye. Dışarı çıkmak yasak, dediler. Mecbur kaldık sabaha kadar o evde. Zeytinburnu’ndaydı, hiç unutmam. Sabah bir dışarı çıktık, her yer asker... Asker polisten daha iyi davranıyordu. Mesela Dolapdere’de bizi aldılar, sıraya geçirdiler. Hepimize dayak attılar. Sırada kaç kişi varsa, herkes yanındakine tokat atacak. En samimi arkadaşın bile olsa mecbursun vurmaya...”

Ahu: “80 İhtilali’ne kadar Ankara’daydım. Evdeydik. Benim laçom vardı. Yatıyorduk. Arkadaşım geldi, kapıyı çaldı: Kalk, dedi. N’oldu, dedim. İhtilal oldu, dedi. Ben dedim, ihtilal ne demek? N’oldu, ihtilal ne, bilmiyorum çünkü... Bana dedi ki, kocana sor. Kocam da makine mühendisiydi, Sümerbank’ta çalışıyordu. Ben 20 yaşındaydım, o da 23-24... İhtilal olmuş, dedim ben. Okumuş kültürlü bir insandı. O bana izah etti. ‘Askeriye el koydu’ dedi, ‘sokağa çıkma yasağı var.’ Ben de, tamam, dedim o zaman.”

Belgin: “O 80’li yıllar içerisinde çalışma alanlarımız gündüze döndü, ondan sonracığıma, gündüz müşteri edinmeye başladık. İşte kelle koltukta, kimimiz Belgrad Ormanları’na gidip çalışıyorduk, kimimiz karşılara gidip çalışıyorduk, yani kelle koltukta hayatı devam ettirmek zorundaydık. Çünkü ev sahibi darbeden anlamaz, elektrik darbeden anlamaz, ekmek, su darbeden anlamaz, ondan sonracığıma, diğer giderlerin, kuaför darbe oldu anlamaz, bunların hepsi parayla dönen şeyler, bakkalına, kasabına, kirana, ekmeğine, kıyafetine, aa bugün darbe oldu beni idare edin, diyemezsin: Yapacağın tek bir şey vardır; bugün de olduğu gibi, seks işçiliği yapmak zorundasın.”

Bennu: “O yıllar benim dehşetle hatırladığım zamanlar. Çok kötü zamanlardı. Polis falan... Kötüydü yani. Sizin kimliğiniz, kişiliğiniz, içiniz, dışınız değil yani tamamen var olmanız onlar için kötü bir şeydi. Senin insanlığın, düşüncen, ailende üzülenler, acı çekenler olması, birilerinin bişeyi olman ilgilendirmiyor onları yani. Bu toplumda olmamalısınız.”

Demet: “Havada böyle bir sonbahar sıkıntısı vardı, sanki her şeyin bir mânâsı vardı. Hava İstanbul’da o kadar kapalı oldu ki, zaten 4 gün sokağa çıkma yasağı oldu. 12 Eylül’de daha okullar açılmamıştı, sabah kalktık, hayda, ‘Darbe oldu’ dediler, ‘Aa ne darbesi’ dedik, ‘çıkmıyorsunuz dışarıya’ dediler. Biz o zaman sitede oturuyoruz, gökdelende. 15 katlı, dört tane bina vardı bizim o sitenin içinde. Hava resmen insanların acısını yansıtıyordu, böyle kasvetli. Eylül’de biraz böyle kapalı olur sonra düzelirdi hava İstanbul’da. O süreçte uzun bir müddet hava hep kara bulutlu kaldı; insanın içini acıtan bir hava vardı, sanki o şiddete maruz kalacak insanların yasını tutar gibi, bir ironisi vardı havanın.”

Deniz: “Eve gitsem bir türlü, gitmesem bi türlü. Ne olursa olsun dedim, gideyim. Gittim, ‘niye geldin?’ dediler bu sefer. ‘Uslu duracaksan, rahat duracaksan, bir şeyler yapmayacaksan… Otur.’ dediler. Saçlarımı uzatmışım. Korkudan damda yattım. Dam da yüksek. Abime söylemişler geldi diye. Merdivenle dama çıktım. Abim nerede bulacak beni, o da bir merdiven bulmuş gece. Uykudayken saçlarımı makasla kesmiş. Sabah oldu gözümü açtım. Yastık saç dolu. O zaman çıldırdım, ağlıyorum, tuğlaları avluya atıyorum. Avlumuz Taksim Bahçesi gibi.”

Filiz: "Darbe sabahı Beyoğlu’nda askerlerin yürüme sesine uyandım. Sokağa inicez, makyajımı falan yaptık. Ev basıldı. Bizi askeriye ordu evine götürdüler. Karakola teslim etmediler. Hastanemiz vardı bizim: Cancan. Bizi Cancan’a yolladılar. Ordan da çıktık Ahlak’a geldik. Ahlak’ta saçlar kesildi. Sirkeci’de… Seni çuvalın içine koyuyorlar Ahlak’ta. Kediler de var. Kediler seni parçalıyor çuvalın içinde.  Beni bıraktılar öğleden sonra saat üç dört gibi... Ben Sultanahmet’e gittim. Bir esnaf dedi ki: Senin bu halin ne, dedi. Suratım paramparça. Elbiselerim yırtılmış. Her tarafım delik deşik olmuştu…"

N.K.: “On iki kişiydik galiba, bizi bir trene bindirdiler Haydarpaşa’dan. Kış, kar yağıyor. Bolu Dağı’na doğru iki dağın arası bir vadide bizi trenden indirdiler. Kışın kar yağıyor ve gece. Kar ışığında yolumuzu bularak ana caddeye çıktık. Bizi dağda ölüme terk ettiler. Öyle olaylar da yaşadık.”


Etiketler: insan hakları, kadın, nefret suçları, siyaset, tarihimizden
2024