10/01/2024 | Yazar: Oğulcan Özgenç
Beş ay boyunca Ankara Akyurt Geri Gönderme Merkezi’nde tutulan trans kadın, yaşadıklarını KaosGL.org’a anlattı: “Bana yaklaşırken maske ve eldiven takıyorlardı”
Görsel: Zehra’nın GGM’de tutulurken başka bir mülteci tarafından çizilen resmi
“Meslektaşlarımızın yaptığı görüşme sırasında idari gözetim altında tutulan yabancı, güvenlik görevlisi tarafından kaba dayak ile fiziksel şiddete maruz bırakıldığını, su, yemek gibi temel ihtiyaçlarının karşılanmadığını, hakarete maruz kaldığını ve sınır dışı edilmekle tehdit edildiğini beyan etmiştir. Beyanları görevli meslektaşlarımız tarafından tutanak altına alınmıştır. İdari gözetim altında tutulan yabancının ifadesine göre, bahsi geçen eylemler kurum yetkilileri tarafından değerlendirilmemiş, eylemlerin ardından sağlık kontrolleri yapılmamış ve yetkililerce suça ilişkin ihbarda bulunulmamıştır.”
Bu ifadeler, Ankara Barosu Mülteci Hakları Merkezi’nin Akyurt Geri Gönderme Merkezi’ne (GGM) ilişkin 13 Temmuz tarihli açıklamasından. Söz konusu GGM, 28 yaşındaki Suriyeli mülteci Hasan Muhammed’in idari gözetim altındayken hayatını kaybetmesi ile yeniden gündemde.
İşkence iddialarıyla basına yansıyan Ankara’daki Akyurt GGM’de yaşananlar, geri gönderme merkezlerinde sistematik bir sorun olduğuna işaret ediyor. GGM’lerde idari gözetim altında tutulan mülteci LGBTİ+’lar ise cinsel kimlikleri ve cinsel yönelimleri nedeniyle de kötü muamelelere maruz kalıyor.
İranlı trans kadın mülteci Zehra* da Akyurt GGM’de 5 ay boyunca idari gözetim altında tutulan trans bir kadın. Yaşadıklarını KaosGL.org’a anlatan Zehra, “Trans olduğum için beni ayrı odaya koyuyorlardı, küfrediyorlardı, nefret söyleminde bulunuyorlardı” dedi.
Şikâyette bulunmak için polisi aradı, gözaltına alınıp GGM’ye gönderildi
Zehra gözaltına alınıp geri gönderme merkezine gönderilmeden önce 8 yıldır Eskişehir’de yaşıyordu. İran’daki koşullardan uzaklaşmak için Türkiye’ye geldiğini belirten Zehra, geliş hikayesini ve o süreçte yaşadıklarını şöyle anlatıyor:
“2015’te İran’dan Türkiye’ye hayatım emniyette olmadığı için kaçtım. Türkiye’de de çok zorluk yaşadım. İnşaatlarda kaldım. Dil de bilmiyordum. Bir yıl önce menenjit geçirdim. Ayaklarım ve gözlerim zarar gördü. 4 sene önce ise HIV pozitif olduğumu öğrendim.”
İkamet izni, sağlık sigortası ve yabancı kimlik kartı bulunan Zehra; Türkiye’deki sekizinci yılında kendisine saldıran bir erkeği şikâyet etmek için polisi aradı ve polisler Zehra’yı gözaltına aldı. Gözaltına alınan Zehra, Eskişehir’den Akyurt GGM’ye gönderildi. Adli yardımla görevlendirilen Zehra’nın avukatı, KaosGL.org’a konuştu ve idari gözetim kararına itiraz edildiğini ancak itirazın kabul edilmediğini söyledi.
“Trans olduğum için beni ayrı bir odaya koydular”
İtirazın reddini takiben 5 ay boyunca geri gönderme merkezinde kalan Zehra, hem HIV statüsü hem de cinsiyet kimliği nedeniyle geri gönderme merkezinde yaşadığı ayrımcılığı şu cümlelerle aktarıyor:
“HIV pozitif bir trans olduğum için çok kötü davrandılar. Beni ayrı bir odaya koydular. Mesela oradaki kadın güvenlikler bana ‘Sen uzak dur. Yemeğini buraya koyuyoruz, kapıyı kapatacağız sen gel yemeğini al’ diyorlardı. Bana yaklaşırken eldiven takıyorlardı, maske takıyorlardı. Bunu HIV statüm nedeniyle yapıyorlardı. Ayrıca trans olduğum için de bana küfrediyorlardı, nefret söyleminde bulunuyorlardı.”
“Havalandırmaya bile çıkarmadıkları oluyordu”
“İşkence gibiydi” dediği barınma koşullarını şu şekilde detaylandırıyor Zehra:
“Koydukları odalar buz gibiydi, böceklerle doluydu. Kaldığımız odalarda çarşafları ayda bir kere bile yıkamadılar. 5 ay orada kaldım, çarşaflarım iki kere yıkandı. Su çoğu zaman kesiliyordu, susuz kalıyorduk. Havalandırmaya bile çıkarmadıkları oluyordu. Cezaevi gibiydi. ‘Bizim kurallarımıza uymayacaksan defol ülkene dön’ diyorlardı. Yabancılara ‘yabani’ diyorlardı”
5 ay sonra geri gönderme merkezinden çıkabilen Zehra için mahkemeden sınırdışı kararı çıktı. Zehra’nın avukatı sınırdışı kararına karşı açtıkları itirazın reddedildiğini ve kararın kesinleştiğini belirtti.
“Üç aydır HIV ilaçlarıma ulaşamıyorum”
Zehra şimdilerde kararın uygulanmasını bekliyor. GGM’den ayrılmasının ardından kimliğinin iptal olduğunu belirten Zehra, sağlık sigortası da iptal olduğu için HIV ilaçlarına ulaşamıyor:
“Oradan çıktıktan sonra benim kimliğim iptal oldu. Sigortam iptal oldu. Bunlar iptal olduğu için üç aydır HIV ilaçlarına ulaşamıyorum. Şu an sınırdışı kararım var. Sınırdışı kararıma itiraz edildi. Ama itiraz kabul edilmedi. İki ay içinde işlemler uygulanacak ve gönderileceksin dediler ama hiç haber yok.”
“İran’a dönersem neler olacağını biliyorum” diyen Zehra, ekliyor:
“İran’da beni öldürürler. Orada büyük bir homofobi ve transfobi var. Öyle ki, askerlik muafiyeti alamadığım ve cinsel şiddete maruz kaldığım için ailemin desteğiyle Türkiye’ye geldim zaten” ifadelerini kullanıyor.
*Konuşan kişinin adı güvenlik gerekçeleriyle değiştirilmiştir
Etiketler: insan hakları, kadın, mülteci
