Askerî Mahkeme Vicdani Reddi Tanıdı

Vicdani retçilerin yıllar süren mücadelesinin ardından Malatya Askerî Mahkemesi’nden tarihî bir karar geldi. Muhammed Serdar Delice davasına bakan mahkeme, vicdani ret hakkını din ve vicdan özgürlüğü içinde değerlendiren Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararının esas alınması gerektiğini belirtti.

 

Vicdani retçilerin yıllar süren mücadelesinin ardından Malatya Askerî Mahkemesi’nden tarihî bir karar geldi. Muhammed Serdar Delice davasına bakan mahkeme, vicdani ret hakkını din ve vicdan özgürlüğü içinde değerlendiren Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararının esas alınması gerektiğini belirtti. Mahkeme öte yandan Delice’nin vicdani ret açıklamalarını ikna edici bulmadı. 

 

24 şubatta tahliye edilen vicdani retçi Delice’yle ilgili Malatya Askerî Mahkemesi’nin gerekçeli kararı açıklandı. Kararda ret hakkının ilk kez 1967 Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi tarafından tanındığı, bu hakkın Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi’ne ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu kararlarına yansıdığı belirtildi. Son olarak da geçen yıl AİHM’in Yehova Şahidi Bayatyan’ın reddini din ve vicdan özgürlüğü kapsamında değerlendiren kararına atıfta bulunuldu. 

 

İç hukukta vicdani ret ile ilgili herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığını belirten mahkeme, ancak Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) taraf olduğunu dolayısıyla AİHS’in uygulayıcısı olan AİHM kararlarının, iç hukukta dikkate alınması gerektiğini, bunun “anayasal zorunluluk” ve “ahde vefanın gereği” olduğunu belirtti.

 

Mahkeme, beş ay askerlik yaptıktan sonra şubat 2010’da vicdani reddini açıklayan, geçen yıl kasımda da firar suçlamasıyla tutuklanan Delice’yle ilgili olarak ise “tek ve bölünmez saiki”nin vicdani ret olduğu açıklamalarını ikna edici bulmadığını belirtti. 

 

Kararda, İslamiyet inancı ve milliyetçi düşüncesi nedeniyle vicdani reddini açıklayan Delice için “ait olduğunu beyan ettiği inanç grubu olan İslamiyet’in veya fikri akımı olan milliyetçiliğin Yehova Şahitliği’nin aksine silah kullanma, üniforma giyme ve sair unsurları da içeren genel anlamda zorunlu askerlik hizmetini etme hususunu reddetmediği, dolayısıyla sanığın beş aylık askerlik süresi içinde de İslamiyet inancı milliyetçi düşünceleri bulunduğu halde askerliğini yaptığı anlaşılmıştır” dendi. 

 

Delice’nin, ekonomik ve psikiyatrik sıkıntılarının “firar” eyleminin nedeni olarak değerlendiren mahkeme heyeti, “bu durum da tek ve bölünmez saikin vicdani ret saiki olmadığını ortaya koymaktadır” ifadesini kullandı. 

 

Mahkeme 24 şubatta Delice için 10 ay hapis cezasına hükmederken, tutukluluk süresini ve “bozulan askerî disiplinin tesis edilmiş olduğu” hususunu dikkate alarak tahliyesine karar vermişti. GATA’dan 45 gün hava değişimi verilen Delice’nin gelecek ay birliğine gitmesi gerekiyor. 

 

Delice’nin avukatlarından Davut Erkan, Taraf ’a yaptığı açıklamada, yerel mahkemenin AİHS’nin iç hukuktan üstün olduğu yönündeki tesbitinin çok olumlu olduğu belirtti, öte yandan Delice’nin vicdanı reddini reddetmesinin yerinde olmadığını söyledi. Erkan “Mahkeme olayları yargılar, kişinin vicdanını değil. Davayı temyiz ediyoruz” diye konuştu.