27/06/2024 | Yazar: Kaos GL
Özgür Renkler Derneği’nin yayınladığı Bursa’da Yaşayan LGBTİ+’ların Durumu 2023 Raporu’na göre; LGBTİ+’lar temel haklara erişimde engellerle karşılaşıyor. Bursa’daki LGBTİ+ örgütleri hedef gösteriliyor, yerel yönetimlerin LGBTİ+’larla iletişimi azalıyor.
Özgür Renkler Derneği’nin hazırladığı “Eve Yakın Yerler: Bursa’da Yaşayan LGBTİ+’ların İnsan Hakları 2023 Raporu” yayınlandı. Rapor; eğitim hakkı, çalışma hakkı, eşitlik ve ayrımcılığa uğramama hakkı, kişisel güvenlik hakkı ve adalete erişim gibi pek çok başlıkta Bursa’da yaşayan LGBTİ+’ların temel haklar bakımından durumunu ortaya koyuyor.
Raporda; Bursa’da yaşayan LGBTİ+’lara dönük şiddet ve ayrımcılığın günden güne derinleştiği belirtiliyor. Bursa’da yaşayan LGBTİ+’larla yapılan görüşmelere dayanan raporda yıllar içinde artan ayrımcılık ve şiddet örneklerle aktarılıyor.
Örneklerden bazıları şöyle:
“6 Ağustos 2006’da Bursa’da yapmayı planladıkları yürüyüş Bursasporlu Esnaflar Derneği’nin şiddete varan tehditleriyle karşılaştı. Bursa Valiliği’nin daha önceden izin verdiği yürüyüş Bursaspor taraftarlarınca linç girişimine uğratıldı.”
“LGBTİ+’ların örgütlenmesine ve toplanmasına dönük Bursa’da gerçekleşen ihlallerden biri de 2015’te meydana geldi. Bursa’da Onur Yürüyüşü ve basın açıklaması yapmak isteyen Hayatın Renkleri ve Özgürlük Derneği de yürüyüş gerçekleşmeden tehditler almaya başladı…”
“Nilüfer Kent Konseyi Gençlik Meclisi’nin toplumsal cinsiyet etkinliği hedef gösterildi. İçişleri Bakanlığı bu süreçte Nilüfer Belediyesi hakkında inceleme başlattı.”
Sağlık ve barınma haklarına erişimde engeller
Rapora göre; Bursa’da yaşayan LGBTİ+’lar en yüksek sağlık standartlarına erişebilme hakkı konusunda çeşitli engellerle karşılaşıyor. Araştırmaya katılan katılımcıların ifadeleri durumu özetliyor:
“Benden habersiz gebelik testi yapmışlardı bana. Ben gebeysem bile bunu belirtmek istemiyor olabilirim yani. Bana sormanız lazım. Sen benim cinsiyet kimliğimi bilmiyorsun, cinsel tercihlerimi bilmiyorsun. Gelip nasıl gebelik testi yapabilirsin ki?”
Bursa’da yaşayan LGBTİ+’ların karşılaştığı engellerden birisi de barınma hakkına erişim konusunda ortaya çıkıyor:
“Bir emlakçıyı aradım… İki üç tane ev var, hemen gelirseniz size gösterebiliriz, dediler. Ben de dedim ki, hemen geliyorum. Taksiye bindim, gittim ve şöyle oldu, tam kapıdan içeriye girdim ve dedim, ben sizinle az önce telefonda konuştum, dairelerinizi görmek istiyorum. Şöyle bir baktı, beni bir süzdü ve dedi ki, benim bir dairem yok.”
“Müşteri beni ‘cinsi belli değil’ diye şikayet etmiş”
LGBTİ+’ların eğitim hakkına erişimde yaşadığı sorunlar da raporun başlıklarından birisi. LGBTİ+’ların ayrımcılıkla karşılaştığı mekanların başında üniversiteler geliyor:
“Okulda bayrak açmamız yüzünden özel güvenlik gelip hem bayrağı almıştı hem de bizi, bizim okuduğumuz üniversiteden çıkarmıştı…”
Raporda, LGBTİ+’ların çalışma hayatında karşı karşıya kaldığı ayrımcılıklar da yer alıyor. Katılımcılardan birisi şu ifadeleri kullanıyor:
“Yarı zamanlı bir giyim markasında çalışıyorum. Bir müşteri beni “cinsi belli değil” diye şikayet etmiş. Sonradan haberim oldu. Müdürüm benimle konuşmak istediğinde bana, burada hal ve hareketlerine dikkat et, uyarıyorum, dedi…”
Raporda; LGBTİ+’ların mal ve hizmetlere erişim konusunda da ayrımcılığa maruz kaldığı belirtiliyor:
“Markette de başıma geldi, kuaförde de. Saçımı kestirmeye gittim geçen gün acilen. Müşteri saçımı kesen kişiye laf atıyor, bayan kuaförümü oldun, diye.”
“Belediyenin LGBTİ+’larla ve örgütlerle iletişimi iyice azaldı”
Bursa’da yaşayan LGBTİ+’ların ihlal edilen haklarından bir diğeri ise mahremiyet hakkı. Raporda LGBTİ+’ların kendi rızaları dışında kimliklerinin ifşa edilmesinin mahremiyet hakkının ihlali olduğuna dikkat çekiliyor ve şu alıntı yer alıyor:
“Güven duyduğum insanlara söyledim (cinsiyet kimliğinden ve cinsel yöneliminden bahsediyor) ama onlar üçüncü kişilere paylaşıyor…”
Raporda, yerel yönetimlerin LGBTİ+’larla iletişimin azaldığı da vurgulanan bir diğer nokta:
“Belediyenin LGBTİ+’larla ve örgütlerle olan iletişimi iyice azaldı. Halbuki kendi yerelindeki örgütlerle LGBTİ+’ları güçlendirecek pek çok çalışma yapabilir. Muhalif bir belediye ve geçmişte LGBTİ+ haklarına dönük pek çok çalışma yürüttü. Yine de çekinceleri sebebiyle LGBTİ+’ları koruyacak ve güçlendirecek mekanizmalar hayata geçirmiyor, bizi öncelemiyor.”
“LGBTİ+ örgütleri sürekli olarak hedef gösteriliyor”
LGBTİ+’ların kişisel güvenlik hakkının ihlal edildiği belirtilen raporda, barışçıl toplanma ve örgütlenme hakkına ilişkin veriler de yer alıyor. Rapora göre; Bursa’da faaliyet gösteren LGBTİ+ örgütleri sistematik bir şekilde hedef alınıyor:
“LGBTİ+ örgütleri sürekli olarak hedef gösteriliyor. Etkinliklerimizde daha fazla güvenlik önlemi almak zorunda kalıyoruz. İttifaklarımızı günden güne kaybediyoruz. Bursa’da bir Onur Yürüyüşü düzenleyebilmemiz mümkün değil. Oldukça muhafazakar bir şehirde yaşıyoruz çünkü. LGBTİ+ haklarına dönük bu saldırılar yerelde daha çok hissediliyor.”
Bursa’da yaşayan LGBTİ+’ların adalete erişimi de raporda yer alan başlıklardan birisi. Raporda, LGBTİ+’ların avukata erişim konusunda yaşadığı sorunlar şöyle aktarılıyor:
“Avukata maddi olarak erişmek çok zordu aslında. HIVfobi yapılarak ben işten çıkartılmıştım. O dönemde ben onlara bir yaptırım uygulamak istemiştim. Hem maddi olarak hem de manevi olarak ben bunu yapamadım. Çünkü erişemedim, çok büyük meblağlar söylendi…”
Tavsiyeler
Raporda uluslararası mekanizmalara, yerel yönetimlere, barolara ve sivil toplum örgütlerine yönelik tavsiyeler de yer alıyor. Söz konusu tavsiyelerden bazıları şöyle:
Uluslararası mekanizmalara:
- Yereldeki LGBTİ+ örgütlerini ve LGBTİ+ haklarına dönük çalışmaların hayata geçirilmesini destekleyin.
- Yereldeki LGBTİ+’lara dönük hak ihlallerinin önlenmesine ilişkin çalışmalar gerçekleştirin.
Yerel yönetimlere:
- LGBTİ+’ların maruz bırakıldıkları hak ihlalleri karşısında başvurabilecekleri bildirim mekanizmaları yaratın.
- LGBTİ+ haklarına duyarlı bir bütçeleme çalışmasıyla birlikte stratejik planlarınızda LGBTİ+ çalışmalarına yer verin.
- Yerel Eşitlik Eylem Planları’nın LGBTİ+ çalışmalarını içermesini sağlayın. Katılımcı karar alma süreçleri oluşturun.
- Eşitlik Birimleri kurarak LGBTİ+’ların güçlendirilmesini sağlayacak programlar oluşturun.
Barolara:
- LGBTİ+ hakları merkezi kurun.
- LGBTİ+’ların maruz bırakıldıkları hak ihlallerini izleyin ve raporlayın.
Sivil toplum örgütlerine:
- Yereldeki LGBTİ+ örgütleriyle insan haklarını güçlendiren çalışmalar düzenleyin.
- LGBTİ+’ların hizmetlere eşit erişimini sağlayacak uygulamalar düzenleyin.
Etiketler: insan hakları, çalışma hayatı, eğitim, kent hakkı, barınma, sağlık hakkı
