25/08/2016 | Yazar: Kaos GL
Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği, Toronto merkezli femifesto örgütünün ‘Doğru Kelimeyi Kullanmak: Kanada’da cinsel şiddet üzerine haber oluşturma’ kitabından iki bölümü Türkçe’ye kazandırdı.
Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği, Toronto merkezli femifesto örgütünün “Doğru Kelimeyi Kullanmak: Kanada’da cinsel şiddet üzerine haber oluşturma” kitabından iki bölümü Türkçe'ye kazandırdı.
Cinsel şiddet haberleri medyada, şiddete maruz bırakılanın haklarının yok sayan, cinsel şiddet hakkındaki önyargıları ve yanlış inanışları pekiştiren bir şekilde yer bulabiliyor. Hayatta kalanın değil, failin olaya ilişkin sözlerine yer verilmesi, şiddete uğrayan temsili kadın ya da çocuk görsellerinin kullanımı ya da olayın sansasyonel bir dille yer verilmesi bunlardan bazıları... Haber içeriklerinin yanısıra, cinsel şiddetle ilgili yaygın mitlerin, benzer söylemlerle sosyal medya paylaşımlarında, haber altı yorumlarda, başlık ve manşetlerde kullanımına da sıkça rastlanabiliyor.
Bu örneklerden yola çıkan Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği, medya emekçilerine cinsel şiddet olaylarının haberleştirilmesinde yol göstermek amacıyla "Cinsel Şiddet Alanında Hak Temelli Yayıncılık" broşürünü hazırladı.
Kanada-Toronto merkezli, cinsel şiddet alanında çalışan femifesto adlı örgüt ve ortaklarının hazırladığı "Doğru Kelimeyi Kullanmak: Kanada’da cinsel şiddet üzerine haber oluşturma" (Use the Right Words: Media Reporting on Sexual Violence in Canada) adlı çalışmasından iki bölümü çevirilen ve Türkiye'den örneklerle güncellenen broşür ile, medya emekçilerinin cinsel şiddet haberlerine yaklaşımının hak temelli bir noktaya taşınması amaçlanıyor.
Broşürde, haber yazımındaki ve görsel kullanımında yapılan yanlışlar ve doğru uygulama önerileri “yap/yapma” başlıklarıyla yer alıyor:
Örneğin; hukuk dilinde de kullanılan "mağdur" ifadesi ya da "kurban" ifadesinin negatif çağrışımlar içerebileceği belirtilirken; bunun yerine haberlerde, güçlendirici de olabilen "hayatta kalan / sağkalan" ifadeleri ya da "cinsel şiddete maruz bırakılmış", "cinsel şiddeti yaşamış" ifadeleri öneriliyor.
Kendi hikayesini paylaşan bir hayatta kalanı okuyucuya aktarırken “söyledi”, “anlattı”, “paylaştı” gibi daha tarafsız ve objektif bir dil kullanmak da önem taşıyor. Cinsel şiddete maruz bırakılan kişinin hikayesini haberleştirirken “itiraf etti”, “kabul etti”, “sebep oldu”, “imkan verdi” gibi fiiller kullanılması, olayın sorumluluğunu faile değil hayatta kalana yüklediği için bu kelimelerin haber içinde geçmemesi öneriliyor.
Broşürde, hayatta kalan ile yapılan röportajlarda ve haberlerde, onun tercih ettiği ifade ve görsellerin kullanılması gerektiği belirtiliyor.
Yine benzer şekilde "tecavüze uğradı" ifadesi fiili faile değil maruz bırakılana atarken, ”tecavüzcüsü/tacizcisi ile.." gibi fadeler faille bir aidiyet ilişkisi kurduğu için sakıncalı görülürken, failin olaydaki sorumluluğunu görünmez kılabiliyor. Bunlar yerine "fail tecavüz etti" ya da hukuksal süreç sürüyorsa "fail tecavüz suçundan yargılanıyor" ifadelerini tercih etmek gerekiyor.
Broşürde, tecavüzün ve cinsel saldırının cinsellikle ilgili olmadığı, bir güç ilişkisi ve şiddet biçimi olduğu vurgulanıyor. Bu nedenle haberde şiddetin pornografisini üreten dilden mutlaka kaçınmak gerekiyor.
Sivil Düşün AB Programı desteğiyle basılan broşürü, ücretsiz olarak edinebilir ve dijital ortamda okuyabilirsiniz.
Etiketler: medya
