30/10/2021 | Yazar: Defne Güzel

Dr. Koray Başar: Bedenin cinsiyete uymaması kişiyi ‘bozmuyor’. Ama ‘cinsiyet cetveli’ yani kafamızın içindeki o normal kenarlar damgalıyor, kişilere kendini bozuk olduğunu hissettiriyor.

“Cinsiyet cetveli” damgalıyor, bozuk hissettiriyor Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı

Kaos GL, Eşit Haklar İçin Savunuculuğu Güçlendirme Projesi kapsamında eğitim alanında İnterseks Kişiler ve Ailelerine Ruh Sağlığı Hizmetleri etkinliğini gerçekleştirdi. 25 Ekim tarihinde gerçekleşen etkinliğin konuğu ise Dr. Koray Başar oldu.

Başar, çevrimiçi gerçekleşen etkinlikte alandaki uzmanlara dönük temel bilgiler ve uygulamaları aktardı.

Gerçekleştirdiği sunum kapsamında Başar’ın sözlerinden öne çıkanlar şu şekildeydi:

 “İnterseks dediğimiz zaman, bunu tanımlamaya çalıştığımız zaman cinsiyetle ilgili bedensel özelliklerin kadın-erkek ikiliğiyle uyumlu olmamasını kastediyoruz. Aslında hiçbirimiz o kadar net bu ikiliğe uymuyoruz. Hepimizin bedeninde diğer cinsiyetlerle bağdaşan özellikler var. İnterseks daha özel bir grup. En başta hermafrodit olarak tanımlanıyor. Sonra bu ifadenin yaftalayacağı olduğunu düşünen tıp, bir araya gelerek daha da yaftalamaya sebep olacak bir isim buluyor; ‘cinsiyet gelişim bozuklukları’. Daha çok interseks kullanılıyor. Cinsiyet gelişiminde çeşitlilik interseksler de dâhil insanlarda temel bir özellik. Bedende cinsiyeti belirlediğini varsaydığımız her neyse, kromozom, yumurta, gonat, testis, ya da hormonların etkisiyse de bunlar açısından hepimiz çeşitlilik sergiliyoruz.”

Cinsiyet, en temel bilgilerden biriymiş gibi zannediliyor”

 “Ailelerin beklediği ilk şey bebeklerinin cinsiyeti. Cinsiyet en temel bilgilerden biriymiş gibi zannediliyor. Bunun sağlıklı doğumla ilişkisi olduğu zannediliyor. Böyle olmadığını öğrenen bir ailenin endişesi yoğun oluyor. Aileye açıklaması gereken sağlık çalışanları da tecrübeli olmuyor. Ne söyleyeceklerini bilmiyorlar. Söylemiyorlar ya da muğlak ifade edildiği sürece de yoğun bir belirsizlik içerisine düşüyor ebeveynler ve ne yapılabileceğini bilmiyorlar.”

“Cinsiyet gelişimi açısından insanlar geniş bir çeşitlilik gösteriyorlar. Bu çeşitlilik herkeste gözlenen gelişimsel farklılıkların bir boyutu. Tıbbın ‘cinsiyetine’ uymayanlara interseks deniyor ve bu nadir bir durum değil. Bedenin cinsiyete uymaması kişiyi ‘bozmuyor’. Yani kişinin başka özelliklerinde bir etkisi yok bunun. Zihinle, zekâyla, karakterle, ahlakla, eğitim alabilmek ya da yakınlık kurabilmek… Bunlarla hiçbir ilgisi yok. Kişiyi bozmaz derken kastettiğim şey bu. Ama ‘cinsiyet cetveli’ yani kafamızın içindeki o normal kenarlar kişileri damgalar. Kişiye bozuk olduğunu hissettirir. Bu ‘düzeltme/uydurma’ çabaları kişiyle birlikte değil, kişiye rağmen yapıldığında yaşam boyu ruhsal ve bedensel problemlerle sonuçlanabilir. Dolayısıyla buna son vermek gerekiyor. Kişiyle birlikte yapılabilmesi ise intersekslerin ve ailelerinin hakkı. Buna imkân verilmeli ama kişiye rağmen ya da kişiyi dışarda bırakarak yapıldığında doğru şeyler değiller.”

“Ruh sağlığı çalışanının rolü ömür boyu”

“Ruh sağlığı çalışanının rolü ömür boyu. Bireyin kendisine de aileye de psikososyal destek verilmesi gerekiyor. Psikiyatristten bahsetmediğimin altını çizeyim. Sosyal hizmet uzmanı, çocuk gelişimcisi, psikolojik danışmanlar, klinik psikologlar… Herkesin seferber olması gereken bir durum. Koruyucu ve sağaltıcı ruh sağlığı hizmetleri verilmeli. Sağlık çalışanlarına destek sağlayacak profesyonel ekiplere ihtiyaç var.”

“Geri dönüşlü olmayan tıbbi girişimler için kişinin karar süreçlerine dâhil olabileceği zihinsel olgunluğa erişmesini beklemek gerekiyor. Bunu kural haline getirmek gerekiyor. Yasal hale getiren ülkeler var. Türk Tabipler Birliği’nin bu konudaki kuralına sıkı sıkıya sahip çıkmak gerekiyor. Sağlık çalışanlarının ise ‘kişiden yana’ hizmet sunabilecek bilgi, beceri ve ön yargısız tutumla donanması gerekiyor.”

* Bu etkinlik, Avrupa Birliği'nin mali desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla KAOS GL’ye aittir ve AB’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.

lgbti-esitligi-icin-kat-edilecek-cok-mesafe-var-yayini-turkcede-1




Video Haber İkon  İlgili Video:


Etiketler: insan hakları, sağlık
nefret