21/07/2021 | Yazar: Anjelik Kelavgil

17 Mayıs’ın avukatlara dönük LGBTİ+ eğitimlerinde interseks hakları konuşuldu.

“Cinsiyet, tıp otoriteleri tarafından belirlenemez” Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı

17 Mayıs Derneği’nin Gökkuşağı Projesi kapsamında avukatlara dönük LGBTİ+ eğitimlerinin üçüncüsü; 17 Mayıs Derneği’nden Av. Kardelen Yılmaz’ın moderasyonunda Kaos GL’den Yasemin Bahar ve İnter Dayanışma’dan Belgin Günay’ın katılımlarıyla gerçekleştirildi.

“Avukatlara Yönelik İnterseks Hakları Eğitimi” başlığını taşıyan eğitimde interseks kavramı açıklanarak intersekslerin uğradığı hak ihlalleri insan hakları bağlamında ele alındı.

Ne kadar çok insan varsa o kadar cinsiyet vardır

İlk olarak Kaos GL’den Yasemin Bahar’ın söze başladığı eğitimde “interseks nedir?” sorusuna cevap arandı. İnterseksin birden fazla varyasyonunun mevcut olduğunu söyleyen Yasemin Bahar, interseksin mevcut tek bir tanım üzerinden tarif edilmediğini belirterek toplumun intersekslerin toplumun yüzde 1.9’unu oluşturduğunu belirtti.

Bahar, geçmişte interseksin cinsiyet gelişim bozukluğu olarak tariflendiğini ancak artık günümüzde cinsiyet gelişim farklılığı olarak tanımlandığını söyleyerek kişilerin interseks olup olmadıklarını yaşamın her anında öğrenebileceklerini, yalnızca bebeklikte atanan bir durum olmadığını vurguladı.

İnterseksliğin hermafroditlik olmadığını belirten Yasemin Bahar; üçüncü cinsiyet olarak tanımlamanın da yanlış olacağını söyleyerek cinsiyetin tıp otoriteleri tarafından belirlenemeyeceğini, kişilerin kendilerinin cinsiyetleri hakkında verdikleri beyanları neyse cinsiyetin o olacağını “ne kadar çok insan varsa o kadar cinsiyet vardır” diyerek açıkladı.

İntersekslerin üreyemeyen, ilişkilenemeyen kişiler olmadığının altını çizen Bahar; “Her interseks için durum farklıdır. Kimisi üreyebilir, kimisi üremeyebilir. Üreyememe sebebi ise maruz kaldığı tıbbi müdahaleler olabiliyor.” dedi.

İntersekslere dönük tıbbi müdahalelerin beden bütünlüğünün ve kendi kaderini tayin hakkının ihlali olduğunun altını çizen Yasemin Bahar; “Çocuk kendi karar verecek durumda olmasa bile, kendisine ne yapılacağının açıklanması önemli. Doktorlar genelde ameliyat olmama gibi alternatif bir ihtimali sunmuyorlar. Ailelere aydınlatılmış onam sunmuyorlar. Ne ameliyatı olduklarına dair fikirleri olmuyor” dedi.

Yasemin Bahar; Hasta Hakları Yönetmeliği, Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi, Hekimlik Meslek Etiği Kuralları ve Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerinin intersekslerin ellerindeki yasal enstrümanlar olduğunu belirtti. Ardından interseks olmayanların cinsiyet atamayarak, dinlemeye-öğrenmeye açık olarak, kapsayıcı dil kullanarak, kimseyi merak giderme aracı olarak görmeyerek, intersekslerin ihtiyaçlarını ve isteklerini sorarak hareket etmesinin interseksler açısından anlamını ifade ederek sunumunu tamamladı.

İnterseksleri kapsayıcı ayrımcılık karşıtı yasa yok

Yasemin Bahar’ın ardından İnter Dayanışma’dan Belgin Günay eğitime devam etti. Günay; intersekslerin karşı karşıya kaldığı hukuki problemlere değinerek tıbbi kayıtlara erişimdeki zorluklardan bahsetti. Ardından interseksleri kapsayan ayrımcılık karşıtı bir yasa olmayışını ve yarattığı sorunları ele alan Belgin Günay; resmi belgelerde isim veya cinsiyet değişikliğinin önündeki engelleri açıkladıktan sonra “Cinsiyetlendirilmiş resmi belgeler sorun yaratıyor. Bizim hedefimiz diğer cinsiyet varyasyonlarını kapsayacak şekilde bir x seçeneği bir üçüncü seçenek olabilir diye öneriyoruz. Gelecekte ise cinsiyet kategorinin tamamının kalkmasını.” dedi.

İntersekslerin karşı karşıya kaldıkları hak ihlallerini ve ayrımcılıkları anlatan Günay; intersekslerin özellikle okul ve iş hayatlarında maruz kaldıkları ayrımcılıkları önleyici mevzuat eksikliğinin yarattığı problemlere değindi. Geçmişe nazaran interseks bilgisinin kamuda gitgide azaldığını ve ebeveynlerin interseksleri odağına alan doğru bilgiyi edinemediğini belirtti.

Ardından interseks hareketin çözüm önerilerine değinen Belgin Günay; resmi belgelerdeki bilgilerin değiştirilmesi önündeki engellerin kaldırılmasını, tıbbi kayıtların gizlilik politikasının intersekslerin özel hayatlarını odağa alacak şekilde düzenlenmesini; yalnızca kanun değil, intersekslerin temas ettiği tüm alanlara dönük yönetmeliklerin de hazırlanmasını; evlilik, evlat edinme, çocuk sahibi olma konularının interseksleri kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmesini ve intersekslerin uğradığı zararları telafi edecek mekanizmaların hayata geçirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Son olarak uluslararası iyi örneklere değinen Belgin Günay; Almanya, Malta, Ekvador ve Hollanda’nın intersekslere tazminat hakkı tanıyarak kısırlaştırma ameliyatları için özür dilediğini; Amerika Birleşik Devletleri’nde ise pasaportlara X cinsiyetinin koyulduğunu ve bu uluslararası iyi örneklerin yaygınlaşmasını temenni ettiğini belirterek sunumunu sonlandırdı.


Etiketler: insan hakları, sağlık
nefret