11/03/2022 | Yazar: Gözde Demirbilek

Gençlerarası kutuplaşmayı, ayrımcılığı ve ötekileştirmeyi kültür ve sanat yoluyla azaltmayı amaçlayan elele Kavramlar Sözlüğü erişime açıldı.

elele Kavramlar Sözlüğü’nden 10 kavram Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı

“Kültür ve Sanat Yoluyla Değişim İçin Diyalog - elele” Projesi, genç kadın ve erkekler arasında kutuplaşmayı, ayrımcılığı ve ötekileştirmeyi kültür ve sanat yoluyla azaltmayı, bireysel özgürlükleri teşvik etmeyi ve değişim için diyaloğu artırmayı hedefliyor. Bu hedefler doğrultusunda yürütülen çalışmaların zeminini, arkaplanını, ötesini-berisini ise ‘insan hakları’ , ‘birlikte iyi yaşam’ , ‘diyalog’ ve ilgili birçok kavramı içine alan bir çerçeve oluşturuyor:

“Bu çerçevenin ihtiyaçlar bağlamında devamlı değişen ve gelişen birçok kavramı içinde barındırdığının farkındayız. Bizler bu proje ile hepsini ele alamamış olsak da öne çıkan kavramları içeren bir sözlük oluşturmayı oldukça önemsiyoruz.”

elele Projesi kapsamında Hamit Levent Evci ve Neslihan Öztürk tarafından hazırlanan “Kavramlar Sözlüğü”;

Kavramları daha önce hiç duymamış olanların bu kavramlarla tanışmasına katkı sağlamak,

Daha önce bu kavramları duyanların bu kavramları yeniden düşünmesine ve farklı deneyimlere sahip kişilerle tartışmasına alan açmak,

Kavramlarla ilgili var olan bilgi kirliliğinin önüne geçerek doğru bilgi kaynağı alanı olmak için erişime açık.

Kavramları sadece tanımlamamaya çalışan Sözlük’ten seçtiğim 10 kavram şöyle:

Birlikte İyi Yaşam: Bir toplumu oluşturan farklı din, dil, ırk, ihtiyaç ve özellikleri olan insanların ve grupların birbirlerini dışlamadan, katılım mekanizmalarında aktif yer alabilecekleri mekanizmalar sayesinde eşit ve adil bir toplumda yaşayabilmeleri demektir.

İhtiyaçları Farklılaşan Gruplar: Geçmiş yaşantıları, deneyimleri, fiziksel yapıları, cinsiyetleri, dini inançları, yaşları gibi değişen ya da doğuştan gelen özelliklerinden dolayı birlikte yaşam esnasında sıklıkla göz ardı edilen kişilerden oluşan topluluklara denir.

Kapsayıcılık ve Sosyal İçerme: Kapsayıcılık en basit anlamıyla içine almak, dahil etmek anlamındadır (TDK). Sosyal bilimler alanında kullanılan anlamında ise toplumu ilgilendiren her türlü konuda yapılan çalışmalarda toplumun gelişmesi, eşitliğin sürdürülebilir olması ve farklı ihtiyaçları ancak eşit hakları olan yurttaşların da bu çalışmaların öznesi, hedef kitlesi olması prensibinin benimsenmesi yaklaşımıdır.

Kültürel Miras: Tarih, dil, sanat, coğrafya, mimari, doğa, gibi kavramlar tarafından bir toplumu oluşturan tüm değerlerin evrensel önemleri, özellikleri, biriciklikleri sebebiyle geçmişten günümüze kadar aktarılarak gelen ve yaşatılan etrafımızdaki değerlerin tümüdür.

Öteki / leştirme: Farklılıklara ve çeşitliliğe toleransı olmayan, iletişime kapalı bir bakış açısıyla önyargılarımızla beslenen karşımızdakini aşağı gören bir tutum ve davranış şeklidir. Kendimiz için hak gördüğümüz şeyi başkası için hak görmüyorsak o kişiyi ötekileştirmişiz demektir.

Pozitif Ayrımcılık: Pozitif ayrımcılık; sosyal, ekonomik ve politik yaşamda kadınlar, engelliler gibi taşıdıkları özellikler nedeniyle dışlanmış azınlıkların, dışlanmışlıklarını azaltmak ve uzun vadede engellemek amacıyla ortaya konulan politika ve uygulamaları ifade eder.

Tolerans / Hoşgörü: Türkçe’de hoşgörü, tolerans, müsamaha kavramları birbirlerinin yerine kullanılmaktadır.

Toplumsal Hafıza: Demokratik bir toplumun siyasi, sosyal ve kültürel alanda geçmişine dair sahip olduğu, her türlü olay, dönüşüm, eylem ve kültürel öğeyle ilişkili şeylerin kapsadığı değerlerin tümüdür.

Yüzleşme: Sivil Toplum alanında “yüzleşme” kişiler arasındaki yüzleşmeden farklı olarak geçmişte yaşanan sistematik hak ihlalleriyle yüzleşmek, hakikatin peşinden gitmek, geçmişteki olaylara eleştirel bakmak ve “kendi tarafında” olarak gördüğün kişi/grupların da sorumluluklarını tartışmak ve hak sahibi grupların hak talepleri odağında dayanışmak ile ilgilidir.

Xenophobia (Yabancı Düşmanlığı): Oxford İngilizce Sözlüğüne göre yabancı düşmanlığı (xenophobia) “yabancılar ya da yabancı ülkelere karşı hissedilen hastalıklı korku hali”dir. Başka bir deyişle, bilinmeyen kişiler ya da yabancılara karşı hissedilen tiksinti, iğrenme ya da nefret duygusudur.

“Kültür ve Sanat Yoluyla Değişim İçin Diyalog – elele” Projesi’nin web sitesini buradan inceleyebilirsiniz.


Etiketler: kültür sanat
nefret