03/04/2024 | Yazar: Yusuf Çelik
Vavien Wood ile "Engelli Bir Lubunyanın Flört Maceraları" yazısından ilhamla engelli bir lubunya olmak üzerine konuştuk.
Türkiye'de yaşamak, engelli bir lubunya hayat sürmek zorlu bir deneyim. Toplumda hâkim olan sağlamcı politikalar ve heteronormatif normlar, engelli ve LGBTİ+ kimliğini taşıyan bireylerin yaşamını daha da zorlaştırıyor. Lubunyalar, bu iki kimlik arasında çift katlı bir ayrımcılıkla karşı karşıya kalırken, genellikle toplumun kabul ettiği normlara uymak için kendini sürekli uyumsuz hissedebiliyor.
Bu çift katmanlı aryımcılığı anlamak ve engelli lubunyaların var olduğunu hayatın bir parçası olduğunu hatırlamak için Vavien’le bir araya geldik. Vavien, LGBTİ+ örgütlerinin kendini tanıma ve kabul etme konusunda önemli destek sağladığını belirtirken, flört uygulamalarının “Fiziksel engelli biriyle birlikte olmayı garip veya tiksinç bulanlarla engelli biriyle olmayı ‘doğru’ veya ‘normal’ bulmayanların arasında çoğu kez gidip geldiğini” belirtiyor.
“Sağlamcılığın en büyüğünü kendime uyguladım”
Sağlamcı politikaların hat safhada olduğu bir ülkede engelli LGBTİ+ olarak neler yaşıyorsun?
Türkiye'de yaşamak zor. Türkiye'de engelli bir lubunya olarak yaşamak bunun beşle çarpımına falan eşit. Engelli olarak ayrı, lubunya olarak ayrı mücadele veriyorum ama ikisini tek bedende taşıyorum ve bu çok yorucu. Bunda tabii ki en büyük etken sağlamcılık, heteronormative ve bunların üzerine kurulan sosyal düzen ve normlar. Engelliler ve lubunyalar asırlarca azınlık olarak bu heteronormative ve sağlamcılığın altında var olma mücadelesi veriyor. Sağlamcılığın içinde heteronormative, heteronormativitenin içinde sağlamcılık var. Haliyle engellilik ve lubunyalık bu iki kavram için de sorun teşkil ediyor. Yıllarca kendimi içinde var olduğum toplum için fazla “uyumsuz" fazla "kusurlu" görüp yüküme yük ekledim. Bir nevi sağlamcılığın en büyüğünü kendime uyguladım. Çünkü böyle öğrendim, bulunduğum toplumda ben ve benim gibi insanlara bu gözle bakıyorlardı. Onlar canımı yakmadan ben canımı yakmalıydım onlara fırsat vermemeli, olası bir hücuma hazırlıklı olmalı ve en az hasarla çıkmalıydım. Bu düşünceyle kendi canımı o kadar yaktım ki çoğu zaman onların yaktıklarını hissetmiyorum bile. Hissizleşebilmek, bunu koruyabilmek çok zor ama deniyorum.
Bulunduğun kentteki örgütlerde engelli bir lubunya olarak örgütlenebiliyor musun? LGBTİ+ dernek ve örgütleriyle birlikte siyasi yapılar engellilere örgütlenme alanı açıyor mu?
Siyasi yapılarla pek alakam yok. Benimsediğim bir siyasi görüş var ve evet çoğunlukla sol görüşe yakın ama özellikle son dönemde benimsediğim veya yakın hissettiğim bir siyasi oluşum yok o yüzden bu soruyu LGBTİ+ örgütler özelinde cevaplamak istiyorum.
Şimdilerde biraz uzak kalmayı tercih etsem de LGBTİ+ örgütleri kendimi tanıma ve kendimle barışma noktasında bana oldukça yardımcı oldular. Engelli bir lubunya olarak barınabildiğim, tam anlamıyla kendim olabildiğim nadir yerlerden. Çoğu zaman aile evinden bile daha rahat hissettiğim bir alan. Beni lubunya olarak, engelli bir lubunya olarak benimseyen ve seven insanlar var. Önyargısız, dinlemekten, sarılmaktan çekinmeyen insanlar. Bu biraz benim şansım sanırım çünkü birçok arkadaşım bu tarz LGBTİ+ yapılarında barınamadı, birçok sorun yaşadı, onlara sorsanız belki benim söylediklerimin tam tersini söyleyecekler ama ben şanslıydım. Belki de kendim olabildiğim bir ortamda olma duygusuyla böyle hissediyorum bilmiyorum.
Çoğunlukla sağlamcı ve beden algısı üzerine şekillenen, flört uygulamalarında neler yaşıyorsun?
Date anılarımı merak edenleri Velvele'deki yazıma alabiliriz burada genel olarak bahsedeceğim. Sağlamcılık her yerde olduğu gibi bu tarz tanışma uygulamalarında da var. Buralardaki sağlamcılık biraz şekilcilik biraz da etik kaygılar içeriyor. Fiziksel engelli biriyle birlikte olmayı garip veya tiksinç bulanlarla engelli biriyle olmayı ‘doğru’ veya ‘normal’ bulmayanların arasında çoğu kez gidip geliyorum. Tabii sağlamcı olmayan insanlar da var ama sağlamcılar çoğunlukta. Engelli olduğumu söylediğim anda iletişim bir anda kesilebiliyor veya tamamen benim engelli olmam üzerine dönüyor. Karşı taraf beni sınamaya başlıyor. Engellilikteki ‘engel’ kısmını anlamaya yönelik sorular soruyor. Tabii ki sorulabilir ama bunu gerçekten merak ettiği için veya anlamak için değil kendi çıkarları üzerinden sorduğunu hissettiğim anda kendimi kötü hissediyorum.
“Özellikle flört uygulamalarında engelli bir lubunya olarak çok fazla ayrımcılığa uğruyorum”
Hem engelli hem de kuir olan bireylerin dernek ve diğer yapılardaki görünürlüğünün artması için neler yapılabilir?
Özellikle flört uygulamalarında engelli bir lubunya olarak çok fazla ayrımcılığa uğruyorum. Bazen dış görünüşümü beğenen, kurduğumuz iletişimden memnun olan insanlar engelli olduğumu söylediğim andan itibaren iletişimi kesebiliyorlar ya da daha kötüsü anında engelliyorlar. Beni beğenmişsin ben de seni beğenmişim iletişimimiz güzel neden kestirip atıyorsun? Bu sağlamcılık ve ön yargı konusunda özellikle LGBTİ+ örgütlerde nasıl sağlık ve cinsellik üzerine eğitici etkinlikler yapıyorlarsa sağlamcılık üzerine de etkinlikler yapılması gerektiğini düşünüyorum. Bari kendi içimizde ön yargı olmasın zaten hepimiz kuir kimliklerimizden dolayı dışlanıyor ve nefret söylemine maruz kalıyoruz bari kendi içimizde bunları yapmayalım.
Son olarak buradan röportajı okuyacak olan engelli LGBTİ+'lara ne söylemek istersin?
Hiçbir şey sandığımız kadar karmaşık değil aslında. Şu öğretilmiş yargılardan bir çıkabilsek, bir sıyırabilsek kendimize dayattığımız tabulardan, geçmişte yaşadığımız kötü deneyimlerin gölgesinden... Her şey çok güzel olacak diyemiyorum ama daha katlanılabilir, daha net bir duruma evirilecek. Seni tanıyor ve seni anlıyorum. Zor bir hayat bize bahşedilen biliyorum ama dayanacak gücün ve cesaretin olduğunu da biliyor ve sana sarılıyorum. Yalnız değilsin, yanlış hiç olmadın.
*Bu haber, Avrupa Birliği’nin maddi desteği ile hazırlanmıştır. İçerik tamamıyla KaosGL.org’un sorumluluğu altındadır ve Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.
Etiketler: insan hakları, sağlık, cinsellik, sağlık hakkı
