11/05/2023 | Yazar: Aslı Alpar
10-16 Mayıs tarihleri arasında kutlanan Dünya Engelliler Haftası’nda engelli/sakat queerleri desteklemek için yoldaşça öneriler.
İllüstrasyon: Arel Talu / Kaos GL
1992 yılından bu yana Birleşmiş Milletler (BM) tarafından ilan edilen ve BM üyesi 156 ülkede çeşitli farkındalık çalışmalarıyla 10-16 Mayıs tarihleri arasında kutlanan Dünya Engelliler Haftası’nda engelli/sakat queerlerin varlığı sıklıkla gözden kaçıyor.
Heteronormatif ve iki cinsiyetli sistemin engelli/sakat kişilerin tamamını heteroseksüel olduğunun var sayılması ya da atanmış cinsiyetiyle beyan ettiği cinsiyetinin aynı olduğunun düşünülmesi sıklıkla yaşanan bir önyargı.
Heteroseksüel ya da natrans dünyanın aynı zamanda herkesi sağlam kabul ederek tüm işleyişi bu varsayıma göre inşa ettiği bir dünya. Bunun temelde iki sorunu ortaya çıkardığını söylemek mümkün. Birincisi engelli hakları ve LGBTİ+ hakları arasındaki kesişimsel ilişkiyken ikincisi engelli/sakat queerlerin katmerli ayrımcılık yaşaması.
Stonewall'ın Erişilebilirlik Forumu’nun 2020 yılında yayımladığı engelli LGBTİ+’larla ortak mücadele için sekiz yol” metni bu bağlamda günümüzde halen önemli. Forum, “Hem engelli hem de LGBT olarak, kimliğimizin her iki parçasına karşı da ayrımcılığa maruz kalıyoruz. Kesişen bir kimlikle yaşama gerçeği, günlük yaşamda çoğu zaman birden fazla engelle ve sıkıntıyla karşılaştığımız anlamına gelir” diyor.
Peki, LGBTİ+ engelli topluluğunu desteklemek için neler yapabiliriz:
1. Erişilebilirlik için mücadele edin
Toplum, engelli olmayan insanların ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmıştır. Sonuç olarak, engelli kişiler çoğu zaman erişilemeyen etkinliklerden, faaliyetlerden ve mekanlardan dışlanıyor. Bu, özellikle protestolar, yürüyüşler ve partiler gibi LGBT’lerin sosyalleşmesi alanları için de geçerlidir.
Bu etkinliklerin örgütlenmesindeyseniz, LGBT topluluğunun tüm kesimlerinin erişebileceği yerler seçin ve etkinlikler planlayın. Bu etkinliklere katılırsanız, organizatörlere orayı herkes için erişilebilir bir alan haline getirmek için ne yaptıklarını sorun.
Bu soruları sormanız ve erişilebilirliğin tüm alanlar ve etkinlikler için gündemin ilk sıralarında yer almasını sağlamanız çok önemli.
2. Kapsayıcı bir dil
Dil, marjinalleştirilmiş topluluklar için çok önemli bir araç çünkü kendimizi daha güçlü hissettiren şekilde tanımlamamıza yardımcı oluyor. Bu özellikle LGBT ve engelli toplulukları için geçerlidir. Her LGBT engelli kişinin dille benzersiz bir ilişkisi ve tercih ettikleri terminolojiye ilişkin bir tercihi olacak. Temel bir saygı düzeyi, kişinin kendisi için seçtiği doğru terimleri ve dili kullanmaktır. Her zaman o kişinin tercih ettiği tanımı kullanın bilmiyorsanız ona sorabilirsiniz.
Ableizm yani sağlamcılık genellikle dil aracılığıyla ifade edilir ve pekiştirilir. Günlük konuşma dilimizin çoğu ayrımcı kelimeler ve metaforlarla doludur - kapsayıcı dil ve yaygın olarak kullanılan kelimelere alternatifler düşünün.
3. Öğrenin
Yoldaşlığın önemli bir kısmı bilgi edinmek ve bunu güncel tutmaktır. Kişilere sırf merakınızı gidermek için rahatsız edici sorular sormamak, araştırmak yükümlülüğünüz. Birisi deneyimlerini paylaşmaktan mutlu olsa bile, ayrımcılığa maruz bırakılan kişi size kimliğini öğretmekten sorumlu değil.
4. Ayrımcılığa karşı çıkın
Ableism, engelli insanların sistemik olarak dışlanması ve baskı altına alınmasıdır. Engellilik sadece toplum genelinde görülmekle kalmaz, aynı zamanda LGBT topluluğu içinde de yaygın.
LGBT topluluğunun bir üyesiyseniz, diğer insanların yaşamlarının ve deneyimlerinin sizinkinden çok farklı olabileceğinin farkında olmanız gerekir, özellikle de engellilik gibi kimliklerinin diğer unsurlarından dolayı birden fazla ayrımcılığa maruz kalıyorlarsa. Yoldaşça rolünüz, kendinizi engelliliğe karşı mücadele edecek donanıma ulaştırmaktır. İnsanların ayrımcı veya olumsuz yorumlar yaptığına tanık olursanız, bunun önüne geçin.
İnternette görürseniz şikayet edin.
5. Deneyimlere saygı!
Her engelli LGBT’nin bir birey olduğunu unutmayın. Genellemelerden kaçının. Hepimizin kendi benzersiz deneyimleri, sesi ve kimliği var. İnsanları farklı şekillerde etkileyen çok çeşitli engeller vardır ve bunun onların cinsellikleriyle nasıl kesiştiği de değişiklik gösterecektir. Bir kişinin deneyimleri tüm LGBT veya engelli topluluğunu temsil etmez – bu nedenle lütfen deneyimleri dinleyin ancak onlardan LGBT engellilerin sözcüsü olmasını beklemeyin.
6. Varsayımlarda bulunmayın
Engeller karmaşık ve çeşitlidir ve birçok insanın gizli ve hemen belli olmayan engelleri vardır. Nasıl bir kişinin cinselliği, cinsiyetine dair varsayımda bulunmuyorsanız engeline dair de varsayımlarda bulunmayın.
7. Gizlilik
Bir kişi size gelir veya engelini açıklarsa, bunu yapabileceğinizi söylemedikçe kimseyle paylaşmamanız önemli. Bir kişi sizinle bu konu hakkında konuşmuş olsa bile, herkese açık olmayabilir, bu nedenle cinselliği veya engelliliği hakkında paylaştıkları tüm bilgileri gizli tutun. Bu bilgilerin herhangi bir nedenle paylaşılması gerektiğini düşünüyorsanız, her zaman önce o kişiyle konuşun ve ondan izin alın.
8. LGBT engelli kuruluşlarını destekleyin
LGBT engelli topluluklarını ya da engelli toplulukları içinde mücadele eden LGBT’leri destekleyin.
Etiketler: insan hakları
