16/10/2012 | Yazar: Kaos GL
Uçan Süpürge’den Sevna Somuncuoğlu, AKP Hükümeti’nin siyasal iktidarlığı döneminde çocuk evliliklerinin arttığını ifade ederek TBMM’de sorunla ilgili kurulan alt komisyonun herhangi faaliyette bulunmadığını söyledi.
Uçan Süpürge’den Sevna Somuncuoğlu, AKP Hükümeti’nin siyasal iktidarlığı döneminde çocuk evliliklerinin arttığını ifade ederek TBMM’de sorunla ilgili kurulan alt komisyonun herhangi faaliyette bulunmadığını söyledi. Somuncuoğlu ülkede çocuk yaşta evlilik oranının yüzde 28 olduğunu hatırlattı.
Çocuk gelinler sorunu gerek Türkiye, gerekse de dünya genelinde önlenmesi için en az adımın atıldığı sorunların başında geliyor. UNICEF’in bu seneki bir raporu, dünya çapında 25-49 yaşları arasında 400 milyon kadının çocuk yaşta evlendirildiğini işaret ediyor. Sadece Diyarbakır Kadın ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nde 2010 yılında 573, 2011 yılında 520, bu yılın ilk 8 ayında ise 193 olmak üzere 18 yaş altındaki toplam 1286 çocuk anne oldu! Türkiyeli göçmenler, göç ettikleri ülkede de bu sorunu yaşıyor. Örneğin Almanya’da Aile Bakanlığı’nın hazırladığı rapora göre, zorla evliliklerde Türkiye’den göçmenler liste başında geliyor. Her dört ’çocuk gelin’den biri Türkiyeli. Almanya’da her yıl 3 binden fazla genç kadın zorla evlendiriliyor. Bunlardan yüzde 30’u ise 18 yaşın altında; yani çocuk. Devletler önlem almamayı sürdürdüğü takdirde, 2020 yılına kadar 100 milyon çocuğun ‘gelin’ olacağı tahmin ediliyor. 15 yaşın altındaki kız çocuklarının doğum esnasında ölme riski 20 yaşındaki kadınlara kıyasla 5 kat daha fazlayken; 18 yaşın altındaki bir annenin bebeğinin henüz bir yaşına bile gelmeden ölme riski, 19 yaşın üstünde hamile kalan bir annenin bebeğine kıyasla yüzde 60 daha fazla.
’YÜZDE 28’LİK ORAN GERÇEĞİ YANSITMIYOR’
Uçan Süpürge, Birleşmiş Milletler’in (BM) kararıyla bu yıl ilk defa kutlanan 11 Ekim Dünya Kız Çocuklar Günü’nde, ’Çocuk Gelinlere Hayır Ulusal Platformu’nu kurdu. Platform, çocuk evliliklerine mücadele etmeyi hedefliyor ve bu eksende kurumlara sorumluluk çağrısı yapıyor.
Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği Genel Koordinatörü Sevna Somuncuoğlu ile "çocuk gelinler" sorununu konuştuk.
Uçan Süpürge Derneği, 2003 yılından bu yana çocuk gelinler konusuna yönelik çalışmalar yapıyor. 2010 yılında Çocuk Gelinler Projesi’ni 54 ilde yürüttü. Böylece, Türkiye ve Kürt illerinin çoğunda, sahada insanlarla bir araya gelindi. Bu, dernek için, ’ülke genelinde çocuk gelinler konusunda bir fotoğrafın çekilmesi’ anlamı taşıyor.
ANF’ye bilgi veren Uçan Süpürge’den Sevna Somuncuoğlu, 2011 yılında bu proje bittiğinde problemin farklı sorumluları olduğunu fark ettiklerini ve sorumluların ailelerden öğretmenlere, doktorlardan avukatlara, imamlardan nikah memurlarına, kaymakamlardan hükümete kadar genişlediğini söylüyor. Somuncuoğlu "Nihayetinde, sorunun disiplinler arası dayanışmayla çözülebileceğine kanaat getirdik. Bu sorunun çözümü için, çocuk ve kadın hakları örgütleri, üniversitelerin çocuk ve kadın araştırmaları merkezleri, bu soruna dokunan mesleki dernekler, sosyal hizmet uzmanları olarak bir araya geldik" diyen Somuncuoğlu, ekliyor: "Ulaşmayı amaçladığımız hedefimiz tek; o da, Çocuk Evlilikleri konusunun bizim ortak problemimiz olduğu ve bir an önce önüne geçilmesidir. Fakat hedeflerimizin alt başlıklarını belirlemek platformumuzun kendi dinamikleri ile mümkün görünmektedir" diyor.
Türkiye’de Çocuk gelin oranının Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması’na (TNSA) göre yüzde 28 olduğuna vurgu yapan Somuncuoğlu, "Fakat bu araştırma çocuk gelinlere yönelik bir araştırma olmadığı gibi, görüşülecek kişiler 15 yaşın üstündekiler olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla bu oranın hakiki bir boyuta ulaşabilmesi, özellikle çocuk gelinlere yönelik bir saha araştırmasını gerekli kılmaktadır" dedi.
’AKP POLİTİKALARI, ÇOCUK GELİNLERİN SAYISINI ARTIRIYOR’
’Çocuk Gelinler’ konusunda nicel ve nitel bir araştırmanın bulunmadığını belirten Somuncuoğlu, AKP döneminde sorunun katlandığına değindi: "Doğrudan bir araştırma yok ama saha çalışmalarımızdan edindiğimiz bilgiler ve gözlemlerimiz sonucu AKP Hükümeti döneminde bir artıştan söz edebiliriz. Son 10 yıldır muhafazakar politikalar sonucu kız çocukların bir an önce ve yasal yaşları gelmeden evlenmeye zorlandıklarını söylemek mümkün."
’HÜKÜMET ÇÖZÜME YÖNELİK ADIM ATMIYOR’
AKP Hükümeti’ni, ’çocuk gelinler’ konusunda önleyici herhangi politika geliştirmediği üzerinden eleştiren Somuncuoğlu, son yıllarda Uçan SÜpürge’nin ve akabinde diğer sivil toplum örgütlerinin yaptığı çalışmalar ile toplumda yaratılan farkındalık sonucu hükümetin konuya duyarsız kalamadığını ifade ederek, "İlk olarak TBMM’de Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFEK) bir alt komisyon kurarak rapor hazırladı ancak bu raporda sözü edilen önleyici ve çözüme yönelik önarileri henüz duyan olmadı. Son zamanlarda Kadının Stataüsü Genel Müdürlüğü, Erken Evlilikler Birimi kuracağını duyurdu ama henüz bu birim çalışmalarına başlamadı. Dolayısı ile henüz çözüme yönelik bir adım atıldığı söylenemez" şeklinde konuştu.
’Çocuk Gelinler’ sorununun bölgesel olarak ele alınmasının da doğru sonuca vardırmayacağını anlatan Somuncuoğlu, "Oranın, Türkiye’nin doğusuna gittikçe arttığı aşikar fakat İç Anadolu Bölgesi de bu problemin yaygın olarak yaşandığı bir bölge. Dolayısıyla sadece doğuya atfolunan bir gerçek değil" dedi.
’REFAH VE KALKINMA SORUNUN ÖNÜNE GEÇİYOR’
’Çocuk Evlilikleri’ni "küresel bir problem" olarak tarif eden Sevna Somuncuoğlu, sorunun Orta Doğu ve Afrika’da yaygınlık kazandığını belirtti.
Somuncuoğlu, şunları kaydetti: "Avrupa’ya gittiğinizde, oradaki düzene gıpta ederek, ülkenizde çokça problem olduğunu, daha yapılacak da çokça şeylerin olduğunu düşünürsünüz fakat Orta Doğu ya da Afrika’ya gittiğinizde ülkenizin görece iyi olduğunu fark ediyorsunuz. Tabii ki durum ülkenin gelişmişliği ve kalkınmasıyla ilgili. Ülke ne kadar kalkınmışsa, o oranda da çocuk evliliği oranının azaldığını tahmin edebiliyoruz. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun (UNFPA) bir raporunda, çocuk evliliklerinin yüksek rakamlara ulaştığı Afrika’da, fakirliğin ve savaşların görülmesinin tesadüf olmadığı; halbuki Tayvan, Tayland ve Güney Kore gibi ülkelerdeki refah ve kalkınmanın yine çocuk evliliklerinin önüne geçilerek mümkün kılındığını görüyoruz."
’TECAVÜZ, İNTİHAR, CİNAYET KAÇINILMAZ’
Uçan Süpürge Derneği Genel Koordinatörü Sevna Somuncuoğlu, evlenmeye zorlanan bir çocukta evlilik sırasında görülen sorunlara da, şu sözlerle dikkat çekti: "Her çocuk evliliği kötü sonuçlara yol açıyor. Evlendiği kişiye göre değişiklik gösteren sonuçlar da saptanabiliyor. Kimi evleneceği kişiyi tanımadığı için ya da tanısa bile sevmediği, zorla evlendirildiği için; evlendiği gece kağıt üzerinde kocası olan kişinin anlayışsızlığı üzerine, kocası tarafından tecavüze uğruyor; kimi, çocuğunu doğururken ameliyat masasında kalıyor ya da bazıları henüz kendi çocuk olduğundan çocuk yetiştirmenin bilincinde olamıyor. Dolayısıyla çocuğunun da sağlığı tehlikede olabiliyor. Bir çoğu karın tokluğuna çalışan ev işçisi oluyor, kocasına en ufak bir itaatsizliğinde koca şiddetine maruz kalıyor, kimi zaman kadın cinayetine kurban gidiyor, kimi ise yaşadığı acıların son bulmasını istediği için intihara sürükleniyor ve tabii bunun da bir çeşit kadın cinayeti kapsamına girdiğini biliyoruz."
’PES ETMEYİN; EVLENMEYİN!’
Somuncuoğlu, sözlerini, ’çocuk gelin’ olmaya zorlanan veya çevresinde bu örneğe rastlayan kişilere çağrıyla noktaladı: "Unutmayın, 18 yaşının altında iseniz hâlâ çocuksunuz. Çocuk yaşta evlendirilecek bir kız veya oğlan çocuğu öncelikle geleneklerin böyle olduğu ve buna uymak zorunda olduğu bilincini kafasından atmalı. Çünkü gelenekleri de insanlar tasarladı ve yine insanlar yıkabilir. Uğrunda hayatınızı, canınızı feda etmek zorunda olduğunuz çocuk evliliği gibi bir gelenek sizin ancak katiliniz olabilir. Bu geleneği yıkmak sizin mücadele etmenizle mümkün. Böyle durumlarda etrafınızdaki kişilerden yardım isteyin, kimse yoksa yetkili mercilere ulaşmaya çalışın ama pes etmeyin. Unutmayın, 18 yaşın altındasınız ve çocuk yaşta evlendirilmek isteniyorsunuz; o halde aileniz, evlendirileceğiniz kişi, imam ve bu durumu şikayet etmeyen herkes suç işliyordur. Bu duruma şahit olanlar derhal şikayette bulunmalı. Buna rağmen şikayette bulunmayanlar da suçludur." (Ali Barış Kurt/ANF)
Etiketler: insan hakları
