Fransa’da Feministler ‘Matmazel’i Kaldırmak İstiyor

Fransa’daki resmi belgelerde cinsiyet maddesinin karşılığında üç seçenek var: monsieur (mösyö), madame (madam), veya mademoiselle (matmazel). Sonuncusu, bekâr kadınlar için kullanılan bir sıfat. Chiennes de Garde en Osez le féminisme adlı kadın hareketi bu ayrımın cinsiyetçi ve ayrımcı olduğunu savunuyor. Hatta tarihsel olarak ‘matmazel’ bakirelik anlamından geliyor.

 

Fransız feministleri Le Figaro Gazetesi’nde ‘matmazel’ seçeneğinin boykot edilmesi çağrısı yapıyor. ‘Gereksiz bir seçenek’ adlı kampanya internette de sürdürülüyor. Web sitelerinde, “evlenmemiş bir erkeğe de ‘mösyözel’ veya ‘bakir genç’ denmiyor ya?” diye yazmışlar. “Bu seçeneğin zorunlu da, iltifat da olmadığını size hatırlatmak isteriz. Bu, cinsiyetçiliğin açık bir işaretidir.”

 

 

Aktivist gruplar, kadına ‘madam’* diye hitap etmenin daha nazik olduğunu, bu şekilde, bir kadının özel yaşamına saygı gösterildiğini söylüyorlar. Bir kadını medeni halini belirtmeye zorlamak, aslında onun ‘müsait’ olup olmadığını sormak oluyor. “Dil, başka konularla birlikte, kadınlarla erkeklerin eşitsizliği hakkında da bir gösterge. Bu durum bizim (Fransa’nın) Danimarka, ABD ve Almanya gibi ülkelere göre geride kaldığımızı gösteriyor. Bu ülkeler belgelerindeki çifte nezaket ifadesini kaldırdılar. Kanada’da ‘miss’ terimi hakaret bile sayılıyor!”

 

 

Feministlere göre ‘mademoiselle’, evlenmemiş yetişkin kadınların özerk olmadığı ve babalarının vesayetinde sayıldıkları zamanlardan kalma bir hitap şekli. ‘Kızlık soyadı’ terimi de değişimden nasibini almalı. Sonuçta, kadınlar ve erkekler eşlerinin soyadını alma konusunda kendileri karar verebilir.

 

*Bu noktada şu açıklamayı yapmak gerekli: ‘madam’ bayan demek ama Türkiye’de yaygınlaşarak kullanıldığı biçimde, bir cinsiyet değil, bir hitap şekli. Dolayısıyla, resmi belgelerde ‘cinsiyeti’ şıkkına ‘bayan’ yazılamayacağı gibi, “burada bayan var” gibi ifadeler de, nezaket değil, kadını birey olarak yok sayan cinsiyetçi yaklaşımların göstergesi.