Gökkuşağına saldırmak yerine Yogyakarta İlkeleri’ni uygula!

06/04/2021 | Yazar: Kaos GL

LGBTİ+’ların haklarını koruması ve geliştirmesi gereken devlet LGBTİ+’lara saldırırken hatırlatıyoruz: Yogyakarta İlkeleri.

Önde gelen insan hakları uzmanları ve akademisyenlerin hazırladığı Yogyakarta İlkeleri’nin genişletilmiş versiyonu devletlerin LGBTİ+ haklarını korumak için neler yapması gerektiğini detaylıca anlatıyor.

2006 yılından bu yana, ‘çeşitli cinsel yönelimleri ve cinsiyet kimlikleri’ bulunan kişilerin insan haklarına dair sözü geçen bir beyan haline gelen ilkeler 2017 yılında güncellendi.

İlkeler’in ilk versiyonunu da Türkçeleştiren Kaos GL Derneği, 2017 yılında yayınlanan genişletilmiş versiyonu çevirdi ve yayınladı.

“Cinsel Yönelim, Cinsiyet Kimliği, Cinsiyet İfadesi ve Cinsiyet Özellikleri ile İlişkili Olarak Uluslararası İnsan Hakları Hukukunun Uygulanmasına Dair Yogyakarta İlkeleri” metni adını 6-9 Kasım 2006 tarihinde Endonezya Yogyakarta’daki Gadjah Mada Üniversitesi’nde yapılan bir uzman toplantısının ardından hazırlanmasından alıyor.

İlkeler seneler içerisinde LGBTİ+ hakları alanında temel bir metne dönüştü. 2017 yılında ise güncellendi. Kaos GL, 2017 yılında güncellenen versiyonu Türkçeleştirerek yayınladı. Aylin Eti ve Işıl Demirakın’ın çevirdiği yayının editörleri ise Murat Köylü ve Damla Umut Uzun.

Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiğini açıklaması, son dönemde LGBTİ+’lara saldırılar, gökkuşağı bayrakları gibi LGBTİ+’ların eşitlik ve özgürlük mücadelesini temsil eden sembollere saldırılar sürerken gelin hep birlikte olması gerekenlere Yogyakarta İlkeleri üzerinden bakalım.

İlkelerin giriş bölümünde “çeşitli cinsel yönelimleri veya cinsiyet kimlikleri olan kişilerin eşit koşullarda ve hak ettikleri saygı çerçevesinde yaşayabilmelerinin sağlanması için çok ciddi ilerlemeler” kaydedildiği vurgulanıyor. Ancak insan hakları ihlallerinin sürdüğü şöyle açıklanıyor:

“Yine de gerçek veya algılanan cinsel yönelim veya cinsiyet kimliği, esaslı insan hakları ihlalleri ciddi endişeler uyandıracak küresel ve sabit bir örüntü oluşturmaktadır. Bunlar içerisinde yargı dışı cinayet, işkence ve kötü muamele, cinsel saldırı ve tecavüz, mahremiyetin ihlali, keyfi gözaltı, istihdam ve eğitim fırsatlarının göz ardı edilmesi ve diğer insan haklarında ciddi ayrımcılık yapılması sıralanabilir. Bu ihlallere sıklıkla diğer şiddet türleri, nefret ve ayrımcılık ve dışlama gibi tecrübeler eşlik etmektedir ki bunlar ırk, yaş, din, engellilik veya ekonomik, sosyal ve başka statüleri esas alabilir.

“Pek çok Devlet ve toplum, gelenek, yasa ve şiddet aracılığıyla bireylere toplumsal cinsiyet ve cinsel yönelim normlarını empoze etmekte, kişisel ilişkilerini ve kendilerini neyle özdeşleştirdiklerini bu yollarla kontrol etmeye çalışmaktadır. Cinsellik polisliği halen toplumsal cinsiyet esaslı şiddetin ve eşitsizliğin arkasındaki temel güç olmaya devam etmektedir.”

Metinde detaylarıyla birlikte 38 ilke yer alıyor.

İlke 1 - Evrensel İnsan Haklarından Yararlanma Hakkı

İlke 2 - Eşitlik ve Ayrımcılığa Uğramama Hakkı

İlke 3 - Kanun Önünde Tanınma Hakkı

İlke 4 - Yaşam Hakkı

İlke 5 - Kişinin Güvenlik Hakkı

İlke 6 - Mahremiyet Hakkı

İlke 7 - Keyfi Olarak Özgürlüğünden Mahrum Bırakılmama Hakkı

İlke 8 - Adil Yargılanma Hakkı

İlke 9 - Alıkonulma Sırasında İnsani Muamele Görme Hakkı

İlke 10 - İşkence ve Zalimane, İnsanlık Dışı ve Aşağılayıcı Muamele ve Ceza Görmeme Hakkı

İlke 11 - Her Tür İstismara, İnsan Ticaretine ve Satışına Karşı Korunma Hakkı

İlke 12 - Çalışma Hakkı

İlke 13 - Sosyal Güvenlik ve Diğer Sosyal Korunma Önlemleri Hakkı

İlke 14 - Yeterli Yaşam Düzeyine Sahip Olma Hakkı

İlke 15 - Yeterli Barınma İmkânlarına Sahip Olma Hakkı

İlke 16 - Eğitim Hakkı

İlke 17 - En Yüksek Sağlık Standartına Erişebilme Hakkı

İlke 18 - Tıbbi İstismardan Korunma Hakkı

İlke 19 - Düşünce ve İfade Özgürlüğü Hakkı

İlke 20 - Barışçıl Toplanma ve Örgütlenme Hakkı

İlke 21 - Düşünce, İnanç ve Din Özgürlüğü Hakkı

İlke 22 - Dolaşım Serbestisi Hakkı

İlke 23 - Sığınma Hakkı

İlke 24 - Aile Kurma Hakkı

İlke 25 - Kamu Yaşamına Katılma Hakkı

İlke 26 - Kültürel Yaşama Katılma Hakkı

İlke 27 - İnsan Haklarını Teşvik Etme Hakkı

İlke 28 - Etkili Çözüm ve Tazminat Hakkı

İlke 29 - Hesap Verebilirlik

İlke 30 - Devlet Tarafından Korunma Hakkı

İlke 31 - Yasal Tanınma Hakkı

İlke 32 - Fiziksel ve Zihinsel Bütünlük Hakkı

İlke 33 - Cinsel Yönelim, Cinsiyet Kimliği, Cinsiyet İfadesi veya Cinsiyet Özellikleri Temelinde Suçlanmama ve Yaptırıma Uğramama Özgürlüğü

İlke 34 - Yoksulluktan Korunma Hakkı

İlke 35 - Sanitasyon Hakkı

İlke 36 - Bilgi ve İletişim Teknolojileri İle İlgili İnsan Haklarından Yararlanma Hakkı

İlke 37 - Hakikat Hakkı

İlke 38 - Kültürel Çeşitliliği Yaşama, Koruma, Muhafaza Etme ve Canlandırma Hakkı

Yayının çevrimiçi haline ulaşmak için tıklayın.

Etiketler: insan hakları, nefret suçları