24/06/2011 | Yazar: KAOS GL
Hemoroid bu topraklardaki ayıp ve buna bağlı utanma hisleri nedeniyle teşhis ve tedavisi geciken bir hastalıktır.
Hemoroid bu topraklardaki ayıp ve buna bağlı utanma hisleri nedeniyle teşhis ve tedavisi geciken bir hastalıktır. Öncelikle cinsiyet bölgesinin açılmasının gerekliliği, özellikle bu bölgenin açılması ve gösterilmesi çocukluktan itibaren ayıp ve yasaklı olduğu için hoşa gitmemektedir. Ardından makatın içinin elle muayenesi erkek eşcinsel ilişkiyi çağrıştırdığı için toplumda çok yaygın olan homofobiyi beslemekte, bu nedenle makattan muayene ile teşhis konulabilecek tüm hastalıklar, erkeklerde belli bir yaşın üzerinde görülen prostat büyümesi de dahil geç teşhis edilmektedir. Ayrıca ülkemizde bu korkulardan da yararlanarak makata cop şişe vs. sokularak işkence edilmesi de muayeneyi sevimsizleştiren başka bir olgudur. Makata yapılan bu işkence hem hemoroid yırtıklar gibi başka hastalıklara yol açarken çok önemli olan bu muayenenin işkenceyle özdeşleştirilmesine de yol açmaktadır. İşkence, muayene ve tedavinin gecikmesine yol açarak etkisini sürdürmeye devam etmektedir.
Anüs-makat bölgesinde bu bölgeden gelen kirli kanı taşıyan damarlar yoğun bir şekilde hem dışta derinin altında, hem de hemen girişin içinde mukoza dediğimiz ve deriden daha ince ve korunaksız üst koruyucu tabakanın altında yerleşerek makatı içte ve dışta iki halka gibi sararlar. Hemoroid-basur bu damar yumağının varisleşerek yani damarların genişleyerek, uzayarak belirginleşmesi ve sarkması sonucu oluşan rahatsızlıktır. İç ve dış hemoroid olarak damar yumağındaki belirginleşmeye göre ikiye ayrılmakla birlikte çoğunlukla iç hemoroidlerin belirginleşerek makatın dışına sarkması şeklinde görülür. Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü derece olarak sınıflandırılırlar. Belirti vermezse birinci; ıkınınca makat dışına sarkar ve kendiliğinden içeri giderse ikinci; elle itince içeri giderse üçüncü; elle itilmesine rağmen gitmezse dördüncü derece hemoroid olarak tanımlanır.
Hastalık her yaşta görülebilir ama yaş ilerledikçe daha sık görülür. Genetik geçişli değildir. Ama ailede birden çok kişide görülebilir. Bulaşıcı değildir.
Hemoroide yol açan nedenler
Hemoroidin tek sebebi olmamakla birlikte kolaylaştırıcı sebepler vardır.
Anüs-makat bölgesinde bu bölgeden gelen kirli kanı taşıyan damarlar yoğun bir şekilde hem dışta derinin altında, hem de hemen girişin içinde mukoza dediğimiz ve deriden daha ince ve korunaksız üst koruyucu tabakanın altında yerleşerek makatı içte ve dışta iki halka gibi sararlar. Hemoroid-basur bu damar yumağının varisleşerek yani damarların genişleyerek, uzayarak belirginleşmesi ve sarkması sonucu oluşan rahatsızlıktır. İç ve dış hemoroid olarak damar yumağındaki belirginleşmeye göre ikiye ayrılmakla birlikte çoğunlukla iç hemoroidlerin belirginleşerek makatın dışına sarkması şeklinde görülür. Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü derece olarak sınıflandırılırlar. Belirti vermezse birinci; ıkınınca makat dışına sarkar ve kendiliğinden içeri giderse ikinci; elle itince içeri giderse üçüncü; elle itilmesine rağmen gitmezse dördüncü derece hemoroid olarak tanımlanır.
Hastalık her yaşta görülebilir ama yaş ilerledikçe daha sık görülür. Genetik geçişli değildir. Ama ailede birden çok kişide görülebilir. Bulaşıcı değildir.
Hemoroide yol açan nedenler
Hemoroidin tek sebebi olmamakla birlikte kolaylaştırıcı sebepler vardır.
- Ailesel yatkınlık
- Kabızlık, uzun süren ishal
- Kabızlığa neden olan veya artıran sebepler
- Posasız gıda (meyve sebzenin az tüketildiği) gıdalarla beslenme alışkanlığı
- Aşırı terleme, az su içme
- Dışkılama zamanının ertelenmesi
- Seyahatler
- Karın içi basınç artışına yol açan etkenler (gebelik)
- Acılı ve baharatlı gıdaların fazla tüketilmesi
- Aşırı alkol tüketimi
- Tuvalet ihtiyacını ertelemek veya tuvalette uzun süre oturmak
- Yaşlılık
Hemoroidin belirtileri nelerdir?
- Makatta ağrı, kaşıntı, akıntı
- Makattan kan gelmesi
- Tuvalet sonrası ele gelen şişlik
- Tuvalet sırasında ağrı ile birlikte olan kanama makattaki çatlaklara, dış hemoroidlere ve iç hemoroidlerin tromboze-içinde kan pıhtılaşmasına bağlı olarak da oluşabilir.
Hemoroidin teşhisi nasıl konur?
Hemoroid hastalığının şikayetleri ile bu bölgenin kanserleri benzerlik gösterdiğinden genel cerrahi veya gastroenteroloji uzmanına muayene olmadan ilaç kullanılmamalıdır. Mahremiyet endişesiyle doktora gitmekten çekinen ve yakın çevrelerine danışarak ilaç kullanma durumunda hayati öneme haiz hastalıkların tanı ve tedavisinde gecikmeler yaşanmaktadır.
Tanı makat bölgesinin gözle, eğer ağrılı durumu yoksa parmakla muayenesi ve anoskopi ve rektosigmoidoskopi denilen ışıklı aletlerle inceleme sonucunda konulur.
Tedavi çeşitleri nelerdir?
Hemoroid hastalığının şikayetleri ile bu bölgenin kanserleri benzerlik gösterdiğinden genel cerrahi veya gastroenteroloji uzmanına muayene olmadan ilaç kullanılmamalıdır. Mahremiyet endişesiyle doktora gitmekten çekinen ve yakın çevrelerine danışarak ilaç kullanma durumunda hayati öneme haiz hastalıkların tanı ve tedavisinde gecikmeler yaşanmaktadır.
Tanı makat bölgesinin gözle, eğer ağrılı durumu yoksa parmakla muayenesi ve anoskopi ve rektosigmoidoskopi denilen ışıklı aletlerle inceleme sonucunda konulur.
Tedavi çeşitleri nelerdir?
- Birinci derece ve ikinci derece hemoroidlerlerde öncelikle sebebe yönelik tedavi yapılır. Kabızlık varsa bunun düzeltilmesi için posalı gıdalar, tuvaletin ertelenmemesi, gaita yumuşatıcı ilaçlar, pomatlar veya fitiller verilir.
- Tıbbi tedavi ve gerekli önlemlere rağmen düzelmeyen hastalarda skleroterapi (ilaç enjeksiyonu ile kurutma), band ligasyonu (band ile boğarak söndürme), koterizasyon (elektrik, lazer veya infrared ışını ile yakma) yapılabilir.
- Üçüncü derece hemoroidlerin bazılarına ameliyat dışı yöntemler uygulanabilir. Fayda görülmezse cerrahi tedavi uygulanır.
- Dördüncü derece hemoroidlerde tedavi cerrahidir. Cerrahi tedavi yöntemleri ise hastaya göre değişmekle birlikte dikiş ile bağlama, hemoroid yumaklarının çıkarılması ve dikiş konulması, ultrasizyon cihazı ile hemoroid yumaklarının çıkarılması, doppler cihazı ile hemoroid yumağının atardamarı bulunarak dikiş konulması veya bu yöntemlerin kombinasyonu uygulanabilir. Bu tedavilerden hangisinin uygulanacağı hastadaki hemoroidin derecesine, eşlik eden ikinci bir rahatsızlığın (çatlak vb.) varlığına ve cerrahın tecrübesine ve tercihine göre değişmektedir.
Yapılması gerekenler
- Kişisel temizliğinize özen gösterin (anal bölgenin düzenli temizliği)
- Tuvaletiniz geldiğinde bağırsaklarınızı mümkün olduğunca çabuk boşaltın (doğru beslenme ile giderek kolaylaşacaktır).
- Fazla kilo almayın
- Beslenirken; posa bakımından zengin yiyecekler tüketin
- Sebzeler (domates, bamya, bezelye, pırasa)
- Meyveler (elma, armut, portakal)
- Tahıllar (kepek, kepekli ekmek, tam buğday unu, esmer un, rafine edilmemiş pirinç)
- Çok fazla su için (Günde en az 1,5 litre)
- Günde en az 20 dakika yüzmek ya da yürümek
Kaçınılması gerekenler
- Kabızlık ve ıkınarak dışkılama, ağır yük taşımak, dar giysiler giymek, kahve, alkol, baharat, hardal kullanmak, posa bakımından fakir yiyeceklerle beslenmek, bisiklete, ata binmek, uzun süre ayakta kalmak ya da oturmak, arka arkaya müshil kullanmaktan kaçınmak gerekir.
(Özgür Gündem / Dr. Selma GÜNGÖR)
Etiketler: insan hakları, sağlık
