20/10/2023 | Yazar: Kaos GL
Pozitif-iz Derneği “HIV ile Yaşayanların Maruz Bırakıldıkları Hak İhlalleri Raporu”nu yayımladı.
Pozitif-iz Derneği, 2022 yılı boyunca kendisine gelen başvurulardan HIV ile yaşayan 271 başvurucunun maruz bırakıldığı hak ihlallerini raporladı.
Gelen başvurular anonimleştirilerek veri olarak kullanıldı. Çalışmada hukuki değerlendirmeler ve çözümlemelere yer verildi.
2022’de hak ihlalleri rekor kırdı!
Konuya ilişkin Pozitif-iz tarafından yapılan değerlendirmede önemli bir noktaya dikkat çekildi; 2018 yılında Derneğe başvuran kişilerin yaklaşık yüzde 8’i hak ihlaline maruz kalırken, 2019 yılında bu oran yaklaşık yüzde 12’ye yükseldi. 2020’de bireysel ihlal vakalarında bir azalma gözlemlense de; sağlık hakkına erişimin COVID-19 tedbirleri kapsamında sistematik olarak engellenmesi kurumsal bir ihlal olarak öne çıktı. 2020 yılında ise Pozitif-iz’e başvuran HIV ile yaşayanların yaklaşık yüzde 9’u hak ihlaline maruz kaldı.
2021 senesine geldiğimizde ise oran yaklaşık yüzde 14 oldu. Nihayet, 2022’de ise ihlal sayısında dramatik bir artış yaşandı. Hak ihlali oranı rekor kırarak yaklaşık yüzde 28’e yükseldi.
Pozitif-iz Derneği’nin, HIV alanında yaşanan hak ihlallerini raporlamaya başladığı 2018 yılından bu yana, Derneğe gelen başvuruların ve hak ihlallerinin sayısı yüzde 300’den fazla arttı. İhlallerdeki 3 kat artış, HIV ile yaşayanlara yönelik ayrımcılık ve damgalanmanın derinleştiğini gözler önüne seriyor.
Başvuranların üçte biri yabancı uyruklu HIV ile yaşayan
Pozitif-iz Derneği, 2021 yılında yayımladığı daha önceki hak ihlalleri raporunda da önemle vurguladığı Medikal Ulak Sistemi (MEDULA)* sorununa ek olarak, bu yıl Yabancıların (veya TC uyruklu olmayan kişilerin) İlaç Temini ve Sağlıktan Yararlanma Hakkı konusundaki engellerin artarak büyük bir sorun haline geldiğine ve önümüzdeki süreçte bu durumun büyük bir halk sağlığı sorunu yaratabileceğine dikkat çekiyor.
Yabancı uyruklu kişilerin yaşadıkları kesişimsel ayrımcılık ve hak ihlalleri 2022 yılında, 2021 yılına oranla yüzde 36 arttı. 2022 yılı içerisinde yaşanan 271 ihlalin 105’ini yabancı uyruklu HIV pozitifler oluşturdu.
İhlaller çoklu alanda
2022 yılı içerisinde toplam 271 kişinin yaşadığı hak ihlali başvurusu Pozitif-iz Derneği’nce alındı. Bu 271 başvurucunun maruz bırakıldıkları hak ihlalleri temelde;”‘sağlığa erişim hakkına ilişkin mevzuata dayalı hak ihlalleri, çalışma hakkına ilişkin mevzuata dayalı hak ihlalleri, askerlik mevzuatına dayalı hak ihlalleri, kişisel verilerin korunması kanununa dayalı hak ihlalleri, ceza hukuku mevzuatına dayalı hak ihlalleri, aile hukuku mevzuatına dayalı hak ihlalleri, seyahat-eğitim-barınma hakkına ilişkin hak ihlalleri’ “ şeklinde hukuki bir gruplandırmaya tabi tutuldu.
Bu tasnife göre 271 başvurunun 139’unda sağlığa erişim hakkına ilişkin mevzuata dayalı hak ihlalleri, 51’inde çalışma hakkına ilişkin mevzuata dayalı hak ihlalleri, 40’ında kişisel verilerin korunması mevzuatına ilişkin hak ihlali, 15’inde ceza hukuku mevzuatına dayalı hak ihlali, 7’sinde aile hukuku mevzuatına dayalı hak ihlalleri, 5’inde askeri mevzuata dayalı hak ihlali ve kalan son 14’ünde ise seyahat-eğitim-barınma hakkına ilişkin hak ihlali söz konusu.
Sınıflandırılan hak ihlallerin çoğunda çeşitli haklarla birlikte ihlal edildi. Bu çoklu ihlaller çoğunlukla, sağlığa erişim hakkına ilişkin mevzuata dayalı hak ihlalleri ile çalışma hakkına ilişkin mevzuata dayalı hak ihlalleri şeklinde gerçekleşti.
Gelen 271 başvurunun illere göre dağılımına bakılacak olur ise; 101’i İstanbul’dan, 19’u İzmir’den, 11’i Ankara’dan,10’u Antalya’dan, 7’si Adana’dan, 6’sı Kayseri’den, 5’i Gaziantep’ten, 5’i Kocaeli’nden, 10’u yurtdışından, 34’ü diğer illerden, geri kalan 53 başvuruda ise başvurucu tarafından yaşadığı il paylaşılmadı.
Ayrıntılı raporu buradan inceleyebilirsiniz.
Etiketler: insan hakları, hiv
