17/01/2019 | Yazar: Kaos GL
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri, üye devletlerin intersekslere karşı ayrımcılığı önlemeleri için 8 maddeden oluşan tavsiyelerde bulunuyor.
.jpg)
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri, üye devletlerin intersekslere karşı ayrımcılığı önlemeleri için 8 maddeden oluşan tavsiyelerde bulunuyor.
İkili cinsiyet dayatması ile kadın ve erkek olarak adlandırılan bedenleri temel alan tıbbi standartlar, interseks kişileri sürekli olarak ayrımcı uygulamalar ve gereksiz tıbbi müdahalelere maruz bırakıyor. Peki, bu duruma karşı devletler ne yapmalı?
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri bu soruya sekiz maddede yanıt veriyor. İnsan Hakları Komiseri’nin tavsiye niteliğindeki kararları üye devletlere intersekslerin karşılaştığı ayrımcılığı ortadan kaldırmanın önemli ipuçlarını işaret ediyor.
“Tıbbi açıdan gereksiz “normalleştirilme” tedavilerini sona erdirmeli”
Üye Devletler, zorla ya da söz konusu kişinin tam aydınlatılmış onamı olmaksızın yapılmaları halinde, geri dönüşü olmayan genital cerrahi ve kısırlaştırma dâhil, interseks kişilerin tıbbi açıdan gereksiz “normalleştirilme” tedavilerini sona erdirmelidir. Cinsiyet atama tedavisi, özgür ve tamamıyla aydınlatılmış onamlarını ifade edebilecekleri bir yaşta olan interseks kişilere sunulmalıdır. İnterseks kişilerin cinsiyet atama tedavisi görmeme hakkına saygı gösterilmelidir.
“Ailelere danışmanlık sunulmalı”
İnterseks kişilere ve ailelerine akran desteğini de içeren disiplinler arası danışmanlık ve destek sunulmalıdır. İnterseks kişilerin sağlık kayıtlarına erişimleri sağlanmalıdır.
“Farklılıkları hastalık kategorisine alan tıbbi sınıflandırmalar gözden geçirilmeli”
Cinsiyet özelliklerindeki farklılıkları hastalık kategorisine alan ulusal ve uluslararası tıbbi sınıflandırmalar gözden geçirilerek interseks kişilerin olabilecek en yüksek sağlık standardına ulaşma hakkı dâhil insan haklarını etkili biçimde kullanmalarını sağlayacak engeller ortadan kaldırılmalıdır.
“İnterseks kişilerin kanun önünde tanınmasını kolaylaştırmalı”
Üye devletler, interseks kişilerin kendi kaderlerini tayin hakkını tanımanın yanı sıra doğum belgeleri, nüfus kayıt belgeleri, kimlik belgeleri, pasaportlar ve diğer resmi kişisel belgelerinin hızla çıkarılması yoluyla interseks kişilerin kanun önünde tanınmasını kolaylaştırmalıdır. Resmi belgelerde cinsiyetin/cinsiyet kimliğinin atanması veya yeniden atanmasında esnek usuller getirilirken belirli bir kadın ya da erkek ibaresinin kullanılmaması olanağı da sağlanmalıdır. Üye devletler resmi belgelerde cinsiyet belirteçlerinin kullanılmasını zorunlu kılma konusunda orantılılık ilkesini gözetmelidir.
“Mevzuat interseks kişileri koruma altına almalı”
Eşit muamele ve nefret suçu ile ilgili ulusal mevzuat interseks kişileri koruma altına alacak biçimde gözden geçirilmelidir. Cinsiyet özellikleri (ç.n.: sex characteristics), eşit muamele ve nefret suçu ile ilgili mevzuatta özel bir temel olarak yer almalı veya en azından cinsiyet/toplumsal cinsiyet temeli (ç.n.: sex/gender), cinsiyet özelliklerini ayrımcılık yasağı kapsamına alacak biçimde uzmanlarca tanımlanmalıdır.
“İnterseks kişilere ulaşma konusunda etkin olunmalı”
Kamu denetçileri, eşitlik kurumları, insan hakları komisyonları ve çocuklar için çalışan kamu denetçileri benzeri ulusal insan hakları yapıları çocuklar dâhil interseks kişilere ulaşma konusunda etkin olmalıdır. Yetki alanlarında, interseks kişilerle ilgili meseleler hakkında çalışma ve bu kişilere mağdur desteği verilmesi açıkça yer almalıdır. İnterseks kişilerin adalete erişimlerinin kolaylaştırılması gerekmektedir.
“Korunma gereksinimleri hakkında araştırma yapmalı”
Üye devletler, farklı ortamlarda bulunan interseks kişilerin durumları ve insan hakları açısından korunma gereksinimleri hakkında araştırma yapmalıdır. İnterseks kişilerin karşılaştıkları sorunlar hakkında toplum bilincinin artırılması ve mesleki eğitimlerin iyileştirilmesi konularında acil bir ihtiyaç söz konusudur. İnterseks kişilere ve onları temsil eden örgütlere, kendileri hakkında yapılan araştırmalara ve insan haklarını kullanmaları konusunda iyileştirici tedbirlerin geliştirilmesine etkin olarak katılma olanağı sağlanmalıdır.
Geçmişte yaşanan hak ihlallerine dair
İnterseks kişilerin geçmişte yaşamış olduğu insan hakları ihlalleri araştırılmalı, resmi olarak tanınmalı ve çözüme kavuşturulmalıdır. Gelecekte insan haklarına uyulmasının sağlanması için etik ve mesleki standartlar, hukuki teminatlar ve yargısal denetim yolları güçlendirilmelidir.
* İnsan Hakları Komiseri’nin Tavsiyeleri, Kaos GL Derneği’nin Türkçeleştirdiği Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri tarafından yayımlanan “İnsan hakları ve interseks kişiler” kitabında yer almaktadır.
İlgili haberler:
“LGBTİ’nin İ’si: İnterseksler Vardır” çıktı!
Avrupa Konseyi’nin “İnsan hakları ve interseks kişiler” kitabı Türkçe’de!
Etiketler: insan hakları, sağlık
