06/04/2022 | Yazar: Kaos GL
İrlanda Psikoloji Cemiyeti’nin ülkedeki ileri yönlü değişimi değerlendirerek çıkardığı Rehber’den: “Bütün danışanlarınızı heteroseksüel varsaymayın, LGB’lere has stresörlerin farkında olun.”
Geçtiğimiz yıllarda İrlanda’da lezbiyen, gey ve biseksüellerin hayatında yasal düzlemde pek çok şey değişti. 1973’e kadar eşcinsellik Ruhsal Bozuklukların Tanımlanması ve Sınıflandırması içerisinde gösteriliyor ve 1993’e kadar İrlanda yasalarında suç olarak tanımlanıyordu:
1993’te erkeklerde “eşcinsel eylemlerin” suç olmaktan çıkarılması,
1998-2007 Çalışma Hayatında Eşitlik Yasaları, Eşit Statü Yasaları 2000-2004 ve Eşitlik Yasası 2007 vasıtasıyla cinsel yönelim temelli ayrımcılığın yasaklanması,
2010’da hemcinsler arası medenî birlikteliklerin yasallaşması; ülke çapında okullarda homofobik sataşma karşıtı kampanyaların hayata geçirilmesi,
Açık kimlikli ünlülerin sayısındaki artış,
LGB olumlayıcı politika ve uygulamalara olan ihtiyacın giderek daha fazla sayıda meslek grubu tarafından kabul görmesi,
2015 evlilik eşitliği referandumu ile birlikte İrlanda Psikoloji Cemiyeti (PSI), İrlanda toplumundaki ileri yönlü değişimi değerlendirerek “Lezbiyen, Gey ve Biseksüel Danışanlar için İyi Örnekler Rehberi”ni şöyle çıkarmıştı:
“PSI, bu kitaptaki önerileri lezbiyen, gey ya da biseksüellerle çalışırken sadık kalınacak standartlar olarak kabul etmiştir. Elinizdeki rehber kendimizi sorumlu kıldığımız standartlardır. Ülkemizin azınlıklara karşı kötü davranışlarının uzun bir tarihi vardır. Egemen sosyal normlara uymayanların cezalandırıldığı ya da soğuk bir kayıtsızlıkla karşılandığı bir tarih bu. Psikoloji de bu ihlallere çoğu zaman sessiz kalmış, hatta bazı vakalarda bu suça ortak olmuş. Rehber, sadece bizim bir meslek olarak böyle suçlara ortak olmayı reddetmemiz yönünde değil, LGB’lerin savunusuna bizim de sesimizi katmamız yolunda da önemli bir adımdır. Eminim ki bu öneriler geçmişte azınlık gruplara karşı yapılan haksızların tekrarlanmasını önlemekte ve meslektaşlarımızın kapsayıcı ve eşit bir toplumun inşasına katkı sunmasında yardımcı olacaktır.”
Aşağıda yer alan öneriler, Cemiyet’in İrlanda’daki tabloyu değerlendirerek çıkarttığı Rehber’den alınmıştır.
LGB danışanlarla doğru uygulama rehberi
Rehberin “LGB Danışanlarla Doğru Uygulama Rehberi” bölümünde psikolog uygulamalarının lezbiyen, gey ve biseksüel danışanların ihtiyaçlarını kapsamasını sağlamak için atılabilecek adımlarla birlikte öneriler veriliyor.
LGB ruh sağlığı sorunları ve eşcinsellere has stresörlerin farkında olun
LGB’ler heteroseksüeller kadar farklılıklar gösteren bir grup olsa da, bu danışanlar kaliteli sağlık hizmeti almalarını engelleyen bir dizi faktörle karşılaşabilir:
Çalışanların, danışanların heteroseksüel olduğu varsayımı
Çalışanların cinsellik ve cinsel yönelim hakkında soru sorma konusundaki tereddütleri
Çalışanların LGB sağlık sorunlarını anlamaması
LGB’lerin cinsel yönelimlerini açıklarken olumsuz tepki alma korkusu veya hizmet alırken maruz kaldıkları olumsuz tepkilere dair geçmişleri.
LGB’ler cinsel yönelimleriyle ilgisi olmayan nedenlerle sık sık psikologlara gidecek olsalar da, aşağıdakiler bu grubun sağlığı ve iyiliği üzerinde etki edebilecek, LGB’lere özgü stresörler yelpazesinin kısa bir özetidir:
Cinsel yönelimin sorgulanması
LGB cinsel yöneliminin reddedilmesi veya kabul edilmesinin zor bulunması
Açılma korkusu ya da açılmak istememe, açılmaktan korkma
Aile ve arkadaşlardan kabul veya destek eksikliği
Okul, iş yeri veya diğer ortamlarda homofobik zorbalık veya taciz
Damgalama, önyargı ve klişeleşme dahil olmak üzere LGBT olmakla ilgili olumsuz mesajlara maruz kalmak ve bunun benlik kavramı, benlik kimliği ve benlik saygısı üzerindeki potansiyel etkisi
Yaşlı LGB’ler - sosyal destek eksikliği, izolasyon ve uzun süreli yerleştirme ile ilgili korkular (huzurevi gibi)
Fırsatların kaçırılması ve deneyimlerden yoksun kalma (örneğin, hak eksikliği veya tanınmaması nedeniyle, açılamama nedeniyle)
Yas tutma (örneğin, kişi partnerini kaybettiğinde ancak aileye ‘açılmış’ olmadığında, vb.)
İlişki krizi (örneğin çatışma veya aile içi şiddet)
İzolasyon ve yalnızlık (örneğin LGB topluluğuyla temas olmaması, kentsel olmayan alanda yaşaması veya uzun süreli ilişkinin olmaması)
LGB ebeveynler (örneğin LGB ebeveynler aile ve arkadaşlarından, topluluklarından, okullarından ve hizmet sağlayıcılarından alacakları destek düzeyi konusunda endişeli olabilirler. LGB ebeveynler, cinsel yönelimleri hakkındaki açıklığın çocukları veya çocuklarına erişimleri veya velayetleri üzerindeki etkisi konusunda da endişeli olabilirler
Saklanma ve gizlilik (örneğin heteroseksüel evlilikte olan bir LGB)
Zararlı onarım terapisine maruz kalmak.
Ailelerine ve nerede yaşadıklarına bağlı olarak, LGB’ler cinsel yönelimleri hakkındaki önyargı ve yanlış bilgilere karşı mücadele etmek zorunda kalabilir ve genellikle açıldıklarında aile ve arkadaşları tarafından reddedilmekten korkabilirler. Bu, kentsel alanların dışında yaşayanlar için kırsal izolasyon ile birleşebilir. Bununla birlikte araştırmalar, kişinin LGB cinsel yönelimini açıklamasının ve bunun kabulünün iyi bir psikoloji ile güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu ortaya koydu (yani, kişinin LGB kimliği ile ilişkisi ne kadar olumluysa, ruh sağlığı ve benlik saygısı o kadar yüksek olacaktır).
LGB’lerin maruz kalabileceği homofobik zorbalıklar psikolojik sıkıntı ve izolasyon duygularına neden olabilir. Bu, özellikle giderek yaygınlaşan daha genç yaşta LGB yönelimlerin farkında olunduğu durumlar için geçerlidir.
Bütün danışanlarınızın heteroseksüel olduğunu varsaymayın
Sizden hizmet alan herhangi bir kişi kendini lezbiyen, gey veya biseksüel olarak tanımlıyor olabilir veya aynı cinsiyetten kişilerle ilişki geçmişine sahip olabilir. Bu danışanlar cinsel yönelimleri konusunda daha önce açılmış ya da açılmamış olabilir. Açık fikirli davranarak ve danışanların heteroseksüel olduğunu varsaymayarak, LGB danışanlarınıza cinsel yönelimlerini size açıklayabileceklerini veya LGB olmakla ilgili olabilecek konuları size anlatabileceklerini göstermiş oluyorsunuz. Bir danışanın geçmişini öğrenirken açık ve kapsayıcı sorular sormak, bu konulardaki açıklığınızı göstermenin en kolay yoludur.
Kim olduklarını bilmeseniz bile muhtemelen lezbiyen, gey ve biseksüel danışanlarınız olduğunu unutmayın. Birçok LGB homoseksüel kelimesiyle olumsuz tarihsel geçmiş nedeniyle bu kelimeyi sevmediğinden, danışanlarla konuşurken homoseksüel terimi yerine lezbiyen, gey ve biseksüel terimlerini kullanın. Açık dil kullanmak, danışanlara heteroseksüel olduklarını varsaymadığınızı gösterir.
“Evli misin?” yerine “Partnerin var mı?”; “Kız/erkek arkadaşın var mı?” yerine “Bir ilişkin var mı?”; “Karının/kocanın ismi nedir?” yerine “Partnerinin ismi nedir?” soruları doğru olacaktır.
Danışanınızın size cinsel yönelimini açmakta zorlandığı bir durumla karşılaşabilirsiniz. Bu durumda, her hassas konuda olduğu gibi, paylaşılan tüm kişisel bilgilerin gizli kalacağına ve yargılayıcı olmayan bir hizmet sağladığınıza dair güvence vererek danışanınızı destekleyebilirsiniz. Danışanınızla yaptığınız konuşmaya uygunsa, hem mevcut hem de geçmiş ilişkiler hakkında sorular sorabilirsiniz. Danışanınız bir LGB konusuna işaret ediyorsa, şu şekilde bir şey sormayı deneyebilirsiniz: “Duygularınızı / yöneliminizi / kimliğinizi sorguluyormuşsunuz gibi geliyor... Aklınızda bu mu vardı?”
Bazı danışanlar için “cinsel yönelim” veya “eşcinsel” gibi bir kelimeler kullanmak çok tehdit edici olabilir. Yukarıdakiler, bunları açıkça belirtmeden nasıl ima edebileceğinize dair örnekler teşkil etmektedir. Ayrıca danışanınıza, onun psikoloğu olarak ruh sağlığıyla ilgili konuları anlamanın, ihtiyaç duyabilecekleri uygun müdahaleyi veya destekleri belirleyebilmeniz için önemli olduğunu açıklayabilirsiniz.
LGB çocukların ebeveynleri de hizmetinizi kullanacaktır. Çocuğu LGB olarak açılan çoğu ebeveyn, çocuklarını kabul edebilir, destekleyebilir ve çocuklarının LGB kimliğinin ihtiyaç duyduğu yeni farkındalığa uyum sağlayabilirler. Ancak, bazı ebeveynler çocuklarının açılmasını kabullenmekte zorlanabilirler. Çocuklarının refahı ile ilgili endişelerini dile getirebilir ve çocuklarının varsayılan heteroseksüelliğini kaybettiklerini hissedebilirler. Hayalini kurdukları torunun kaybı ve çocuklarının geleceği için hayal ettikleri başka şeyler nedeniyle üzülebilirler.
Çoğu ebeveyn zaman içinde, LGB’lerin karşılaşabileceği zorluklara rağmen, LGB çocukların da heteroseksüel kardeşleri kadar tatmin edici ve güzel hayatlar yaşadığını fark eder.
Danışanlarınız LGB olduklarını paylaştıklarında destekleyici tepkiler verin
Açılma süreci LGB’lerin hayatında önemli bir dönüm noktasıdır ve LGB danışanlarınıza açılma deneyimlerini sormanız bunu anladığınızı gösterecektir.
Açılma potansiyel olarak, özellikle genç LGB’ler için, zihinsel sağlık riskinin arttığı bir dönemdir, bu nedenle LGB danışanlara açılma hakkında konuşma fırsatı sağlamak onlara çok ihtiyaç duydukları desteği sağlayabilir. Özellikle genç LGB’ler cinsel yönelimlerini sorguluyor veya romantik duyguları açıklığa kavuşturmak için yardım arıyor olabilirler.
Açılma ve LGB olmaya dair yaşam deneyimleri hakkında soru sormanın yolları şöyledir:
“Lezbiyen/gey/biseksüel olduğunuzu bilen var mı?”;
“Ailenizden birine açıldınız mı?”;
“Açıldığınızdan beridir hayatınız nasıl gidiyor?”;
“Açılmanıza kim/ne yardımcı oldu?”;
“Konuşabileceğiniz tanıdığınız lezbiyen/gey/biseksüel insanlar var mı?
Size destek oluyorlar mı?”;
“Açıldığınızdan beri herhangi bir olumsuz deneyim yaşadınız mı?”.
Danışanların kendilerini güvende ve desteklenmiş hissetmelerine yardımcı olmak, kendilerini kabul etme ve açılma süreçlerini kolaylaştıracaktır. LGB kimlikleriyle ilgisi olmayan nedenlerle ilgili olarak size gelen LGB’ler, sizinle yaptıkları görüşmelerde cinsel yönelimlerini açıkça paylaşabilirler. Başka danışanlarsa cinsel yönelimlerini tam olarak kabul etmiş olmayabilir veya kendilerini sorgulamanın veya açılmanın ilk aşamalarında olabilirler ki bu durum hassas bir şekilde ele alınmalıdır. Bir kişi size lezbiyen, gey veya biseksüel olabileceğini söylerse, olumlu ve destekleyici bir şekilde yanıt verin. Gençlerin sadece bir dönemden geçtikleri veya böyle bir beyanda bulunmak için çok genç oldukları varsayımlarından kaçınmaya çalışın. Genç kişiyi destekleyecek ve güven verecek bilgiler sağlayın ve destek için bir LGB kuruluşuna yönlendirmeyi düşünün. Bu kılavuzun Bölüm 8’i hizmetler ve kaynaklar hakkında ayrıntılı bilgi sağlarken, Bölüm 9 profesyoneller ve ayrıca danışanlar için web sitelerini ve yayınları listeler.
Bazı LGB’ler açılmak istemeyebilir ve buna saygı gösterilmelidir. Açılmanın kişi için en iyi şey olacağını varsaysanız da, bu her durumda böyle değildir. Hayatındaki insanların bir kısmına veya tamamına açılmayan çoğu insanın genellikle bunun için iyi kişisel nedenleri vardır. Diğerleriyse, evli oldukları, dini bir grubun parçası oldukları veya bunun bir şekilde yaşamlarına zarar vereceğini algıladıkları için (örneğin belirli çalışma ortamlarında homofobi) açılmayabilirler.
Eşcinsellik karşıtı önyargıya meydan okuyun ve eşcinsel olumlayıcı bir yaklaşım benimseyin
LGB danışanlara psikoloji hizmeti sunarken aşağıdakilerden kaçınmak önemlidir:
Danışanların heteroseksüel olduğunu varsaymak
LGB danışanları patolojikleştirmek, klişeleştirmek ve damgalamak
LGB danışanların endişelerini empati kuramama veya tanımama
Heteroseksüel olmayan herhangi bir davranış biçimini, kimliğini, ilişkisini, ailesini veya topluluğunu takdir etmemek;
Danışanın cinsel yönelimini değiştirmeye çalışmak.
Psikologlar, sundukları tüm danışmanlık, psikoterapi ve psikososyal destek hizmetlerinin danışan merkezli ve eşcinsel-olumlayıcı olmasını sağlamalıdır. Eşcinsel-olumlayıcı terapide (Detaylı bilgi Rehber’in altıncı bölümünde yer alıyor) LGB danışanlara müdahale edebilmek için kültürel olarak yetkin ve olumlayıcı bir yaklaşımı temel alır. Eşcinsel-olumlayıcı terapi, bilimsel araştırmalara dayanan temel ilkelere dayanmaktadır:
Eşcinsel cinsel çekimler, davranımlar ve yönelimler insan cinselliğinin normal ve olumlu varyantlarıdır; zihinsel veya gelişimsel bozuklukların göstergeleri değillerdir
Eşcinsellik ve biseksüellik tarih boyunca damgalanmıştır ve bu damgalama LGB’ler için yaşamları boyunca sürebilecek çeşitli olumsuz sonuçlar doğurabilir
Lezbiyenler, eşcinsel erkekler ve biseksüeller tatmin edici hayatlar yaşayabilir ve heteroseksüellerin ilişkilerine ve ailelerine eşdeğer istikrarda, sağlam ilişkiler ve aileler oluşturabilirler
Eşcinsel yönelimler aile işlev bozukluğu veya travmalar ile bağlantılı değildir
Cinsel yönelim değiştirilemez ve düzeltici/dönüştürücü tedavi’ olarak adlandırılan tedavi işe yaramaz ve maruz kalanların ruh sağlığına zarar verebilir.
Cinsel yönelimlerini araştıran ve/veya sorgulayanlar ve cinsel yönelimlerinden memnuniyetsizliklerini dile getirenler de dahil olmak üzere tüm LGB danışanlara eşcinsel-olumlayıcı terapi uygulanmasını destekleyen güçlü kanıtlar ortaya koyan uluslararası araştırmalar mevcuttur.
Sunduğunuz hizmetin LGB kapsayıcı olduğunu uygulamada da gösterin
Hizmetinizin LGB’leri kapsadığını göstermek için yapabileceğiniz birkaç pratik şey vardır:
İlgili tüm evrakların, danışanın geçmişi hakkındaki soruların ve bilgilendirme broşürlerinin LGB’leri ve ailelerini kapsayan bir dil kullandığından emin olun. Örneğin, bir kayıt formunda sadece Medeni Durum sormak yerine Medeni/İlişki Durumu olarak sorun;
Bekleme odanızda LGB broşürleri ve/veya ilgili bir posterin yer almasını sağlayın (örneğin, yerel hizmetlerle ilgili broşürler, yardım hattı numaraları veya belirli LGB bilgileri [yerel kuruluşlardan edinilebilir])
Hizmetinizde kapsayıcılığın politikanız olduğunu gösterin. Aşağıdaki cümle buna bir örnektir:
“Hizmetlerimiz, danışanlarımızın çeşitliliğini tanır, bu çeşitliliğe değer verir ve cinsiyet, yaş, cinsel yönelim, medeni durum, aile durumu, sosyoekonomik durum, din, engellilik, ırk, etnik köken temelinde ayrımcılık yapmaz.”
LGB’leri genel sağlık bilgilerine dahil edin (örneğin gençler için oluşturulan ruh sağlığı broşürlerinde cinsel yönelimi sorgulamayı, açılma korkusunu ve homofobik zorbalığı bu grubu etkileyen olası stresörler olarak belirtin)
LGB’leri beyan ettiğiniz hizmet prensiplerine dahil edin ve uygun olduğunda hizmet kalitesiyle ilgili anketlerinize LGB’leri de dahil edin. Terapötik ilişki, tüm danışanlara sunduğunuz hizmetin kalitesi ve bu hizmetlerden elde edilen sonuçlar için bir temel teşkil eder. Yukarıda önerilen adımlar, LGB danışanlarınıza açıklığınızı, saygınızı ve anlayışınızı iletmenin beş farklı yoludur ve bu da siz ve LGB danışanlarınız arasında optimum terapötik ilişkinin oluşmasını teşvik edecektir. Bu beş adımı izleyerek, hizmetinizden yararlanan danışanlara erişilebilir ve uygun bir psikoloji hizmeti sağladığınızdan emin olabilirsiniz.
Kaos GL Derneği için Yiğit E. Korkmaz’ın çevirdiği rehbere buradan ulaşabilirsiniz.
Etiketler: insan hakları, sağlık
1720430400.jpg)