13/05/2025 | Yazar: Kaos GL
İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi, İnsan Hakları Merkezi ve LGBTİ+ Hakları Çalışma Grubu; Aile Bakanlığı’nın LGBTİ+ karşıtı talimatına karşı basın açıklaması yaptı.
Fotoğraf: Yusuf Çelik
İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi, İnsan Hakları Merkezi ve LGBTİ+ Hakları Çalışma Grubu; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın toplumsal cinsiyet, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği kavramlarını yasaklama talimatına tepki gösterdi.
Merkezler, Çağlayan'da bulunan İstanbul Adliyesi C Kapısı önünde açıklama yaptı; “Siyasal iktidarın 2025’i “Aile Yılı” ilan ederek yürürlüğe koyduğu LGBTİ+fobik politikalar, “biyolojik cinsiyet” adı altında toplumu ikili bir cinsiyet rejimine hapsetmeyi, farklı cinsiyet kimliklerini ve yönelimleri yok saymayı, kadınların ve LGBTİ+’ların üzerindeki tahakkümü meşrulaştırmayı hedeflemektedir” dedi.
Açıklamanın tamamı şöyle:
“Toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesini ve LGBTİ+’ları doğrudan hedef almıştır”
“Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan “toplumsal cinsiyet ve bazı kavramların kullanımı” konulu 2 Mayıs 2025 tarihli genelge basına yansımıştır. 81 il müdürlüğüne ve bağlı genel müdürlüklere gönderilen bu genelgede; özellikle “toplumsal cinsiyet”, “toplumsal cinsiyet kimliği”, “LGBT”, “SOGIESC” (cinsel yönelimler, cinsiyet kimlikleri, cinsiyet ifadeleri ve cinsiyet özellikleri) ve “kapsamlı cinsellik eğitimi” gibi uluslararası kabul görmüş kavramlar doğrudan hedef alınmış, ilgili birimler tarafından kullanılması yasaklanmış ve bu kavramların eğitim içeriklerinden ve politika belgelerinden çıkarılmasına yönelik “talimat” verilmiştir. Bu genelge; yıllardır “aile değil kadınız” diyerek aile bakanlığı değil kadın bakanlığı kurulması gerektiğini vurgulayan, cinsiyetçi, muhafazakar ve aile odaklı politikaları reddeden mücadelemizi bir kez daha haklı çıkarmıştır. Bu genelgede verilen talimatla hedeflenen yalnızca birtakım kavramların kurumsal metinlerden çıkarılmasından ibaret değildir, kadınlara ve LGBTİ+’lara karşı sürdürülen cinsiyet rejiminin ilanıdır. Genel Müdürlük “biyolojik cinsiyetin ötesinde anlamlara sahip cinsiyet kategorilerinin” toplum için tehdit oluşturduğunu ileri sürerek, toplumsal cinsiyetin bir “sosyal inşa” olarak tanımlanmasının “evlilik ve aile müessesesini tahrip ettiğini”, “toplumda zihinsel dönüşümlere neden olarak geleneksel aile yapısını zayıflatabileceğini ve telafisi güç toplumsal sorunlara yol açabileceğini” ve bu doğrultuda söz konusu kavramlardan kaçınılması gerektiğini belirterek kadınların kazanılmış haklarını, toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesini ve LGBTİ+’ları doğrudan hedef almıştır. Söz konusu genelge, Anayasa’nın eşitlik ilkesine, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere, başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere temel insan hakları belgelerine ve Birleşmiş Milletler mekanizmalarına açıkça aykırıdır. Kadın mücadelesinin kazanımlarından biri olan İstanbul Sözleşmesini hedef alan, 6284 sayılı Kanun’u uygulamayan, boşanmayı zorlaştıran, aile arabuluculuğunu gündeme getiren siyasal iktidar, bu defa “toplumsal cinsiyet” kavramına saldırmakta ve kamu kurumları aracılığıyla aile odaklı cinsiyetçi politikalarını kurumsallaştırmaktadır.”
“Kadınların ve LGBTİ+'ların yaşamlarının denetim altına alınması hedefleniyor”
“Toplumsal cinsiyet, sadece akademik bir kavram değil kadınlara ve LGBTİ+‘lara yönelik yapısal eşitsizliği ifşa eden politik bir mücadele aracıdır. Kadınların ev içi emeğinin değersizleştirilerek sömürülmesinden ücretli emek piyasasındaki eşitsizliklere, kadın cinayetlerinden cinsiyetçi yargı sistemine; koruyucu önleyici tedbirlerin uygulanmamasından erkeklik indirimlerine, LGBTİ+ların kriminalize edilmesinden nefret suçlarının yok sayılmasına kadar geniş bir tahakküm alanı bu kavramın dışlanmasıyla doğallaştırılmaya ve görünmezleştirilmeye çalışılmaktadır. Toplumsal cinsiyet, yalnızca bir “terim” değildir. Kadınların ve LGBTİ+ var oluşların patriyarkal sistem karşısındaki hakikatidir. Bu genelge ile gündeme gelen yalnızca toplumsal cinsiyete ilişkin bir kavramsal değişiklik değil, tüm dünyada yükselen aşırı sağ muhafazakar politikalara uyum sağlayan siyasal iktidarın patriyarkal karakterinin yeniden tahkim edilme süreci olmalıdır. “Toplumsal cinsiyet” kavramının silinmesiyle hedef alınan; kadınların yıllardır sokakta, işyerinde, akademide ürettikleri feminist bilgi, kadın mücadelesi sonucunda kavramsallaşarak uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış kazanımlarımız ve en önemlisi hayatlarımıza dair söz üretme hakkımızdır. Toplumsal cinsiyet yok sayılarak kadınların ve LGBTİ+ların emeğinin, bedeninin ve yaşamlarının denetim altına alınması hedeflenmektedir.”
“Toplumsal cinsiyet kavramı yasaklanamaz, LGBTİ+’lar hedef gösterilemez”
“Siyasal iktidarın 2025’i “Aile Yılı” ilan ederek yürürlüğe koyduğu LGBTİ+fobik politikalar, “biyolojik cinsiyet” adı altında toplumu ikili bir cinsiyet rejimine hapsetmeyi, farklı cinsiyet kimliklerini ve yönelimleri yok saymayı, kadınların ve LGBTİ+’ların üzerindeki tahakkümü meşrulaştırmayı hedeflemektedir. Bu durumun yakın vadede halihazırda cinsiyetçi uygulamalarla dolu yargılama süreçlerine de negatif sirayet edeceği açıktır. Aile Yılının ilan edilmesinden bu yana, kadın kazanımları, feminist mücadele ve LGBTİ+’lar hedef alınmakta, toplumsal cinsiyet kavramı kriminalize edilmektedir. Gündemdeki kaynağı belirsiz Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Taslağı ve HÜDA PAR’ın meclise sunduğu kanun teklifi de benzer bir hedef taşımaktadır. Toplumsal cinsiyetin sosyal bir inşa olduğunu söylemek, bilimsel ve hukuki bir gerçeği ifade etmektir. Bakanlıklar ve tüm kamu kurumları bu gerçeği yasaklamakla değil, tanımakla yükümlüdür. İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi ve İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi LGBTİ+ Alt Çalışma Grubu olarak, kamu kurumlarında ve resmi politika belgelerinde “toplumsal cinsiyet” kavramının yasaklanmasına ve kriminalize edilmesine yönelik her tür uygulamaya karşı hukuki ve fiili mücadelemize devam edeceğimizi, haklarımıza, hayatlarımıza, kazanımlarımıza sahip çıkacağımızı bir kez daha ilan ediyoruz. Toplumsal cinsiyet kavramı yasaklanamaz! LGBTİ+’lar hedef gösterilemez!”
Etiketler: insan hakları, kadın, nefret suçları, aile, siyaset
