Kişinin Yaşamı Son Bulmuş Olsa da, Hakları Bitmez…

"5 Mayıs 2010 tarihli gazetelerde ve internet sitelerinde İzmir'de seri cinayetler işleyen H.A’nın son kurbanı olan A.’nın “AIDS'li olduğu ortaya çıktı” başlıklı haberler yer almaya başladı.

 

Haberlerde tıbbi bilgileri açıklanan ve özellikle HIV pozitif olduğu bildirilen A.’nın kimlik bilgilerinin ve tanınacak biçimde fotoğraflarının açıkça yayınlanmasıdır. Tüm bu haberler Türk Ceza Kanunu (TCK)’da suç olarak tanımlanan özel hayatın gizliliği hakkının ihlali ve tıbbi tanının hâkim kararı veya tıbbi zorunluluk olmaksızın açıklanamayacağı ilkesinin ihlali niteliğindedir. Bu haklar çerçevesinde hiçbir HIV/AIDS ile yaşayan kişinin yüzü ve ismi,  kimliğini deşifre etmesine yol açacak biçimde yayınlayanamaz.

Tüm tıbbi bilgiler ve özel olarak da HIV gibi tıbbi tanılar kişinin rızası, hâkim kararı ve tıbbi zorunluluk (Hekimin hastasının doğru teşhis ve tedavisi için, ortaya çıkan diğer ek bir hastalığı için ilgili bölümden meslektaşına aktarması, görüş alması) olmaksızın açıklanamaz.

 

 

 Bu bilgileri meslekleri gereği gören sağlık personelinin veya emniyet görevlilerin de bu bilgileri açıklaması 2003 yılında Türkiye’nin de taraf olduğu İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi ilkelerine aykırılık oluşturmaktadır. Bu sözleşmenin 10/1 Maddesine göre herkes, kendi sağlığıyla ilgili bilgiler bakımından, özel yaşamına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Aynı konuda taraf olduğumuz Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 8 Madde de güvence sağlanmış olup T.C Anayasası Hasta Hakları Yönetmeliği 23 Madde ve diğer hak belgelerinde de tıbbi bilgilerin korunmasına ilişkin güvence bulunmaktadır. TCK 134. Maddesi kapsamında özel hayatının gizliliği ihlal edilmiştir.

 

TCK yasası dışında:

-        Hasta Hakları Yönetmeliği m.21 gereğince Hastanın, mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır.

-        AİHS m.8, Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi m. 17, Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları ve İnsan Haysiyetinin Korunması Sözleşmesinin m. 10/1 maddeleri ile de özel hayatın gizliliği koruma altına alınmıştır.

 

Yayınlanan haberlerde basın mensuplarının tıbbi bilgilerin gizliliği ilkesinin korunması konusunda gerekli özeni göstermesini, aksi durumda hukuksal ve cezai sorumluluğun doğabileceğini, HIV/AIDS konusunda ayrımcılık yapılmamasını tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve korunma yöntemleri (kondom, kullanımı ve önemi) hakkında toplumu doğru olarak bilgilendiren, amaca uygun haberler yapmasını diliyoruz."

 

 

Pozitif Yaşam Derneği, kurulduğu 2005 yılından bu yana HIV/AIDS ile yaşayan kişilerin ve yakınlarının fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan güçlenmelerini sağlamak, yaşadıkları hak ihlallerinde savunuculuk görevlerini yerine getirmek, HIV/AIDS konusunda toplumu bilinçlendirmek amacıyla çalışmalarını sürdürüyor. Bugüne kadar 550 HIV pozitif kişiye destek olan Pozitif Yaşam Derneği bu konuda önemli tecrübeler kazanmış ve hızlı bir gelişme kaydetmiştir. Dernek hakkında daha fazla bilgiye www.pozitifyasam.org web adresinden ulaşılabilir.