07/07/2009 | Yazar: Kaos GL

Kaos GL olarak, CKL (COC, Kaos GL, Lambdaistanbul) Projesi kapsamında Türkiye’de LGBTT bireylerin ve LGBTT konularının medyada temsiline dair haber taraması yaptık.

Kaos GL olarak, CKL (COC, Kaos GL, Lambdaistanbul) Projesi kapsamında Türkiye’de LGBTT bireylerin ve LGBTT konularının medyada temsiline dair haber taraması yaptık.

Bu tarama hazırlanırken, Medya ve Çeşitlilik Kılavuzu’ndan ve Bia Yayınlarından çıkan “Habercinin El Kitabı” kitap serisinden faydalanıldı. Medyada yaşanan sorunlardan yola çıkılarak ve medya kuruluşlarına, çalışanlarına yönelik ilkeler baz alınarak hazırlanan “Kadın ve Farklı Cinsel Yönelimler” broşüründen izleme faaliyeti için göstergeler çıkarıldı.
 
Aşağıdaki bölüm, Kaos GL tarafından yürütülen Medya İzleme Çalışması kapsamında 1 Ocak 2009 ile 1 Temmuz 2009 arasında 6 aylık medyada eşcinselliğin temsiline ilişkin yapılan tarama sonuçlarını içermektedir.
 
Aylara Göre 2009 Yılına Ait Medyada Haber Dağılımı Verileri

Ocak 2009

Ocak ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 168 adet haber tarandı. Bu haberlerin 139 adeti ulusal/yerel gazetelerde, 29 adeti de ulusal/yerel dergilerde yayınlandı.
 
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği haberlere 56 farklı yayında rastlandı. Bunlardan 36 adeti gazeteler ve 20 adeti dergilerden oluşmakta.
 
Bu 168 haberin 150 si “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 18 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberler. 40 adet köşe yazısı, 67 adet haber, 18 kültür/sanat haberi, geri kalanını ise (43) magazin haberleri/röportajlar/mekân tanıtımları ve mini köşeler oluşturuyor.
 
Medyada yer alan haber taramalarına, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam edildi. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamakta. Ocak ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; dili homofobik olan haberlerin 58 adet ile ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Buna müteakip eşcinselliğe dair stereotipleri besleyen haberler insan haklarına saygılı haberlerden hemen önce sayıca en çok olan haberlerdir.
 
Ocak ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
 
Kültür/Sanat Haberleri’nin büyük çoğunluğunu “içerisinde yer alan eşcinsel 2 kadın yakınlaşma sahnesi nedeniyle haber olmuş Sürmanşet” isimli tiyatro oyunu, Ahmet Ümit’ten Mevlana ve Şems üzerine yazdığı “Bab- ı Esrar”, Sarah Waters’ın “Fingersmith” – Ustaparmak kitabı, Oscar Ödülleri’ ne aday Gus Van Sant’ ın “Milk” filmi oluşturuyor.
 
Haberlerin büyük çoğunluğunu dünyadan haberler oluştururken, en göze çarpanları İzlanda Başbakanı Johanna Sigurdardottir’in eşcinselliği üzerine haberler, Fransa Parlemento ile İlişkilerden Sorumlu Bakanı Roger Karoutchi’nin eşcinsel olduğunu açıklaması, 81. Oscar Ödülleri, Türkiye’nin İspanya’da tanıtımı için “Pasion” adlı eşcinsel dostu şirkete yetki verilmesini içeren haberler. Kaos GL tarafından düzenlenen eğitimde cinsel yönelim ayrımcılığı ve raporlama programı da ocak ayı içerisinde yer alan haberlerden.
 
Ocak ayı içinde çıkan tüm haberler içinde BirGün Gazetesinde 6 Ocak 2009 da yayınlanan haber içinde Kaos GL dergisinin taşra sayısının tanıtımına ayrılmış “kısa kısa” köşesi, 24 Ocak 2009 yılında Hürriyet Daily News&Economics gazetesinde Lambdaistanbul’un kapatılmasına yönelik açılan davada alınan kararın temyiz mahkemesine taşınmasını içeren haber, 25 Ocak 2009 da yine BirGün gazetesinde Kaos GL üzerine Tacim Açık tarafından hazırlanan haber ve 9 Ocak 2009 da BirGün Gazetesinde yayınlanmış Kaos GL tarafından düzenlenen “eğitimde cinsel yönelim ve cinsiyet ayrımcılığını önleme çalışması” ile ilgili haber Ocak ayı içerisinde insan haklarına en duyarlı ve saygılı haberlerdir.
 
1 Ocak 2009’da raflarda yerini alan Maxim dergisinde çıkan “Beyler Yumuşamayalım” haberi ise ocak ayının eşcinsellere yönelik önyargının yükselmesine yol açabileceği için Ocak ayının en homofobik haberi olarak göze çarpmaktadır.
 
“Dikkat Testosteron Adamız İşgal Altında”, “İkonoğlan”, “Delikanlılık Öldü mü?” gibi paragraf arası başlıklar içeren bu haberde “NONOŞMETRE” isimli bir köşe de bulunmakta ve erkekleri kendi ifadeleriyle “Kadirist” olmaya davet etmekte, eşcinselleri “oğlan” ya da “nonoş” diye tanımlayarak nefret söylemi yaymaktadır”. Haberin ön kapağında yer alan sarı muzlar içerisinde pembe muzlar imajı da bu savlarını desteklemektedir.
 
Şubat 2009

Şubat ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 209 adet haber tarandı. Bu haberlerin 177 adeti ulusal/yerel gazetelerde, 32 adeti de ulusal/yerel dergilerde yer aldı.
 
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği haberlere 70 farklı yayında rastlandı. Bunlardan 43 adeti gazeteler ve 27 adeti dergilerden oluşmakta.
 
Bu 209 haberin 195 si “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 14 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. 61 adet köşe yazısı, 98 adet haber, 10 kültür/sanat haberi, geri kalanını ise (40) magazin haberleri/röportajlar/mekân tanıtımları ve mini köşeler oluşturuyor.
 
Medyada yer alan haber taramalarına, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam edildi. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamaktadır. Şubat ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; insan haklarına saygılı haberlerin 99 adet ile ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Ancak buna müteakip, içinde kullanılan kelimelerin stereotipleri beslediği haberler ve dili homofobik olan haberler, insan haklarına saygılı haberlerden hemen sonra sayıca en çok olan haberlerdir.
 
Şubat ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda; Kültür/Sanat Haberleri’nin büyük çoğunluğunu If Istanbul Festivali oluşturmakta. Festival kapsamında gösterilen Lambdaistanbul yapımı “Beyaz Atlı Prens Boşuna Gelme” adlı belgeselin haberi de çeşitli gazetele ve dergilerde yer alıyor. 81. Oscar Ödülleri ve Sean Penn in Gus Van Sant’ın yönettiği “Milk” filminde oynadığı, eşitlik isteyen ve eşcinsel haklarını korumak için siyasete atılan, eşcinselliğe dair olumlu bir rol model olan “Harvey Milk” rolüyle en iyi ekek oyuncu ödülünü alması Türk ve Dünya Medyasında Şubat ayı içinde sıkça yer alan haberlerdendir.
 
Haberlerin büyük çoğunluğu “Ahmet Yıldız’ın Ölümü ve Töre Cinayetleri” başlığı altında yayınlananan haberlerden oluşuyor. Dünyadan haberlerde ise İranlı eşcinsel kadın Pegah Emambakhsh’ın İngiltere’ye mülteci statüsünde kabul edilmesi çokca yer alıyor. 29 Martta yapılan yerel seçimlerde İstanbul- Beyoğlu mahallelerinden Kâtip Mustafa Çelebi Mahallesi muhtar adayı olan Belgin Çelik’te Türkiye’ de ilk defa bir yönetim organında transseksüel bir adayın olması bakımından önem arzetmekte ve birçok ulusal ve yerel basın içerisinde konu edinilmiş olan bir haberdir. Türk Polisinin dost ve gey açılımı konulu haberler ise şubat ayı içinde uzun süre gündemi oluşturan haberlerden biridir.
 
Şubat ayı içinde çıkan tüm haberler içinde 22 Şubatta Cumhuriyet Dergi içinde yer alan “Örgütlü Cinsel Kimlik Mücadelesi” başlıklı haberde, örgütlü cinsel kimlik üzerinden beyaz atlı prens boşuna gelme belgeseli yapımcılarıyla söyleşi haber edilmiş ve 17 Şubatta BirGün gazetesinde aynı belgesel yine bir söyleşi olarak haber edilmiş. Ve bu iki haber de şubat ayı içinde basında çıkan haberler içinde oldukça hassas yaklaşılmış ve insan haklarına en saygılı haberlerdendir. 15 Şubatta Radikal İki’de yer alan Salih Canova’nın “Her Şey Yerli Yerinde mi?” başlıklı köşe yazısında öldürülen eşcinseller, transseksüel ve travestiler üzerinden nefret cinayetlerinin sorgulanışı şubat ayına dâhil olan olumlu ve insani değerlere duyarlı haberlere örnektir.
Cumhuriyet Dergi’de 22 Şubat 2009’da yer alan “bir cinayet her şeyi değiştirir mi” haberinde eşcinsel ilişkisi nedeniyle öldürülen Ahmet Yıldız konu edinilmiş ve bu haber içeriği ve yazım dili nedeniyle önyargıları beslemektedir. 5 Şubat’ta Şok gazetesinde yer alan haberde ise El Kaide’nin canlı bomba olarak geyleri seçmesi konu edilmiş ve stereotipleri beslemesi nedeniyle şubat ayı içinde yer alan yanlı haberlere örnektir.
 
Mart 2009

Mart ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 229 adet haber tarandı. Bu haberlerin 192 adeti ulusal/yerel gazetelerde, 37 adeti de ulusal/yerel dergilerde yayınlandı.
 
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği haberlere 73 farklı yayında rastlandı. Bunlardan 44 adeti gazeteler ve 27 adeti dergilerden oluşmakta.
 
Bu 229 haberin 211’i “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 18 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. 70 adet köşe yazısı, 80 adet haber, 13 kültür/sanat haberi, geri kalanını ise (66) magazin haberleri/röportajlar/mekân tanıtımları ve mini köşeler oluşturuyor.
 
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etti. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamakta. Mart ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; insan haklarına saygılı haberlerin 115 adet ile ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Ancak buna müteakip, içinde kullanılan kelimelerin yanlış olduğu haberler ve dili homofobik olan haberler, insan haklarına saygılı haberlerden hemen sonra sayıca en çok olan haberler.
 
Mart ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
Kültür/Sanat Haberleri’nin büyük çoğunluğunu Mahsun Kırmızıgül’ün “Güneşi Gördüm” isimli Türkiye’de eşcinselliğe dair sorunlara transseksüel karakter üzerinden analiz ve gösterme içeren filmi, “Sürmanşet” isimli oyun mart ayında basında yer alan kültür sanat haberlerinden.
Haberlerin büyük çoğunluğunu dünyadan haberler oluştururken, en göze çarpanları İzlanda Başbakanı Johanna Sigurdardottir’in escinselliği üzerine ve lezbiyenlik tecavüzle düzelir vahşeti üzerine haberlerdir. Yurtiçinde ise nefret cinayetlerine verilen diğer bir kurban olan İstanbul’dan transseksüel Dilan’ın öldürülmesini içeren haberler ve magazinel haberler ağırlıktadır.
 
Mart ayı içinde çıkan tüm haberler içinde 12 Mart ta BirGün gazetesinde transseksüel Dilan’ın ölümü ve nefret cinayetleri üzerine yayınlanan haber, 19 Mart’ta Kıbrıs Gazetesinde “LGBTT Hakları Platformundan Homofobi Karşıtı İnisiyatife Destek: Eşcinselliği yasaklayan yasalar kaldırılsın” başlıklı haber, Mart ayı içerisinde medyada yer almış insan haklarına en duyarlı ve saygılı haberlerdir.
 
15 Mart’ta Ogün gazetesinde çıkan “Otelci ile Müdürün Sapık İlişkisi” haberi ise eşcinsellere yönelik önyargının yükselmesine yol açtığı için duyarsız bir haberdir. 6 Mart’ta Anadoluda Vakit gazetesinde çıkan “Dine Hakaret ve Eşcinsellik” başlıklı haberde geçen “Allah’ın çok çirkin, sapkın, ahlaksızlığın en kötüsü olarak tarif ettiği davranış bozukluğu” diye eşcinselliği tanımlayan bir cümle içermesi nedeniyle Mart ayının en homofobik haberi olarak göze çarpmaktadır.
 
Nisan 2009

Nisan ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 240 adet haber tarandı. Bu haberlerin 210 adeti ulusal/yerel gazetelerde, 30 adeti de ulusal/yerel dergilerde yer aldı.
 
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği haberlere 54 farklı yayında rastlandı. Bunlardan 35 adeti gazeteler ve 19 adeti dergilerden oluşmakta.
 
Bu 240 haberin 223 tanesi “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 17 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. 1 adet manşette de kelime olarak yer almış LGBTT toplumu ile ilgili haber, 65 adet köşe yazısı, 76 adet haber, 23 kültür/sanat haberi, geri kalanını ise (71) magazin haberleri/röportajlar/mekân tanıtımları ve mini köşeler oluşturmakta. Aşağıdaki grafik eşcinsellikle ilintili tüm haberlerin türüne göre ay içinde medyada ne kadar yer aldığını gösteriyor.
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etmiştir. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlıyor. Nisan ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; insan haklarına saygılı haberlerin 123 adet ile ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Ancak buna müteakip, içinde kullanılan kelimelerin yanlış olduğu haberler ve stereotipleri besleyen haberler 62’şer adet, dili homofobik olan haberler ise 52 adet olarak yer almaktadır. Aşağıda bu kategorileri ve kategorizasyon sonrası edinilmiş rakamları içeren grafiği görebilirsiniz.
 
Nisan ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
 
Haberlerin büyük çoğunluğunu ülke içi haberler oluştururken, en göze çarpanları Kaos GL nin her yıl düzenleyicisi olduğu ve ev sahipliği yaptığı Homofobi Karşıtı Buluşmanın Mayıs ayı içinde düzenlenen 4. Ayağı ve buluşma sonrası etkinliği olan 17 Mayıs’ta “Homofobiye Karşı Yürüyoruz” eyleminin yer aldığı haberler. Bu etkinliğin önceden duyulabilmesi, ülke çapında birçok gazetede yer alırken, Anadoluda Vakit gazetesinde işbu habere ilişkin yazılar Nisan ayının en homofobik haberleri olarak göze çarpıyor.
 
14.04.2009 tarihli aynı gazetenin haberinde homofobi karşıtı buluşma, sapkın etkinlik olarak lanse ediliyor ve Kaos GL Derneği “cinsi sapıkların STK’sı” olarak nitelendiriliyor. 17 Mayıs eyleminin yeri ve zamanını da duyurarak, kitlelere bu yolla nefret söylemini yayıyor ve “başörtüsüne kapalı, sapkınlara açık üniversiteler” cümlesi ile de başka gruplara ayrımcılık yapmak için eşcinselliği kullanıyor. 
 
Bu haber nedeniyle LGBTT toplumunun tepkisini çekmiş ve Kaos GL gazete önünde eylem düzenlemiştir. Bu eylemden sonra, eylem haberi yine birçok gazetede yer almış, BirGün ve Radikal gazeteleri en saygılı ve duyarlı şekilde yayınlayan gazeteler olmuştur. Yine Anadoluda Vakit gazetesinde Hasan Karakaya “Ayna” isimli köşesinde eylemden bahsederken eylemci grubu “homoseksüeller, cadalozlar” olarak ifade etmiştir. 28 Nisanda yine aynı gazetede yer alan haberin başlığı “eşcinsellerden utanmazlık” olarak yer almış ve homofobik dili ile nefret söylemi yaymaya devam ediyor.
 
Nisan ayı içinde yer alan diğer haberlere baktığımızda Türkiye’deki LGBTT’lere yönelik çalışan diğer bir dernek olan Lambdaistanbul Derneği’nin kapatılmasına yönelik açılan davanın yer aldığı haberlerdir. Dava sonucu, derneğin kapatılmamasını öngörürken BirGün ve Radikal gazeteleri bu konudaki haberlerinde insan haklarına duyarlı ve saygılı olup dava sonucunun oldukça olumlu bir sonuç olduğunun altını çizmiş.
 
Mayıs 2009

Mayıs ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 498 adet haber tarandı. Bu haberlerin 462 adeti ulusal/yerel gazetelerde, 35 adeti de ulusal/yerel dergilerde, 1 adet ise yurtdışı BBC Focus gazetesinde yer almıştır.
 
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği BBC Focus yurtdışı haberine ek olarak, ulusal/yerel haberlerin 451 adeti gazeteler ve 47 adeti dergilerden oluşmakta.
 
Bu haberin 454 tanesi “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 44 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. 1 adet manşette de kelime olarak yer almış LGBTT toplumu ile ilgili haber, 1 adet yurtdışı haberi, 180 adet köşe yazısı, 153 adet haber, 55 kültür/sanat haberi, geri kalanını ise (109) magazin haberleri/röportajlar/mekân tanıtımları ve mini köşeler oluşturmakta.
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etmiştir. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamaktadır. Mayıs ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; insan haklarına saygılı haberlerin 309 adet ile ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Ancak buna müteakip, içinde kullanılan kelimelerin yanlış olduğu haberler ve dili homofobik olan haberler 109ar adet, stereotipleri besleyen haberler ise 132 adet, nefret söylemi yayan haberler 11 adet yer almakta.
 
Mayıs ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
 
Haberlerin büyük çoğunluğunu ülke içi haberler oluştururken, en göze çarpanları eşcinsel olduğu için ayrımcılığa uğrayan ve üst seviye maçlara çıkmasına izin verilmeyen hakem Halil İbrahim Dinçdağ ile ilgili haberlerdir. Ulusal ve yerel basında birçok kez yer alan Halil İbrahim Dinçdağ hakkında yapılan haberlerden 20 Mayısta Hürriyet gazetesinde Erman Toroğlu köşe yazısında “eskiden maçlarda hakeme i... diye seslenilince suç ama homoseksüel hakem denirse suç değil”, “tezahüratlar değişecek”, “yumuşak mısın sert misin görelim” ifadeleri ile stereotipleri besleyen aynı zamanda homofobik bir yazı ortaya çıkmış.
 
Diğer haberlere baktığımızda, 12 Mayıs tarihli Haber Haber Türk gazetesinde yeralan “Töre ve Namus Cinayetleri” başlıklı yazıda Türkiyedeki ilk eşcinsel namus cinayeti ve kurbanı Ahmet Yıldız da unutulmamış ve tarafsız bir üslupla haberde yer almıştır.
 
Mayıs ayı ne yazıkkı bir LGBTT cinayetini daha içinde barındırmıştır. 43 yerinden bıçaklanarak öldürülen transseksüel Çağla’nın haberi pek çok gazetede yerini almış ancak hem görsellerde cinsel obje olarak kullanılmış hem de gazetelerin internet sayfalarında resimleri oylamaya sunularak insanlık dışı bir tablo çizilmiş.
 
Son 3 yıl içinde 29 eşcinsel ve transseksüelin öldürülmesinin ülkede yarattığı yankı hem düzenlenen protesto eylemleriyle kendini göstermiş ve bu eylemlerin haberleri Cumhuriyet ve BirGün gazetelerinde yerini aldı.
 
10 Mayıs tarihli Radikal İki’de “Nefret Suçlarının Bugünü” başlıklı Hakan Ataman yazısında Türkiyede nefret suçlarına yönelik yasal bir düzenleme olmadığından yola çıkarak nefret suçlarının Türkiyedeki durumunu anlatıyor. LGBTT bireylere yönelik greçekleşen nefret suçlarında son 3 yıl içinde görülen hızlı artış AGİT in raporlarına da görülüyor.
 
Ülkede nefret suçları bu kadar belirginleşmişken Zaman Gazetesi yazarı Ali Bulaç, Irak ve Afganistandaki sivil katliamın uygulayıcılarının eşcinseller olduğunu söyleyerek nefret söylemi yaymış ve 14 Mayıs tarihli Milliyet gazetesinde “Ortaçağ Kafası” başlıklı haber içinde bu tavrından dolayı eleştirildi. Yine 15 Mayısta Milliyet gazetesinde Ece Temelkuran yazısında Ali Bulaç’ı bu tavrından ötürü eleştiriyor. Bulaç’ın yaptığının toplumda bir linç girişimi başlatmaya ve nefreti körüklemeye yönelik olduğunun altını çizerek, homofobisinden dolayı eleştirdi.
 
Ali Bulaç, 16 Mayısta Zaman gazetesindendeki köşesinden tüm bu eleştirilere yanıt veren yazısında “İnsanın cinsel tercihlerde bulunmaya hakkı varsa, onları eleştirme hakkı da olmalı... Cinsel tercihte bulunan insan bu tercihini evrensel doğru olarak empoze edemez. Ben çocuklarımın ve torunlarımın eşcinsel olmasını istemem. Olmaması için de elimden geleni yaparım. Eşcinsellere karşı bir nefret ve ayrımcılık da gütmem. Bu sözlerin neresinde ırkçılık veya nefret suçu var” diye yazdı.
 
Nefret söyleminin yaygınlaştığı o günlerde, Yeni Şafak gaztesinde Hayrettin Karaman 17 Mayıs’tan başlayan yazı dizisinde, “Dindara Düşman, Eşcinsele Dost” başlıklı yazısında İslamın eşcinselliğe bakış açısını ele alacağının sinyalini vermiş, bu yazıya müteakiben yazdığı diğer yazılarında Lut Kavminden yanlı şekilde bahsederek, İslam üzerinden eşcinsellere yönelik nefret söylemi yaymaktadır. İslam hukuku uygulamalarından da bahsederek, eşcinsellere yönelik şiddeti de meşrulaştıran söylemlerde bulundu.
 
21 Mayıs tarihli Milli Gazete’de Mevlüt Özcan köşe yazısında “Domuz malüllerini yiyen insanlarda domuz melaneti vücuda yerleşir. Böylece zamanla o inanlar domuza benzemeye başlarlar. Biliyor musunuz? Domuz ve saksağan eşcinseldir. Dünyada sadece bu iki hayvan eşcinseldir. Bir de özellikle son yıllarda insan neslinden eşcinsel olanların sayısı tahminlerin üzerinde seyretmektedir... Bunun domuz mamülleri yemekle çok alakası vardır” diyerek aynı nefreti körüklemiş ve insanlık dışı ve doğruluk derecesi olmayan bu yazı ile süregelen stereotipleri beslemektedir.
 
Mayıs ayı içindeki yukardaki haberlere ek olarak Fethiye’de evlenen lezbiyen çiftin haberi de geniş ölçüde basılı medyada yerini aldı.
 
13 Mayıs’ta Sabah ve Radikal gazetelerinde Türkiye’de üçüncü bir ülkeye gönderilmeyi bekleyen LGBTT mülteciler ve burada yerleştirildikleri uydu kentlerde yaşadıkları sorunlara Uluslarası Af Örgütü’nün yayınladığı rapor temel alınarak değinen iki haber yer aldı.
 
Haziran 2009

Haziran ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 342 adet haber tarandı. Bu haberlerin 306 adeti ulusal/yerel gazetelerde, 31 adeti de ulusal/yerel dergilerde yayınlandı. 5 adet de yurtdışı basından haberler yer aldı.
 
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği haberlerden 309 adeti gazetelerde, 33 adeti dergilerde yayınlandı.
Bu 342 haberin 316 tanesi “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 26 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. 10 adet manşette de kelime olarak yer almış LGBTT toplumu ile ilgili haber, 92 adet köşe yazısı, 150 adet haber, 19 kültür/sanat haberi, 5 adet yurtdışı haberi, geri kalanını ise (72) magazin haberleri/röportajlar/mekân tanıtımları ve mini köşeler oluşturuyor.
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etti. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamakta. Haziran ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; insan haklarına saygılı haberlerin 211 adet ile ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Ancak buna müteakip, eşcinselliğe ilişkin stereotipleri besleyen haberler 114 adet, dili homofobik olan haberler ise 86 adet olarak, insan haklarına saygılı haberlerden sayıca çokluk bakımından hemen sonra yer almakta.
 
Haziran ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
 
Haberlerin büyük çoğunluğunu ülke içi ve dünyadan haberler oluştururken, en göze çarpan haberlerin başında Cher’in kızının cinsiyet değiştirmesi, Aksaraylı eşcinsel çiftin haberi yer almakta. Cher’in kızı Chastity Bono’ nun cinsiyet değiştirmesi haberi, basında birçok gazetede yer alırken “erkek oluyor”, “cesaretini topladı erkek oluyor” başlıklarıyla yer almış, eşcinsel çiftin haberi ise çeşitli gazetelerde “eşlerinin haberi yokmuş, üstelik birinin de çocuğu var”, “Turkish Kovboylar” başlıklarıyla yer alarak homofobik haber örnekleri olmuşlardır.
 
5 Haziran tarihinde Güneş, Posta, Gözcü ve Şok gazetelerinde “Cindy’nin defterinden bakan çıktı”, “Siyasetçilerle yatıp servet yapmış” başlığıyla yayınlanan haberlerde Mayıs ayında çok sayıda bıçak darbesi ile hayatını kaybeden transseksüel Çağla’nın özel hayatına ait kanıtları deşifre eden bilgilerin de bulunduğu oldukça homofobik haberlerdir.  

Haziran ayında çıkan diğer haberlere göz attığımızda, 7 Haziran tarihinde Taraf gazetesinde yer alan “Anne ben eşcinselim” başlıklı köşe yazısı, Lambdaİstanbul Aile Grubu ve eşcinsel evlat sahibi ebeveynler ve çocukları arasındaki deneyimleri de içeren insan haklarına oldukça duyarlı ve saygılı bir haberdir.
 
28 Haziranda Taksim Meydanında düzenlenen “Eşcinsel Onur Yürüyüşü”, popüler şarkıcı Hande Yener’in yürüyüşe gelerek destek vermesi ve Lambdaİstanbul tarafından verilen “Hormonlu Domates Ödülleri” Hziran ayında basında çokça yer alan haberlerden.   


Etiketler: medya
nefret