24/08/2017 | Yazar: Kaos GL
İran, Suriye, Finlandiya, İngiltere… Bu ülkelerin eğitim müfredatında ‘evrim’ nasıl ve hangi seviyelerinde yer alıyor?
İran, Suriye, Finlandiya, İngiltere… Bu ülkelerin eğitim müfredatında “evrim” nasıl ve hangi seviyelerinde yer alıyor?
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), sene başında kamuoyu ile paylaştığı 2017-2018 taslak öğretim programında evrimsel biyolojinin ortaöğretim müfredatında yer almayacağını belirtmişti. MEB’in açıkladığı taslak programın ardından, üniversitelerin biyoloji ve antropoloji bölümleri yeni müfredata tepki göstermiş ve ortak hazırladıkları bir raporla evrim derslerinin ortaöğretimde verilmesinin önemini MEB’e hatırlatmıştı.
Yeni müfredat ile önceki yıllar lise son sınıf biyoloji dersinde yer alan “Hayatın başlangıcı ve evrim” ünitesi eğitim programından tamamen çıkarıldı. Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz ise; “Biz evrime karşı değiliz. Bilim bir şey söylüyorsa, ona karşı olmak mümkün değil. Biz sadece şunu söyledik: Bu konu bu eğitim seviyesinde verilmesin, bir sonraki eğitim seviyesinde (lisans düzeyinde) verilsin” açıklaması yaptı.
Müfredat değişikliği, ortaöğretim düzeyindeki öğrencilere Evrim Kuramı’nın ağır geleceği ileri sürülerek yapıldı. Peki diğer ülkelerin müfredatında “evrim” nasıl ve hangi eğitim seviyelerinde yer alıyor? Birlikte inceleyelim.
Finlandiya’da evrim okul öncesinde anlatılmaya başlıyor
Finlandiya’da doğa ve ekoloji eğitimi okul öncesi eğitimde başlıyor. Örneğin iklim olarak soğuk ve kış mevsiminin uzun geçtiği Finlandiya’da kış uykusuna yatan hayvanların bu adaptasyonu ve ekolojik avantajları basit evrim mekanizmaları anlatılarak öğretiliyor. Evrim Kuramı, 7. sınıftan itibaren (13 yaş grubu) kapsamlı ve detaylı bir biçimde irdelenmeye başlıyor.
İran’da ortaöğretim ders kitaplarında evrim anlatılıyor
İran’da ilköğretim 5. sınıfta dünya tarihi konusunda fosillerden bahsediliyor. Ortaöğretim son sınıfı öğrencileri biyoloji derslerinde “Yaşamın Kökeni” ana başlığı altında; türleşme ve evrim, popülasyon genetiği, popülasyon dinamikleri gibi başlıklar altında hem evrim hem de popülasyon genetiğini öğreniyorlar.
İngiltere’de ilkokuldan itibaren evrim anlatılıyor
İngiltere ilköğretim 3. sınıfta fosillerle tanışan öğrenciler, 4. sınıftan itibaren canlıların sınıflandırılmasını, insan türünün de hayvanlar aleminin bir üyesi olduğunu öğreniyor. İngiltere’de 7 ve 9. sınıflarda biyoloji dersinde “Genetik ve Evrim” ana başlığı altında; türleşme, varyasyon, doğal seçilim, genetik sürüklenme gibi evrimsel mekanizmalara, bunu takip eden seviyede ise “Evrim, Kalıtım ve Varyasyon” başlığı altında genom ve çevre etkileşimi, genetik varyasyon, evrimin kanıtları ve yapay seçilim konularına geniş yer veriliyor.
ABD’de ortaokul müfredatında, canlıların ortak atadan geldikleri ve “doğal seçilim” yer alıyor
ABD’de müfredat eyaletler arası farklılık gösterse de yirmi altı eyaletin ortaklaştığı Yeni Nesil Bilim Standartlarına göre, evrim konusu, yaşam bilimlerinin dört ana fikrinden birisi olarak, ilkokul ikinci sınıftan itibaren işleniyor. Ortaokul düzeyinde evrim kapsamında, canlıların ortak atadan geldiklerinin kanıtı, doğal seçilim, adaptasyon, insanlar ve biyoçeşitlilik anlatılıyor. Lise seviyesindeki müfredatta ise evrim mekanizmaları hakkında daha detaylı konular yer alıyor.
Gürcistan eğitimin her aşamasında evrimi anlatıyor
Gürcistan, evrimsel biyolojiye eğitimin her kademesinde yer veriyor. İlkokul 3. ve 4. sınıfta fosiller ve soyları tükenmiş türler hakkında bilgi sahibi olan öğrenciler, 5. sınıfta evrimin temel kavramını öğreniyor.
Kanada müfredatta evrime detaylı bir biçimde yer veriyor
Kanada’da, 11 -12. sınıflarda “Evrim” konularına geniş ve detaylı bir biçimde yer veriliyor. Öğrencilere, soyları tükenmiş ve soylarını devam ettirebilmiş canlıların geçirdikleri evrimsel süreçler, bu süreçlerin arkasındaki evrimsel mekanizmalar ve evrimsel bakış açısının günümüzde nasıl ve hangi alanlarda kullanıldığı aktarılıyor.
Portekiz, Mısır, Pakistan, Suriye, Rusya, Malezya ve Ukrayna’da evrim ortaöğretimde anlatılıyor
Portekiz evrim konuları ortaöğretimde veriyor.
Mısır ve Pakistan’da devlet okullarının fen bölümündeki öğrencileri için 10. sınıfta zorunlu ders olan Biyoloji müfredatında evrim kuramı yer alıyor.
Malezya’da 12. ve 13. sınıflarda medikal eğitim müfredatında evrim kuramı yer alıyor.
Suriye’de devlet okullarının fen bölümündeki öğrencileri için 10. sınıfta zorunlu ders olan Biyoloji müfredatında evrim kuramı yer alıyor ayrıca 12. sınıf Biyoloji dersinde evrim kuramı detaylandırılıyor.
Pakistan’da sadece medikal eğitim alanları içeren 12. sınıf müfredatında evrim kuramı yer almakta.
Rusya’da ders programında 6. sınıftan itibaren biyolojik ve jeolojik evrime referanslar yer alıyor. Evrim kendi başına bir konu olarak ise 11. sınıfta işlenmekte.
Ukrayna’da da Rusya ile aynı şekilde evrim anlatılıyor. Ancak, Ukrayna’daki ders kitaplarında modern sentez çok daha iyi açıklanıyor ve makroevrim ile kıta kaymalarına daha çok yer veriliyor.
*Bu haberi, Türkiye’nin önde gelen biyoloji ve antropoloji bölümlerinin, Şubat 2017 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı’na verilmek üzere hazırladığı “Zorunlu Eğitim Müfredatında Evrimsel Biyoloji Konusunun Yer Almasının ve Kapsamının Arttırılmasının Gerekliliği Hakkında” isimli rapordan derledik. Raporu hazırlayan dernek ve bölümler: Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Derneği Moleküler Biyoloji Derneği Biyologlar Dayanışma Derneği Ankara Üniversitesi Antropoloji Bölümü Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü Ortadoğu Teknik Üniversitesi Biyolojik Bilimler Bölümü
Etiketler: insan hakları, eğitim
