08/06/2017 | Yazar: Ali Erol
Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanvekili Engin Yıldırım, trans kadına ‘idari para cezasını’ onaylayan karara karşı oy kullandı.
Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanvekili Engin Yıldırım, trans kadına “idari para cezasını” onaylayan karara karşı oy kullandı.
Bursa’da bir trans kadına “trafiği tehlikeye düşürdüğü” iddiasıyla kesilen idari para cezasına itiraz Anayasa Mahkemesi’nde görüşüldü. İtiraz oy çokluğu ile reddedildi fakat Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Engin Yıldırım, itirazın kabul edebilir olduğu yönünde karşı oy kullandı.
“Sorun, kişinin cinsel yöneliminden dolayı farklı bir muameleye uğrayıp, uğramadığıdır” diyen Yıldırım, ayrımcılığın ispatını mağdurdan beklemenin kabul edilemeyeceğini, polis merkezine götürüp alıkoymanın ayrımcılığın somut göstergesi olduğunu kaydetti.
Trans kadının itirazını ve kararı değerlendiren Engin Yıldırım, “karşı oy” gerekçesini şöyle temellendirdi:
“Cinsel yönelim olarak travesti olduğunu belirten başvurucuya, yaya halindeyken araçları durdurmaya çalışıp, trafiği tehlikeye düşürdüğü gerekçesiyle 2918 sayılı yasanın 68. maddesinin birinci fıkrası (c) bendi uyarınca 80 TL idari para cezası uygulanmıştır.”
“Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına müdahale”
“Fuhuş amacıyla otostop yaptığını beyan ettiği kamu makamlarınca iddia edilen başvurucu, Ahlak Büro Amirliğinde kendi rızası dışında yaklaşık bir saat tutulmuş ve bu süre zarfında özgürlüğünden mahrum bırakılmıştır. Bu süre içerisinde hakkında UYAP sorgulaması yapılmış ve idari para cezası tebliğ edilmiştir. Hayatın olağan akışı içerisinde çok daha kısa sürede sonuçlandırılabilecek ve ilgili kişinin polis merkezine getirilmesini illa gerektirmeyen bu iki işlem için kişinin bir saat süreyle polis biriminde alıkonulması Anayasa'nın 19. maddesinde güvence altına alman kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına dönük bir müdahaledir. Başvurucunun, emniyette bekletilmesi veya alıkonulması yukarda belirtilen madde kapsamındaki hürriyetten yoksun bırakmayı gerektiren tedbirlerden biri niteliğinde değildir.”
“İdari para cezasının tebliği hürriyetten yoksun bırakmayı gerektirmez”
“Fuhuş iddiasıyla ilgili olarak hakkında herhangi bir işlem yapılmayan başvurucunun trafiği tehlikeye düşüren davranışını engellemek amacıyla polis merkezine götürülmesi bir kabahate uygun düşmeyen uygulamadır. Trafiği tehlikeye düşüren herkes polis birimlerinde alıkonulmamakta veya polis merkezlerine götürülmemektedir. UYAP sorgulaması ve idari para cezasının tebliği kişiyi özgürlük hakkından mahrum bırakmayacak şekilde olay yerinde de rahatlıkla yapılabilir ve yapılmaktadır.”
“Sorun, kişinin cinsel yöneliminden dolayı farklı bir muameleye uğrayıp, uğramadığıdır”
“Açıktır ki, trafiği tehlikeye düşüren herkes ilgili mevzuat çerçevesinde yaptırıma uğrayabilir. Travesti cinsel kimliğine sahip kişilerin de diğer tüm kişiler gibi trafiği tehlikeye atmama sorumluluğu taşıdığı izahtan varestedir. Burada sorun, kişinin cinsel yöneliminden dolayı diğer kişilerden farklı bir muameleye uğrayıp, uğramadığıdır.”
“Cinsel yönelimlere farklı muamele ayrımcılık yasağının ihlalidir”
“Özel hayat kişisel kimlikle ilgili olup kişinin cinsel yönelimi de kimliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Kamu makamlarının cinsel yönelimleri nedeniyle kişilere farklı muamele yapmaları ayrımcılık yasağının ihlali anlamına gelecektir.”
“Ayrımcılığın ispatını mağdurdan beklemek kabul edilemez”
“Çoğunluğun, madde47'deki, "başvurucuya travesti kimliği nedeniyle ayrımcı muamele yapıldığına dair iddiayı ispata yarayan herhangi bir somut bilgi ve bulguya rastlanmamıştır” düşüncesine katılmak mümkün değildir. Kabul etmek gerekir ki, çoğunluğun madde44'de isabetle vurguladığı gibi "ayrımcılığı kanıtlamak kolay değildir"”
“Polis merkezine götürüp alıkoymak, ayrımcılığın somut göstergesidir”
“Başvurucuya uygulanan idari para cezası işleminin ayrımcılıktan kaynaklanmadığını söylemek mümkünse de, aynı şeyi başvurucunun polis merkezine götürülüp, bir saat kadar orada bekletilmesi veya alıkonulması uygulaması için söyleyemeyiz. Kanımca, bu uygulama başvurucunun ayrımcılığa uğradığını gösteren somut bir bilgiyi ve durumu bize göstermektedir.”
“Alıkoyma gerekçesi ile ceza işlem gerekçesi örtüşmemektedir”
“Başvurucunun, hürriyetten mahrum bırakılmasının cinsel yöneliminden kaynaklanmadığı hususunda kamu makamları başvurucunun fuhuş yaptığı beyanından dolayı emniyete götürüldüğünü belirtmektedir. Buna rağmen başvurucu hakkında bu konuda işlem yapılmamış ve sadece trafiği tehlikeye düşürmek kabahatinden dolayı para cezası uygulanmıştır. İlgili ceza tutanağında trafiği tehlikeye düşürmenin fuhuş nedeniyle olduğu hususunda herhangi bir bilgi ve bulguya da yer verilmemiştir.”
“Anayasa’nın ayrımcılık yasağı ihlal edilmiştir”
“Sonuç olarak, Anayasa'nın 10. maddesindeki ayrımcılık yasağıyla birlikte değerlendirildiğinde başvurucunun 19. maddede güvence altına alınan kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile 20. maddedeki özel hayatın gizliliği hakkına demokratik bir toplum düzeni için gerekli olmayan bir şekilde müdahalede bulunulduğundan yukarda işaret edilen maddelerin ihlal edildiği kanaatine ulaşılmıştır.”
Etiketler: insan hakları
