‘Kabahatler Kanunu ile Trans Kadınlara Ayrımcılık Yapılamaz!’

Ankara Çankaya Emniyeti’ne bağlı Balyoz birimi, Küçük Esat ve Kavaklıdere Karakoluna bağlı birimler tarafından 2007 yılından bu yana trans kadınlara uygulanan “para cezası” yargıdan döndü.

 

Pembe Hayat LGBTT Derneğinin avukatı Ahmet Toköz ‘Rahatsız Etme’ başlığı altındaki maddenin genelde çığırtkanlara uygulandığını, müvekkiline ayrımcılık uygulandığını ifade ederek itiraz etti. Ankara 3. Sulh Ceza Mahkemesi Hâkimi Mustafa Kara, 16 Ekim 2012’de verdiği kararda, S.S.T.’nin ayrımcılığa tabi tutulduğunu kabul ederek şöyle dedi: “Yaptırım kararında ne şekilde mal veya hizmet satılarak rahatsızlık verildiği hususunda bir açıklama bulunmayıp bu nedenle ilgiliye isnat edilen fiil denetime olanak verecek şekilde anlaşılamamaktadır. Bu nedenle cinsel kimliği nedeniyle ayrımcılığa tabi tutulduğuna ilişkin savunmasına itibar etmek gerekmiştir...” dedi. Bunun üzerine bizde Pembe Hayat Derneği avukatı Ahmet Tokgöz ile Kabahatler kanunu üzerine konuştuk.

 

Kabahatler Kanunu 31.03.2005 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Kabahatler Kanunu 5326 sayılı kanun olarak da bilinir. Bu kanunun amacının toplum düzenini, genel ahlakı, genel sağlığı, çevreyi ve ekonomik düzeni korumak olarak gösterilmiştir. (m.1), Bu kanun kapsamında gerçek veya tüzel kişilere ‘İdari Yaptırım’ uygulanmaktadır. Bu kanun kapsamında uygulanacak idari yaptırımlar ‘Kanunilik İlkesi’ne uygun olarak açıkça tanımlanmalıdır. Bu kanun kapsamında tanımlanmayan bir fiil veya durum karşısında yaptırım uygulanamaz

 

Bu kanun bireylerin cinsiyet kimliği, cinsel yönelimi veya cinsiyet ifadesi nedeniyle dışlamak, sürmek, baskı altına almak, ayrımcılığa uğratmak, kişi özgürlüğü ve güvenliğini tehlikeye düşürmek için kullanılamaz

Kanunda tanımlanan bir kabahat fiiline ilişkin yaptırım kamu görevlilerince uygulanır. Söz konusu yaptırım para cezası ise bu ceza yaptırımı uygulayan görevliye ödenebileceği gibi sonradan da ödenebilir. Para cezasının 15 gün içinde ödenmesi durumunda kesilen para cezasının dörtte üçü ödenir. Bu ödeme idari yaptırıma itiraz hakkını ortadan kaldırmaz.

Kamu görevlisi tarafından uygulanacak idari yaptırım için bir tutanak düzenlenir. Bu tutanakta hakkında idari yaptırım uygulanan kişinin kimlik ve adresi, idari yaptırım uygulanmasını gerektiren kabahat fiili, bu fiilin işlendiğini ispata yarayacak bütün deliller, karar tarihi ve kararı veren kamu görevlisinin kimliği açık bir şekilde yazılır. Tutanakta ayrıca kabahati oluşturan fiil işlendiği yer ve zaman gösterilerek açıklanır.(m.25)

 (1) İdarî yaptırım kararı, 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgili kişiye tebliğ edilir. Tebligat metninde bu karara karşı başvurulabilecek kanun yolu, mercii ve süresi açık bir şekilde belirtilir.

(2) İdarî yaptırım kararının ilgili gerçek kişinin huzurunda verilmesi halinde tutanakta bu husus açıkça belirtilir. Bu karara karşı başvurabileceği kanun yolu, mercii ve süresine ilişkin olarak bilgilendirildikten sonra kişinin karar tutanağını imzalaması istenir. İmzadan kaçınılması halinde bu durum tutanakta açıkça belirtilir. Karar tutanağının bir örneği kişiye verilir. (m.26)

(1) İdarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir. Bu süre içinde başvurunun yapılmamış olması halinde idarî yaptırım kararı kesinleşir.

(2) Mücbir sebebin varlığı dolayısıyla bu sürenin geçirilmiş olması halinde bu sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren en geç yedi gün içinde karara karşı başvuruda bulunulabilir. Bu başvuru, kararın kesinleşmesini engellemez; ancak, mahkeme yerine getirmeyi durdurabilir.

(3) Başvuru, bizzat kanunî temsilci veya avukat tarafından sulh ceza mahkemesine verilecek bir dilekçe ile yapılır. Başvuru dilekçesi, iki nüsha olarak verilir.

(4) Başvuru dilekçesinde, idarî yaptırım kararına ilişkin bilgiler, bu karara karşı ileri sürülen deliller açık bir şekilde gösterilir. Dilekçede ayrıca, başvurunun süresinde yapılmasını engelleyen mücbir sebep dayanaklarıyla gösterilir. (m.27)

 

İdari yaptırım kararına karşı Sulh Ceza Mahkemesi’ne yapılacak itiraz harca tabii değildir. Herhangi bir bedel ödenmez.

Bu kanuna göre çeşitli kabahatler şöyle belirlenmiştir: Emre Aykırı Davranış, Dilencilik, Kumar, Sarhoşluk, Gürültü, Rahatsız Etme, İşgal, Tütün Mamullerinin Tüketilmesi, Kimliği Bildirmeme, Çevreyi Kirletme, Afiş Asma ve Silah Taşıma

 

Cinsiyet Kimliği, Cinsel Yönelimi veya Cinsiyet İfadesi nedeniyle ‘seks İşçiliği’ gerekçe gösterilerek Kabahatler Kanunu’nun 37. maddesinin ‘Rahatsız Etme’ başlıklı kabahat dayanak yapılarak kamu görevlileri tarafından kişileri dışlamak, sürmek, baskı altında tutmak, ayrımcılığa uğratmak, özgürlük ve güvenliklerini tehlikeye düşürmek maksadıyla idari yaptırım uygulanmaktadır. Oysa ki; söz konusu ‘Rahatsız Etme’ başlıklı maddenin amacı ‘Çığırtkanlık’ fiilinin yaptırıma tabi tutulmasıdır. İtirazlar sonunda mahkemeler, idari yaptırım uygulayan kamu görevlisinin iddia ettiği fiilin kanun kapsamında olmadığını ve cinsiyet kimliği nedeniyle kişilerin idari yaptırımla cezalandırılamayacağını belirtmektedir.

Rahatsız etme  Madde 37-(1) Mal veya hizmet satmak için başkalarını rahatsız eden kişi, elli Türk Lirası idarî para cezası ile cezalandırılır. Bu kabahat dolayısıyla idarî para cezası vermeye kolluk veya belediye zabıta görevlileri yetkilidir.

 

Bu kanun kapsamında kimse ‘Yakalama’ veya ‘Gözaltı’ işlemine tabi tutulamaz. Kanunun ön gördüğü koşulların mevcut olması halinde ‘Durdurma’ işlemi yapılabilir. Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için kamu görevlisinin tecrübesine ve içinde bulunduğu durumdan edindiği izlenime dayanan makul bir sebebin bulunması gerekir. Kamu görevlisi durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir ve kendini tanıtır. Kendisi kimlik gösterdikten sonra kimlik gösterilmesini isteyebilir.