‘Mizah dergileri yalnızca iki cinsiyet ve bir tek cinsel yönelim var gibi yayın yapıyor’

04/12/2017 | Yazar: Kaos GL

Kaos GL Derneği’nden Aslı Alpar ile karikatürist-tasarımcı Çiğdem Demir, Kaos GL Yerel Homofobi Karşıtı Buluşmalar kapsamında Zonguldak’taydı.

Kaos GL Derneği’nden Aslı Alpar ile karikatürist-tasarımcı Çiğdem Demir, Kaos GL Yerel Homofobi Karşıtı Buluşmalar kapsamında Zonguldak’ta cinsiyetçi ve heteroseksist mizahı tartıştı.

Fotoğraf: Alaaddin Kara

Kaos GL Yerel Homofobi Karşıtı Buluşmalar (HKB) kapsamında 2 Aralık Cumartesi günü Zonguldak’taydı. Kaos GL Derneği’nden Aslı Alpar ile karikatürist-tasarımcı Çiğdem Demir’in “Çizginin Cinsiyetinin İzinde” panelinin gerçekleştiği Zonguldak’ta cinsiyetçi ve heteroseksist mizah tartışıldı.

Mizah dergilerinin, dönemin çelişkilerini yansıttığını ve toplumsal olayları komik olanın yardımıyla tarihsel bir belgeye dönüştürdüğünü belirterek konuşmasına başlayan KaosGL.org editörlerinden Aslı Alpar, bu yayınları cinsiyet ve heteroseksizm bağlamında ele aldı.

“Karikatür dergileri heteroseksizme ve cinsiyetçiliğe karşı muhalif mizah üretmiyor”

Alpar, mizah dergilerinin iktidara muhalif yayın politikasının, mesele heteroseksizm ve cinsiyetçilik olduğunda tökezlediğini ve bu alanda iktidarın politikalarını komik olan ile bir anlamda yeniden ürettiğini ifade etti. Alpar karikatür dergilerinin yalnızca iki cinsiyet ve bir cinsel yönelim varmış gibi mizah ürettiğini ve mizahının hedef kitlesi olarak da heteroseksüel erkekleri düşündüklerini belirtti.

Karikatür dergilerinde yayınlanan çalışmalarda kadın hikâyesinin oldukça az olduğunu, benzer şekilde lezbiyen, gey, biseksüel, trans ve intersekslerin bu dergilerde temsil edilmediğini var olan temsillerin ayrımcı olduğunu belirten Alpar karikatür dergilerindeki örneklerle konuşmasını sürdürdü.

Karikatür dergilerindeki heteroseksist eğilimin, Gezi Eylemleri’nde LGBTİ’lerin artan kamusal görünürlüğü ile bir parça değiştiğini hatırlatan Alpar, bu dönemden olumlu örneklerle konuşmasını sürdürdü.

“LGBTİ’ler, kadınlar heteroseksist mizahı sokakta değiştirecek”

Alpar sunumunu, mizahın yalnızca dergilerin tekelinde olmadığını, LGBTİ’lerin ve kadınların bu yayınlarda görünmez kılınan mizahının duvarlarda, sokaklarda ve sosyal medyada yerini aldığını hatırlattı. Alpar, “Orkid bile kanı sizden daha iyi durdurur”, “Anne ben anayasaya aykırı mıyım”, “Bir gün kalbini kırdığınız bütün dönmelerin hesabını soracağız” diyen kadınlar, LGBTİ’ler üstü örtülen bir mizahın tozunu atıyor, heteroseksist, cinsiyetçi mizah böyle değişecek” ifadelerini kullandı.

Fotoğraf: Alaaddin Kara

Alpar’ın ardından tasarımcı ve karikatürist Çiğdem Demir, çizgi macerasında karşılaştığı cinsiyetçi tepkileri aktardı ve heteroseksist olmayan bir mizah nasıl var olabilir üzerine sorular sordu.

“Sana pembe köşe yapalım”

Demir, “Çizgiler cinsiyetimiz ya da cinselliğimiz hakkında ne söyleyebilir” sorusuyla başladığı sunumuna ikili cinsiyet dayatmasının mizah üretiminde de geçerli olduğunu, inşa edilen toplumsal cinsiyet rollerinin sanatçının üretimini de doğrudan etkilediğine dikkat çekti.

Demir, çizgilerini verdiği bir karikatür dergisi editörünün kendisine “senin köşeyi pembe yapalım” dediğini belirtip, karikatür dergilerini çıkaran mizahçılarının da toplumsal cinsiyet hakkında bilgi sahibi olmadıklarına değindi.

“Mizah yayıncılığı erkek egemen görüşün etkisinde”

Erkek egemen görüşün domine ettiği mizah yayıncılığında kadın çizerlerin çizgisinin, hikâyesinin ve mizahının değersizleştirildiğini belirten Demir, bu durumun gerekçesini kadınların ve LGBTİ’lerin fırsat eşitsizliği nedeniyle kendi çizgi ve espri üsluplarını oluşturabilecekleri pratik yapma alanları bulamamaları ya da dergilerdeki usta-çırak ilişki içine girememesi ile açıkladı.

Konuşmasının sonunda KaosGL.org’da yer alan Çizgili Gullüm’den bahseden Demir, bu temsillerin artmasının mizahtaki erkek egemen, heteroseksist algıyı yıkabileceğine dikkat çekti.

Etkinlik katılımcıların sorularının yanıtlanması ile sona erdi.

Etiketler: kültür sanat