15/09/2010 | Yazar: Kaos GL

Nisan 2010 Nisan ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,

Medyada Haber Dağılımı Verileri – Nisan-Ağustos 2010 Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı
Nisan 2010
Nisan ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 512 adet haber tarandı. Bu haberlerin 467 adeti ulusal/yerel gazetelerde, 45 adeti de ulusal/yerel dergilerde yer almıştır.
 
Bu 512 haberin 474 tanesi “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 38 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. 3 adet manşette de kelime olarak yer almış LGBTT toplumu ile ilgili haber, 118 adet köşe yazısı, 233 adet haber, 61 kültür/sanat haberi, geri kalanını ise (100) magazin haberleri/röportajlar/mekan tanıtımları ve mini köşeler oluşturmaktadır.
 
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etmiştir. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamaktadır. Nisan ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; stereotipleri besleyen haberler 245 adet, dili homofobik olan haberler ise 194 adet olarak sayıca çokluk bakımından ilk sıralarda yer almaktadır.
 
Nisan ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
Haberlerin büyük çoğunluğunu ülke içi haberler oluştururken, en göze çarpanları Kaos GL nin düzenleyicisi olduğu ve Kadın ve Aileden Sorumlu Bakan Selma Aliye Kavaf’ ın yaptığı “Eşcinsellik hastalıktır ve tedavi edilmelidir” açıklaması üzerine, Kavaf’ın katıldığı bir toplantıda yapılan eylemin yer aldığı haberlerdir. Bu haberler 16 Nisan tarihli Hürriyet, Milliyet, Sabah, Radikal, Todays Zaman, Akşam, Birgün, Bursa Haber, Bursa Olay, Taraf, Günlük, Cumhuriyet, Vatan, Bugün, Özgür Kocaeli, Bursa Kent, Bizim Anadolu, Anadolu’da Vakit ve Sözcü gazetelerinde yer almıştır. Bu haberlerin çoğunlukla tarafsız veya pozitif bir dille yazılmış olduğunu söyleyebilmek mümkünken, Bugün, Özgür Kocaeli, Bursa Kent, Bizim Anadolu gazetelerinde yer alan haberlerde protestocular, “salonda taşkınlık çıkartan grup” olarak tanımlanmış ve güvenlik görevlilerinin protestoculara uyguladığı haksız şiddeti de “yaka paça dışarı atıldılar” olarak lanse ederek, uygulanan şiddeti haklı göstermektedir. Anadolu’da Vakit gazetesinde aynı konuyla ilgili yayınlanan haberde ise “sapıklardan bakana saldırı” başlığı atılarak, nefret körüklenmektedir.
 
Nisan ayı içinde çeşitli gazetelerde çıkan diğer haberlere göz attığımızda, 15 Nisan tarihinde Bursa’da trans bireyler ile bu bireylere hakaret edip laf atan bir grup arasında çıkan tartışma ile ilgili haberlerin pek çok basında yer aldığını görüyoruz. Bursa Haber, Bursa Hâkimiyet, Bursa Olay, İstikbal, Sözcü, Şok, Taka, Hürriyet Bursa Eki ve İstikbal gazetelerinde bu konu ile ilgili çıkan tüm haberlerin, LGBT bireyleri kriminalize ettiğini, stereotipleri beslediğini ve homofobik olduklarını söylemek mümkündür. Haberlerde kullanılan başlıklarda “travesti dehşeti” veya “travestiler dehşet saçtı, kendilerine laf atanların yüzlerini falçatayla kestiler” gibi ifadelerin kullanılması ile nefret söylemi de yaymakta olan bu haberlerden, Sözcü gazetesinde çıkan haberde “Sarıldığı kadın erkek çıkınca bu hale geldi- travesti Canan garson Halil’ i döverek hastanelik etti” başlığı kullanılmıştır. Bu özelliği ile diğerleri arasında en transfobik haber olarak göze çarpmaktadır.
 
İzmir’de işlenen seri cinayetler ve transseksüel Azra’ nın öldürülmesi ile ilgili haberler 28 Nisan tarihinde çeşitli gazetelerde yayınlanmıştır. Bu haberler, Radikal, Anayurt, Birgün, Bugün, Bursa Haber, Bursa Olay, Dokuz Sütun, Güneş, Cumhuriyet, Cumhuriyet Ek, Günlük, Günlük Evrensel, Haber Türk, Halka ve Olaylara Tercüman, Hürriyet, Milliyet, Takvim, Posta, Vatan, Türkiye'de Yeni Çağ, Önce Vatan, Ortadoğu, Sabah, Sözcü, Star, Şok, Taraf, Türkiye, Yeni Mesaj, Yeni Şafak gazetelerinde yer almıştır. Bu haberler arasında Takvim ve Posta gazetesinde çıkan haberde stereotipler beslenmiş, mağdurun kimliği açıkça belirtilmiş, ısrarla kimlikte yazan ismi kullanılmıştır. Bir gün sonra 29 Nisan’da yine aynı konuya ilişkin ve bu sefer seri katilin yakalanması ile ilgili haberler, Yenigün, Hürriyet, Ortadoğu, Posta, Referans, Star, Şok, Türkiye'de Yeni Çağ, Yeni Şafak, Akşam, Bugün, Güneş, Günlük, Milli Gazete, Milliyet, Sabah, Takvim, Taraf, Vatan, Zaman, Haber Türk, Haber Türk, Haber Türk, Yeni Mesaj gazetelerinde yayınlanmıştır. Bu haberlerin birçoğunda öldürülen kişilerin “ikisi kadın biri travesti” diye açıklayıcı cümleler yer almış ve stereotipleri besleyen bir üslup kullanılmıştır.
 
Nisan Ayında yayınlanmış kültür sanat haberlerine göz attığımızda, Christopher lsherwood ' un yazdığı ve Tom Ford tarafından yönetilen “Tek Başına Bir Adam ( A Single Man )” filmi ile ilgili haberler ve 29. İstanbul Film Festivali ve festivalde yer alan 2009 Cannes Film Festivali ödüllü Xavier Dolan’ ın yönettiği “Annemi Öldürdüm” filmi ile ilgili haberler göze çarpmaktadır. “Tek Başına Bir Adam” filmi ile ilgili haberler, 3 Nisan’ da Hürriyet, Milliyet gazetelerinde ve 1 Nisan’da Time Out İstanbul ve Sinema dergilerinde yayınlanmıştır. 16 Nisan’da Radikal,17 Nisan’ da Cumhuriyet, 20 Nisan’da Gündem ve 22 Nisan’da Yenigün gazetelerinde de yayınlanmıştır. Bu haberlerin tümü olumludur. Ancak 17 Nisan’ da Yeni Şafak Haftasonu Eki içinde yer alan haberde “film, eşcinsel ilişki teşhiri ve bu tür ilişkiye övgü içermektedir” cümlesi ile kültür sanat haberleri içinde en homofobik olanı olarak göze çarpmaktadır.
 
29. İstanbul Film Festivali ve festivalde yer alan 2009 Cannes Film Festivali ödüllü Xavier Dolan’ ın yönettiği “Annemi Öldürdüm” filmi ile ilgili haberler Hürriyet, Milliyet, Timeout İstanbul, Radikal Ek, Tempo, Birgün, Taraf, Milliyet, Hürriyet, Altyazı, Sinema, Milliyet Sanat, Cumhuriyet, Sabah gazetelerinde veya dergilerinde yayımlanmıştır.
 
Nisan ayında yayınlanmış olumlu haberlere göz attığımızda, 1 Nisan’ da Farmaskop dergisinde eşcinselliğin bir hastalık olmadığını anlatan haberi, Yeni Aktüel dergisinde “eşcinsellik hastalıksa, neden günah” başlıklı haber, 5 Nisan’da Birgün gazetesinde Selçuk Candansayar’ ın yazdığı “İbne Fok” isimli köşe yazısı göze çarpmaktadır.
[ pagebreak ]
Mayıs 2010
Mayıs ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme, homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 369 adet haber tarandı. Bu haberlerin 347 adeti ulusal gazete/dergilerde, 22 adeti de yerel gazete/dergilerde yer almıştır. Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği ulusal/yerel haberlerin 330 adeti gazeteler ve 39 adeti dergilerden oluşmakta.Bu 369 haberin 318 tanesi “gey, gay, lezbiyen, transseksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 51 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. 3 adet manşette de kelime olarak yer almış LGBTT toplumu ile ilgili haber, 92 adet köşe yazısı, 163 adet haber, 27 kültür/sanat haberi, geri kalanını ise (85) magazin haberleri/röportajlar/mekan tanıtımları ve mini köşeler oluşturmaktadır.
 
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etmiştir. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamaktadır. Mayıs ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; stereotipleri besleyen haberler ise 163 adet, dili homofobik olan haberler 105 adet ile sayıca çokluk bakımından ilk sıralarda yer almaktadır.
 
Mayıs ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
 
Haberlerin büyük çoğunluğunu ülke içi haberler oluştururken, en göze çarpanları 1 Mayıs Yürüyüşü, Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği’nin kapatılması için açılan dava, nisan ayında seri cinayet nesnesi olarak nefretle öldürülen transseksüel Azra ile ilgili HIV+ olduğuna dair haberler,17 Mayıs Homofobiye ve Transfobiye Karşı Yürüyüş, transseksüel Batu’nun 29 Haziran’da öldürülmesi ve akabinde nefret cinayetlerine karşı LGBT bireylerin yaptığı basın açıklaması ile ilgili haberlerdir.
 
1 Mayıs Yürüyüşü ile ilgili haberler, 2 Mayıs’ta Hürriyet, Akşam, Milliyet, Sabah, Bursa Haber, Bursa Hâkimiyet, Cumhuriyet, Haber Türk gazetelerinde yer almış ve haber 32 yıl sonra, taksim eylemi, Gökkuşağı ve Pembe Hayat LGBTT örgütlerinin de katılımıyla gerçekleşti biçiminde ve tarafsız olarak verilmiştir.
 
Siyah Pembe Üçgen İzmir Derneği’nin kapatılması için açılan dava ile ilgili haberler, 1 Mayıs’ta Hürriyet İzmir, Yeni Asır, Birgün, Gazetem Ege, Haber Türk, Radikal ve Cumhuriyet gazetelerinde yer almıştır. Bu haberler arasında Cumhuriyet’te yayınlanan haberde “ Kapatma Davasına Ret- Ayrımcılığa Eşitlik Dersi” başlığı kullanılmıştır. Radikal ve Cumhuriyet gazetelerinde “Siyah Pembe Üçgen İzmir Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği Araştırmaları ile Ayrımcılığa Karşı Dayanışma Derneği’ ne yönelik olarak, tüzüğünün Türk aile yapısına ve genel ahlaka aykırı olduğu gerekçesiyle açılan kapatma davası reddedildi, İzmir 6. Asliye Hukuk Mahkemesindeki duruşmada yargıç Mürsel Ermiş, ret kararını “Her insan gibi eşcinsellerin de dernek kurma özgürlüğüne sahip oldukları” hakkına sahiptir diyerek verdi” ibaresi haberlerde yer almış ve bu konuda yayınlanmış en duyarlı haber örnekleri olmuşlardır.
 
Nisan ayında seri cinayet nesnesi olarak nefretle öldürülen transseksüel Azra ile ilgili HIV+ olduğuna dair haberler, Haber Türk, Sabah, Türkiye’ De Yeni Çağ, Yeni Asır, Takvim, Şok ve Radikal gazetelerinde 5 Mayıs’ta yayınlanmıştır. Bu haberlerin verilişi sırasında Şok ve Radikal gazeteleri dışındaki gazeteler “öldürülen travesti HIV’ li çıktı” başlığı atmışlar, Şok gazetesi ise “Kız Mustafa AIDS çıktı” başlığını atmıştır. Bu haberler transfobik, stereotipleri beslemekte ve şiddeti meşrulaştıran bir yöne sahiptirler. Radikal gazetesi ise aynı haberi verirken Azra için transseksüel diyor ama Azra’ nın kimlikte yazan ismini (Mustafa Has) ısrarla kullanıyor, iş bulamadığı ön lisans mezunu olduğu, zorunlu seks işçisi olduğunu yazıyor ancak bir yandan da HIV taşıyıcısı olduğu söylenerek, stereotipleri besliyor. Bu bağlamda, 5 Mayıs’ta bu haberi yayınlayan tüm gazeteler negatif ve insan haklarına aykırı üslup kullanmış oluyorlar.
 
17 Mayıs Homofobiye ve Transfobiye Karşı Yürüyüş ile ilgili haberler, 17 Mayıs’ta Anayurt, Birgün, Haber Türk, Posta ve Milliyet’te yer almış ve her bir haberde “17 Mayıs Uluslar arası Homofobi Karşıtlığı Günü” ve yürüyüşü düzenleyen “Anti-Homofobi İnisiyatifi” nden bahsedilmiş, insan haklarına saygılı ve duyarlı haberler olarak Mayıs ayı içinde yerlerini almışlardır.
 
Transseksüel Batu’nun 29 Haziran’da öldürülmesi ve akabinde nefret cinayetlerine karşı LGBT bireylerin yaptığı basın açıklaması ile ilgili haberler, 30 ve 31 Mayıs’ ta Cumhuriyet, Haber Türk, Hürriyet, Posta, Radikal, Sabah, Star, Taka, Takvim, Tercüman, Türkiye’ de Yeni Çağ, Vatan, Birgün, Günlük, Haber Türk ve Şok gazetelerinde yer almıştır. Bunlardan sadece 31 Mayıs’ta Birgün ve Günlük gazetelerinde yayınlanan ve nefret cinayetleri üzerine yapılan basın açıklaması ile ilgili haberler, LGBT uzmanların görüşlerine yer verdiği ve tarafsız olduğu için benzerleri içinde en insan haklarına duyarlı haberler olmuşlardır.
 
Mayıs ayında çıkan diğer haberler, köşe yazıları veya röportajlara göz attığımızda, 1 Mayıs’ta Tempo dergisinde yayınlanan İranlı lezbiyen mülteci rap şarkıcısı Saye Sky ile yapılan röportaj, Kaos GL tarafından düzenlenen Homofobi Karşıtı Buluşma için Ankara’ya gelen Judith Butler ile 19 Mayıs’ta Birgün gazetesi için yapılmış röportajı ve 25 Mayıs’ ta Taraf gazetesinde çıkan Zeynep Gambetti’ nin köşe yazısı, Mayıs ayı içinde yayınlanan en insan haklarına saygılı ve duyarlı röportajlar/köşe yazıları olarak göze çarpmaktadır.
[ pagebreak ]
Haziran 2010
Haziran ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 243 adet haber tarandı. Bu haberlerin 222 adeti ulusal/ gazete/dergilerde, 21 adeti de yerel gazete/dergilerde yer almıştır.
 
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği haberlerden 187 adeti gazetelerde, 56 adeti dergilerde yer almıştır.
Bu 243 haberin 187 tanesi “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 56 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. 53 adet köşe yazısı, 122 adet haber, 20 kültür/sanat haberi, geri kalanını ise (47) magazin haberleri/röportajlar/mekan tanıtımları ve mini köşeler oluşturmaktadır.
 
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etmiştir. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamaktadır. Haziran ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; eşcinsellikle ilgili olumlu rol model içeren haberler 83 adet, eşcinselliğe ilişkin stereotipleri besleyen haberler ise 72 adet olarak sayıca çokluk bakımından ilk sıralarda yer almaktadır.
 
Haziran ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
 
Haberlerin büyük çoğunluğunu ülke içi ve dünyadan haberler oluştururken, en göze çarpan haberlerin başında 18-27 Haziran tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen LGBTT Onur Haftası etkinlikleri ve onur yürüyüşü ile ilgili haberler, “Mükemmel Çift” isimli dizide eşcinsel bir karakteri oynayan oyuncu Tuğrul Tülek’ in TRT’deki görevinden atılması ile ilgili haberler, dünyadan haberlerde ise İzlanda Başbakanı lezbiyen Johanna Sigurdardottir’ in kız arkadaşı ile yaptığı evlilik ile ilgili haberlerdir.
 
18-27 Haziran tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen LGBTT Onur Haftası etkinlikleri ve onur yürüyüşü ile ilgili haberler 1 Haziran’ da Time Out İstanbul dergisinde yayınlanmıştır. Ayrıca, 13 Haziran’ da Birgün, Cumhuriyet, Radikal, 28 Haziran’ da Cumhuriyet, Posta ve Vatan, 29 Haziran’ da Günlük, Milliyet ve Radikal gazetelerinde yayınlanmıştır. Bu haberlerden Posta ve Vatan gazetelerinde yayınlanan haber dışındakilerin hepsi insan haklarına duyarlı bir üslupla yazılmıştır. Ancak Posta gazetesindeki haberde kullanılan görseller önyargıyı beslemektedir, Vatan gazetesindeki haberde ise “gelinlik giyip kondom dağıttılar” başlığı kullanılmış ve bu yönüyle eşcinselliğe dair stereotipleri beslemektedir. “Mükemmel Çift” isimli dizide eşcinsel bir karakteri oynayan oyuncu Tuğrul Tülek’ in TRT’deki görevinden atılması ile ilgili haberler, 13 Haziran’da Haber Türk, Cumhuriyet gazetelerinde yapılan uygulamayı eleştiren bir dille yayınlanmıştır. Yine 13 Haziran’ da Güneş, Sözcü, Vatan, Milliyet ve 14 Haziran’da Hürriyet Daily News & Economics gazetelerinde aynı konuya dair haberler yayınlanmıştır. Bunlardan, Güneş ve Sözcü gazetesi “gay rolü işten etti” ibaresi ile haberi yayınlayarak hem kelime yanlışı yapmış hem de homofobik bir dil kullanmıştır.
 
Dünyadan haberlerde ise İzlanda Başbakanı Joanna Sigurdardottir’ in Jonina Leosdottir ile yaptığı evlilik ile ilgili haberlerdir. Bu haberler, 29 Haziran’ da Akşam, Anayurt, Birgün, Bursa Olay, Cumhuriyet, Ege Telgraf, Güneş, Haber Türk, Star, Takvim, Taraf, Vatan, Sözcü, Şok, Son Saat, Sabah, Posta, Milliyet ve Hürriyet gazetelerinde yer almıştır. Akşma gazetesinin haberi eşcinsellikle ilgili olumlu bir rol model içeren bir üslupla yayınlarken, aynı haber Hürriyet gazetesinde diğer ülkelerden pride fotoları içeriyor, bu görsellerle stereotipleri ve önyargıyı besliyor. Posta, Sabah, Son Saat gazetelerinde “kadın başbakan kadınla evlendi” veya “kadın başbakan eşcinsel evlilik yaptı” başlıkları kullanılmış ve homofobik haberlerdir. Sözcü, Şok ve Vatan gazetesinde aynı haberde daha önce erkeklerle yaptıkları evliliklerden bahsediliyor ve 3 çocukları olduğuna vurgu yapılıyor. Bu özellikleri nedeniyle söz konusu gazetelerin yaptığı bu haberler hem homofobik hem de stereotipleri beslemektedir. Taraf gazetesi ise aynı haberi “bu gidişle başımıza lavlar yağacak” başlığı ile yayınlamış, bu özelliği ile homofobik olmasının yanı sıra nefret söylemi de yaymaktadır.
[ pagebreak ]
Temmuz 2010
 
Temmuz ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme, homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 254 adet haber tarandı. Bu haberlerin 239 adeti ulusal gazete/dergilerde, 15 adeti de yerel gazete/dergilerde yer almıştır. Bu haberlerden 4 tanesi de çeşitli ajanslardan alınan haberlerdir.
 
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği haberlerden 239 adeti gazetelerde, 15 adeti dergilerde yer almıştır.
Bu 254 haberin 202 tanesi “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 52 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. LGBTT toplumu ile ilgili haberin de içinde olduğu 126 adet habere ek olarak, 55 adet köşe yazısı, 25 kültür/sanat haberi, geri kalanı ise (48) magazin haberleri/röportajlar/mekan tanıtımları ve mini köşelerden oluşmaktadır.
 
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etmiştir. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamaktadır. Temmuz ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; eşcinsellikle ilgili olumlu rol model içeren haberlerlerin 82 adet ile ilk sıralarda yer aldığını görüyoruz. Ancak buna müteakip, eşcinselliğe ilişkin stereotipleri besleyen haberler 76 adet, kullanılan kelimelerin yanlış olduğu haberler 59 adet, dili homofobik olan haberler ise 38 adet olarak sayıca çokluk bakımından hemen rol model içeren haberlerden sonra yer almaktadır.
 
Temmuz ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
 
Haberlerin büyük çoğunluğunu ülke içi haberler oluştururken, en göze çarpan haberlerin başında geçtiğimiz sene eşcinsel olduğu gerekçesiyle mesleği olan hakemlikten ihraç edilen Halil İbrahim Dinçdağ’ın bireysel eylemi, transseksüel feminist tiyatro oyuncusu Esmeray’ın hem yazıp hem oynadığı“Cadının Bohçası” ve yine Esmeray’ın oynadığı Dario Fo’ nun “ Tecavüz” ve “ Yalnız Kadın” oyunları ile ilgili haberlerdir.
 
Geçtiğimiz sene eşcinsel olduğu gerekçesiyle mesleği olan hakemlikten ihraç edilen Halil İbrahim Dinçdağ’ın Türkiye Futbol Federasyonu’nun olağan mali toplantısının yapıldığı otelin önünde gerçekleştirdiği, kendisini işten çıkaran Merkez Hakem Kurulu’ nu eleştiren bireysel eylemi ile ilgili haberler 17 Temmuz’da Cumhuriyet, Ege Telgraf, Taraf, Vatan, Birgün, Bugün, Fanatik, Posta gazetelerinde yer almıştır. 18 Temmuz’da İstanbul ve 20 Temmuz’da Akşam gazetelerinde de yer alan bu haberlerin içinde, Cumhuriyet, Ege Telgraf, Taraf, Vatan gazetelerinde “cinsel tercihi nedeniyle işten atıldığı” vurgulanmıştır. Ancak diğer haberlerde ise tarafsız bir dil kullanılmış ve eylem doğrudan basına taşınmıştır.
 
Transseksüel feminist tiyatro oyuncusu Esmeray’ın hem yazıp hem oynadığı“Cadının Bohçası” ve yine Esmeray’ın oynadığı Dario Fo’ nun “ Tecavüz” ve “ Yalnız Kadın” oyunları, 17 Temmuz’da Hürriyet, 18 Temmuz’ da Birgün, 19 Temmuz’da Cumhuriyet, 20 Temmuz’da Anadoluda Vakit ve 21 Temmuz’da Haber Türk gazetelerinde yer almıştır. Bu haberler çoğunlukla olumlu rol model içeren ve insan haklarına duyarlı haberler niteliğinde olmasına rağmen, Anadoluda Vakit gazetesinde çıkan haberde “daha önce de bir dizi skandalla gündeme gelen Kumbaracı 50 adlı mekan, şimdi de bir transseksüelin meşrulaşma çabalarına ayna tutacak. Sapık cinsel eğilimlerin meşru gösterileceği mekanda işi şirazesinden çıkaracak oyunlar sergilenecek” biçiminde bir girizgah yazılmıştır. Ve bu haliyle Temmuz ayında çıkan en hedef gösteren, nefret söylemi yayayan, transfobik haber olarak göze çarpmaktadır.
 
Temmuz ayında çıkan dünyadan haberlere göz attığımızda, Almanya Milli Futbol Takımı’nda oynayan eşcinsel futbolcular, Arjantin’de eşcinsel evliliğin onaylanması ile ilgili haberlerdir.
Almanya Milli Futbol Takımı’nda oynayan eşcinsel futbolcular ile ilgili haberler, 15 Temmuz’da Hürriyet, Milliyet, Haber Türk, Star, Cumhuriyet gazetelerinde yer almıştır. Bu haberler içinde Hürriyet gazetesinde yer alan haberde “ Eşcinseller Yumuşak Mı Oynar?” manşeti atılmış, “(Alman Milli Takım teknik direktörü) Löw’ün oyuncuları hafif ve zarif oynuyor, bunun nedeni cinsel tercihleri olabilir” ibaresi yer almıştır. Bu haliyle bu haber, eşcinselliğe ilişkin stereotipleri beslemekte ve homofobik bir haber olarak göze çarpmaktadır.
[ pagebreak ]
Ağustos 2010
 
Ağustos ayı içerisinde Ajans Press tarafından, içerisinde “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin geçtiği 266 adet haber tarandı. Bu haberlerin 253 adeti ulusal gazete/dergilerde, 13 adeti de yerel gazete/dergilerde yer almıştır. Bu haberlerden 2 adeti de çeşitli ajanslardan alınan haberlerden derlenmiştir.
Yapılan medya izlemesi sonucunda gerek ana özne olarak gerekse dolaylı olarak LGBTT ile ilgili kelimelerin geçtiği haberlerden 246 adeti gazetelerde, 20 adeti dergilerde yer almıştır.
Bu 266 haberin 202 tanesi “gey, gay, lezbiyen, transeksüel, transseksüel, travesti, eşcinsel, dönme,homoseksüel, biseksüel, ibne, sevici, queer, cinsel yönelim, cinsel tercih, cinsel kimlik” kelimelerinin yer aldığı haberler, 64 tanesi ise LGBTT bireyleri ilgilendiren doğrudan eşcinsellik üzerine yazılmış haberlerdir. LGBTT toplumu ile ilgili haberin de içinde olduğu 123 adet habere ek olarak, 59 adet köşe yazısı, 22 kültür/sanat haberi bulunmaktadır. Geri kalanını ise (62) magazin haberleri/röportajlar/mekan tanıtımları ve mini köşeler oluşturmaktadır.
 
Medyada yer alan haber taramaları, 18 kategori üzerinden kategorizasyon yapılarak devam etmiştir. Bu kategoriler medyanın LGBTT bireylere yönelik yaklaşımını analiz etmeye yönelik, olumlu, olumsuz ve tarafsız kategorilerden oluşmakta ve haberin içeriğini ve dilini değerlendirmeye yönelik kategorizasyona katkı sağlamaktadır. Ağustos ayı içerisinde yer alan haberlerin kategorizasyonuna baktığımız zaman sırasıyla; eşcinselliğe ilişkin stereotipleri besleyen haberlerin 86 adet ile bu ay içinde ilk sırada yer aldığını görüyoruz. Ancak buna müteakip, kullanılan kelimelerin yanlış olduğu haberler 63 adet, insan haklarına saygılı haberler 54 adet, dili homofobik olan haberler ise 55 adet olarak sayıca çokluk bakımından sırada yer almaktadır.
 
Ağustos ayı içinde medyada yer alan haberlere daha detaylı bir göz attığımızda;
 
Haberlerin büyük çoğunluğunu ülke içi haberler oluşturuyor. Bunlar içinde en göze çarpan haberlerin başında öldürülen transseksüel Derya Yılmaz’ın katilinin yakalanması, Anadoluda Vakit gazetesinin Kaos GL aleyhine yaptığı bazı haberler üzerine açılan dava sonucunda Kaos GL Derneği’ ne tazminat ödemesi gerektiğine karar verilmesi ve Kaos GL tarafından çıkarılan ve 2009 yılına ait haberleri homofobi ve transfobi bağlamında büyüteç altına yatıran inceleme kitabı “Medyada Homofobiye Son” ile ilgili haberlerdir.
 
Öldürülen transseksüel Derya Yılmaz’ın katilinin yakalanması ile ilgili haberler, 3 Ağustos’ ta Birgün, Milliyet, Posta, Şok, Türkiye, Yeni Şafak, Taraf, Radikal gazetelerinde yayınlanmıştır. Posta, Şok, Yeni Şafak hazırladıkları haberlerde açık açık Derya’nın fotoğrafını yayınlanmış, ismini Hayati Yılmaz olarak yazmış ama zanlının yüzünü filigranlamış. Birgün, Milliyet, Türkiye, Taraf, Radikal travesti ibaresi ile yayınlanmış ve haberlerde kimlik adı kullanılmıştır (derya yılmaz yerine hayati y.). Bu yönüyle bu haberler transfobik ve stereotipleri besleyen haberler olarak Ağustos ayında çıkan haberler arasında göze çarpmaktadır. 
 
Anadoluda Vakit gazetesinin Kaos GL aleyhine yaptığı bazı haberler üzerine açılan dava sonucunda Kaos GL Derneği’ ne tazminat ödemesi gerektiğine karar verilmesi ile ilgili haberler 1 Ağustosta Hürriyet ve Milliyet gazetelerinde yayınlanmış ve Kaos GL Derneği’nin haklı olduğunu gösteren ve Anadoluda Vakit’in yaptığı Kaos GL ile ilgili nefret söylemi yaratan haberleri ise kınayan bir üslupta yazılmıştır. Bu yönüyle Ağustos ayında çıkan insan haklarına saygılı ve duyarlı haberler arasında yer almışlardır.
 
Kaos GL tarafından çıkarılan ve 2009 yılına ait haberleri homofobi ve transfobi bağlamında büyüteç altına yatıran inceleme kitabı “Medyada Homofobiye Son” ile ilgili haberler, Radikal gazetesinde yayımlanmıştır. 20 Ağustos’ta Radikal Kitap Eki’nde kitabın tanıtımı yapılmıştır. Ve bu haber içeriği ve dili bakımından Ağustos ayındaki insan haklarına en duyarlı haber olarak göze çarpmaktadır.
 
Ağustos ayında çıkan dünyadan haberlere göz attığımızda ise, İngiltere’de Muhafazakarlara bağlı milletvekili Crispin Blunt’ın gey olduğunu açıklaması, lezbiyenliği önlediği söylenen hap, California eyaletinde eşcinsel evliliği yasaklayan yasanın Anayasaya aykırı bulunması ile ilgili haberleri görmekteyiz.
 
İngiltere’de Muhafazakarlara bağlı milletvekili Crispin Blunt’ın gey olduğunu açıklaması ile ilgili haberler, 29 Ağustos’ta “Vekil, gayım dedi, eşinden ayrıldı, İngiltere’ de Muhafazakâr milletvekili ve ünlü aktris Emily Blunt ' un amcası Crispin Blunt , gay olduğunu söyleyerek 3 çocuğunun annesi 20 yıllık eşi Victoria ' dan ayrıldı” şeklinde bir ifade ile çeşitli gazetelerde yayınlanmıştır. Akşam, Posta, Şok, Vatan, Güneş, Haber Türk, Milliyet gazetelerinde yayınlanan bu haberler bu yönüyle stereotip besleyen ve homofobik haberler olarak basında yer almıştır.
 
Lezbiyenliği önlediği söylenen hap ile ilgili haberler, Haber Türk, Vatan ve Radikal gazetelerinde 18 Ağustosta yayınlanmıştır. Daily Mail gazetesinden alınan “Doğumdan önce alınan ve anne karnındaki kız bebeği nadir görülen bir genetik hastalıktan koruyan ilacın yan etki olarak , doğacak çocuğun lezbiyen olmasını da engellediği ortaya çıkınca , etik bir tartışma başladı” ibaresiyle verilen bu haberlerde ilk iki gazete stereotip besleyici bir üslup kullanırken Radikal gazetesi tarafsız bir şekilde haberi yayınlamıştır.
 
California eyaletinde eşcinsel evliliği yasaklayan yasanın Anayasaya aykırı bulunması ile ilgili haberler Akşam, Anayurt, Bizim Gazete, Cumhuriyet, Günlük, Hürriyet, Milliyet, Radikal, Taraf gazetelerinde 6 Ağustos’ta yayınlanmış, 9 Ağustos’ ta ise Hürriyet Daily News gazetesinde yayınlanmıştır. Tarafsız üslupları ve eşcinselliğe ilişkin olumlu rol model içermesi açısından duyarlı haberler olarak Ağustos ayında çıkan haberler arasında göze çarpmaktadır.
 
[[http://www.kaosgl.org/icerik/medyada_haber_dagilimi_verileri_-_ocak_subat_mart|Ocak, Şubat, Mart verileri için tıklayınız]]


Etiketler: medya
nefret