25/10/2021 | Yazar: Defne Güzel
Psikiyatr Seven Kaptan “Cinsiyet, Cinsel Yönelim, Cinsiyet Kimliğine Dair İnanışlar ve Gerçekler” çevrimiçi etkinliğinde mitleri ve gerçekleri anlattı.
UYARI: Bu haberde şiddete ilişkin detaylar yer almaktadır. İçerik daha önce şiddete, ayrımcılığa, nefrete uğrayan ya da şahit olan kişiler için o anları tetikleyebilir, travmatik etkiler yaratabilir. Böyle bir durumda size destek olabileceğini düşündüğünüz ruh sağlığı uzmanına ulaşabilir, şehrinizdeki LGBTİ+ oluşumu ile bağlantıya geçebilir veya destek için 17 Mayıs Derneği’ne yazabilirsiniz.
Kaos GL’nin Eşit Haklar İçin Savunuculuğu Güçlendirme Projesi kapsamında ruh sağlığı alanında gerçekleştirdiği üçüncü çevrimiçi etkinliğin konuğu Psikoterapist/Psikiyatrist Seven Kaptan oldu. Kaptan 21 Ekim Perşembe akşamı “Cinsiyet, Cinsel Yönelim, Cinsiyet Kimliğine Dair İnanışlar ve Gerçekler” adıyla gerçekleşen çevrimiçi etkinlik kapsamında cinsiyet, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği kavramlarına dair yanlış inanışları ve gerçekleri katılımcılarla paylaştı.
Yaftalama, stigmatizasyon mekanizmasının nasıl çalıştığı aktararak sunumuna başlayan Kaptan; “Mekanizmayı anlarsak yıkmak daha kolay” diyerek sözlerine devam etti:
“Herhangi bir azınlık grubu çoğunluk tarafından tanımlanıyor. Tanımlanan farklılıklara olumsuz değerler yüklenip bu farklılıklar bozukluk, eksiklik, kusur gibi algılanıyor. Bozukluk, kusur gibi algılanan bu farklılıkları kurumsallaştırma ve düşünsel, duygusal stereotipler yaratma gücü de çoğunluğun tekelinde. Nerden geldiğini bilmediğiniz bu bilgiyle farklılıkların bozukluk olduğu bilgisini bir anda içinizde hissedebilirsiniz. Azınlıktaki bireyi tüm yönleriyle dolu bir insan olmaktan çıkarıp tek bir şeye indirgiyor. İşte buna stigmatizasyon ya da yaftalama deniyor.”
“Kimsenin cinsel yönelimi değişmemiş”
Aktarımlarına mitler üzerine devam eden Kaptan, mitlerden yola çıkarak eşcinsellerin “yolda kalmış trans”, transların “ileri gitmiş eşcinsel” olmadığını açıklayarak tüm transların heteroseksüel olmayabileceğinin de altını çizdi. “Cinsel yönelim yeterince istenirse değiştirilebilir” miti üzerine tedavi girişimlerinin çok uzun yıllar denendiğini anlatan Kaptan, sözlerine şöyle devam etti:
“Davranışçı psikoterapi ilk ellilerde altmışlarda şahlandığı dönemde diyor ki; ‘doğuştan gelen özellik değil pekiştirme etkilidir. Bir yanıta ne kadar koşullanırsa başka bir yanıta da koşullanmak mümkün. O zaman tiksindirme tedavileri yapalım’. Denekler değişmek isteyen eşcinseller. Penise elektrik uyarısı ya da kollarda homorfin serum. Homorfin kusturucu bir madde. Bir kadın figürü. Tabiki eşcinsel erkeklere yapılıyor bu ‘tedavi’. O dönemde eşcinsel kadınlara dönük tedavi nezaket okulları. ‘Hanımefendi’ olmayı öğreten okullar. Çünkü heteroseksizm ‘kadınlar kadın gibi olunca düzelirler’ diyor. Eşcinsel erkeklere tedavide bir kadın görüntüsü veriyorlar ekrana. Bu noktada bir uyarı yok. Bir erkek imajı olduğunda elektrik uyarısı veriyor penise. ‘Araştırmacının kaldırabileceği kadar elektrik vermesi önerilir’ diyor. Deneğin değil. Yani araştırmacının vicdanı ne kadar veriyorsa o kadar basacak. Bu araştırmalarda psikotik atak geçiren var. İntihar var. Ölümler var. Sakatlamışlar insanları ve hiçbir özeleştiri yok. Bildiğiniz işkence. Tabi ki söylememe gerek yok ama kimsenin cinsel yönelimi değişmemiş.”
“Transların cinsiyet kimliği öğretilen davranışlarla değişmez”
Sunumu kapsamında translar için cinsiyet kimliğinin de öğretilen davranışlarla değişmeyeceğini vurgulayan Kaptan, çocukların gösterdiği davranışların da cinsel yönelimlerine her zaman işaret etmeyebileceğini söyledi ve ekledi; “İlla bunu davranışlara bakarak konuşmamıza gerek yok. Arabayla oynayan bir çocuk da eşcinsel ya da trans olabilir. Aileleri bu noktada doğru bilgilendirmek lazım.”
Bu kapsamda trans erkeklerin gerçek erkek, trans kadınların da gerçek kadın olduğunu söyleyen Kaptan, transların herkes gibi “bildiğiniz” kadın veya erkek olmayabileceğini yani tüm trans kadınların vamp, tüm trans erkeklerin ise maço olmayabileceğini, olmak zorunda olmadığını belirtti.
Sunumunun devamında kronolojiyi anlatan Kaptan, interaktif olarak etkinlik içerisinde gelen soruları da cevapladı. LGBTİ+ varoluşların değil kabullenilmemenin ve sağlığa erişememenin sorun olduğunu vurgulayarak konuşmasını sonlandırdı.
* Bu etkinlik, Avrupa Birliği'nin mali desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla KAOS GL’ye aittir ve AB’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.
Etiketler: insan hakları, sağlık, sağlık hakkı
