05/08/2024 | Yazar: Kaos GL
17 Mayıs Derneği’nin yeni bilgi notu, özel sektör çalışanı LGBTİ+’ların iş yaşamında maruz kaldıkları ayrımcı uygulamalar ve bu uygulamalara karşı başvurulabilecek hukuki yolları aktarıyor.
Görsel: Gülçe-Gülnaz, KaosGL.org için stok görsel
İşyerinde ayrımcılık, LGBTİ+’lar açısından önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Ayrımcı uygulamalar, iş görüşmelerinde başlayıp tüm çalışma hayatını etkiliyor. Peki ayrımcılığa karşı hangi LGBTİ+’ların hakları neler? Ayrımcılığa maruz bırakıldığında hangi hukuki yollar denenebilir?
17 Mayıs Derneği’nin yeni bilgi notu, bu soruları yanıtlıyor. Av. Abdullah İkbal Arslanbaş’ın hazırladığı bilgi notunda işe giriş, iş ilişkisi sırasında ve iş ilişkisi sona ererken karşılaşılan ayrımcı uygulamalar özetleniyor. Bilgi notunda ayrıca ayrımcılık yasağına ilişkin hukuki çerçeve aktarılıyor.
Vukuatlı nüfus kaydının istenmesi ayrımcılığa yol açabiliyor
Bilgi notunda, işe giriş sırasında vukuatlı nüfus kaydı istenmesinin isim değişikliğine ve cinsiyet hanesi değişikliğine dair mahkeme kararları da yer aldığı için ayrımcılığa yol açabildiği vurgulanıyor. Bu belgeyi talep etmeye dair hukuki bir gereklilik olmadığının hatırlatıldığı bilgi notuna göre, isim değişikliğine ve cinsiyet hanesi değişikliğine dair mahkeme kararlarının vukuatlı nüfus kaydında yer almaması Nüfus Müdürlüğü’nden talep edilebilir. Talebin reddi halinde buna dair dava açılabilir ancak bu konuda henüz emsal kararlar bulunmuyor.
İşverenlerin askerlikten muafiyet sebebini öğrenmek istemesi ayrımcı bir uygulama
Askerlikten muafiyet sebebinin işverenler tarafından sorgulanamayacağını da hatırlatan bilgi notunda, şu ifadeler yer alıyor:
“İşe giriş aşamasında bazı işverenler tarafından kişilerden askerlik durum belgesi istenebilmektedir. Askerlikten muaf olan kişiler için bu belgede yalnızca kişinin askerliğe elverişli olmadığı yazar, muafiyet sebebine dair bir detay yer almaz. Ancak kimi işverenler askerlikten muafiyet sebebini öğrenmek isteyebilir. Bu durum cinsel yönelimi, cinsiyet kimliği, cinsiyet karakteristiği nedeniyle askerlikten muaf olanlar için ayrımcı bir uygulama oluşturur. Böyle bir durumda bu bilginin kişisel sağlık verisi olduğu, dolayısıyla Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında özel nitelikli veri sayıldığı akılda tutulabilir.”
Bilgi notunda ayrıca ayrımcılık tazminatı, mobbing, iş ilişkisinin feshi, işe iade, haksız fesih tazminatı, kötü niyet tazminatı ve zorunlu arabuluculuk uygulamaları hakkında da bilgiler yer alıyor.
Bilgi notuna ulaşmak için tıklayın.
Özel sektörde durum ne?
Türkiye’de Özel Sektör Çalışanı LGBTİ+’ların Durumu 2023 Raporu’nun verilerine göre; araştırmaya katılan 197 kişinin yüzde 16,2’si cinsiyet kimliği veya cinsel yönelimleri nedeniyle işyerlerinde ayrımcılığa maruz kaldığını belirtti. Rapora göre; ayrımcılığa maruz kalmamak için kimliğini gizleyenlerin oranı ise yüzde 22,8.
Rapora göre, özel sektörde çalışan LGBTİ+’ların yüzde 25’i maruz kaldığı ayrımcılığa dair herhangi bir bildirimde bulunmadı. Raporda maruz kalınan ayrımcılığı bildirmede kurumsal ve hukuksal yaklaşımın yetersizliği, sendika ve meslek örgütleri açısından da önemli bir bulgu olarak kaydedildi. Özel sektör raporunun verilerine göre; araştırmaya katılan özel sektör çalışanı LGBTİ+’ların yüzde 82,2’si herhangi bir meslek örgütüne veya sendikaya üye olmadığını ifade etti.
Etiketler: insan hakları, çalışma hayatı
1720430400.jpg)