07/05/2016 | Yazar: Umut Erdem
İstanbul Tıp Fakültesi Arcus LGBTİ+ Çalışmaları Topluluğu, Çapa Tıp Fakültesi’nde "Tıbbın Genel Ahlakla İmtihanı" konulu bir panel düzenledi.
İstanbul Tıp Fakültesi Arcus LGBTİ+ Çalışmaları Topluluğu, Çapa Tıp Fakültesi'nde "Tıbbın Genel Ahlakla İmtihanı" konulu bir panel düzenledi.
Çapa Tıp Fakültesi'nde aktif olan LGBTİ Öğrenci Topluluğu Arcus Lgbti'nin düzenlediği “Tıbbın Genel Ahlakla İmtihanı: Interseks” konulu panel, 3 Mayıs’ta Çapa Tıp Fakültesi'nde düzenlendi. Panel, tıp öğrencileri tarafından yüksek bir katılımla gerçekleşti. Adli tıp bölümünde öğretim üyesi Dr. Şevki Sözen ve İnterseksüel Şalala aktivistlerinin katılımı ve katkılarıyla gerçekleşen panelde açılışı Arcus LGBTİ aktivisti Selda Karakaş yaptı.
Selda Karakaş açılış konuşmasında, tıpta interseksin yerinden bahsederken tıpta insanlara muamele anlayışının intersekslere yönelik uygulamalarda büründüğü çelişkiye dikkat çekerek; “insanlara zarar vermemeyi öğütleyen” tıp eğitiminin hak ihlallerinde nasıl bu gerçeği yok saydığından bahsetti. İnterseksin tıpta tanı ve tedavi gerektiren bir form olduğunu bunun sebebinin de toplumda kabul görmüş bir anlayış olarak ebeveynlerin çocuğun cinsiyetini belirleme ve ona göre kendisini yetiştirme ihtiyaçlarından kaynaklandığını belirtti.
Karakaş'tan sonra konuşmasını yapan İnterseks aktivist Zeynep, konuşmasına aktivizm yaptığı inisiyatif içerisinde interseksi nasıl tanımladıklarından bahsederek deneyim paylaşımlarında bulundu.
“Aslında biz tıbbın interseks tanımıyla çok ilgilenmiyoruz. Biz politik anlamda interseksi ikili cinsiyet rejimine karşı bir duruş olarak görüyoruz. Bizim için cinsiyet dediğimiz şey bir skaladır. Ama tıpta interseksin tanımlamasında bir sıkıntı var. Inter ara demek, seks de cinsiyet, interseks de arada cinsiyetler demek oluyor. Ama biz neden aradaki yapılanmayı kabul etmek zorundayız ve neden aradayız?”
Tıpta interseksin karşılığı olarak sendrom kelimesinin kullanımına, interseksi bir anatomik bozukluk olarak görmedikleri için karşı çıktıklarını belirten Zeynep, toplumda mağdur gibi konumlandırılmak istemediklerini, interseks var oluşun anormallik değil de çeşitlilik olarak görülmesi gerektiğinin altını çizdi.
“Çocukların kendi cinsiyet kimliklerini belirleme yetisinde olduklarını göz ardı ederek onlara bir cinsiyet atıyoruz”
İnterseks çocuklara operasyon yapan doktorların operasyon sonrasında çocuklarla iletişimde kalmadığının bu yüzden doktorların bu operasyonun çocukta bıraktığı etkilerinden bihaber olduğunun altını çizen Dr. Şevki Sözen, tıpta interseksin kullanımından ve intersekse nasıl yaklaşmamız gerektiğinden bahsederek sözlerine devam etti. Terminoloji olarak interseksi kullanma yanlısı olmadığını sözlerine ekleyen Sözen, interseksin tıp literatüründe “cinsel gelişim kusuru” olarak tanımlandığını ama kusur demenin kişilerin düzeltilmesi gerektiği yargısını taşıdığı için doğru olmadığını bunun yerine istatiksel olarak daha az rastlanan dış/iç genital organ yapılarının varlığı sebebiyle “Cinsel Gelişim Farklılıkları” demeyi tavsiye ettiğini belirtti. Çocukların kendi bedenleri üzerinde hak sahibi olduğunu ve bunun yasalarca güvence altına alındığının altını çizen Sözen; interseks çocuklarıa ebeveynlerin onayıyla gerçekleştirilen operasyonların, çocukların sahip olduğu hakları tanımadığına dikkat çekti.
Çocukların sahip olduğu sağlık hakkı ve “çocukların yararına düşünmek” kavramının interseks çocuklara yönelik muamelelerde göz ardı edildiğini, toplumsal cinsiyet normlarının ve cinsiyetçi zihniyetin bu durumda belirleyici olduğunu açıklayan Sözen, doktorların ebeveynlere sağlıklı bilgi ve eğitim vermemesinin aslında bir yanlışlık olduğunu belirterek çocukların kendi cinsiyet kimliklerini oluşturmaları için ebeveyn ve doktorlar tarafından alan açılması gerektiğini ekledi.
“Küçükken doktora götürüleceğim zaman öncesinde 3 gece uyumuyordum” 
İnterseks aktivistlerinden Şerife ise, Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Anadolu'da, Karadeniz'de, kasabalarda ve köylerde yaşayan intersekslerin İstanbul'da ikamet edenlere kıyasla daha sıkıntılı süreçlerden geçtiğinin altını çizdi. Bu yerlerde toplum ahlakının aile ve doktorları İstanbul gibi büyükşehirlere kıyasla daha çok etkisi altına aldığını belirten Şerife, anatomik durumları sebebiyle kendilerinin öcü olarak, ailede bir utanç kaynağı olarak tanıtıldığını, çevreden izole edildiklerini belirterek doktorların intersekslerle işbirliği içinde olmadıklarını vurgulamak üzere deneyim paylaşımında bulundu. Devletin interseks çocuklarını koruma altına alması gerektiğini belirtti. Karadeniz ve Anadolu'daki bölgelerde görev yapacak doktor adaylarına interseks çocuklarla karşılaşma ihtimalinin yüksek olduğu vurgusunu yaparak duyarlı olma çağrısında bulundu.
Panelde sunumların ardından geçilen soru-cevap kısmında, intersekslere yapılan uygulamaların cinselleştirilmiş bir şiddet olduğu, çocukları ikili cinsiyet normlarına bağlı olarak yetiştirmemenin önemi; doktorlar için bir caydırıcılık ve yaptırım yöntemi olarak intersekslere beden müdahalesinin malpractice olarak adlandırılıp adlandırılmaması gerektiği üzerine tartışma ve konuşmalar gerçekleşti.
Panele konuşmacı olarak katılan İnterseksüel Şalala'nın (İnterseks aktivistlerinin oluşturduğu inisiyatif) sitesinde geçen interseks tanımı ise şu şekilde:
İnterseksin tıbbi açıklaması “anormal üreme ve cinsiyet organlarıyla doğmuş olandır” İnterseks bireyler birçok insandan daha farklı dış cinsiyet organlarına, iç üreme organlarına ve/veya iç salgı bezlerine sahiptirler. Tek tip “interseks beden” yoktur, toplum tarafından “anormal” farz edilmenin dışında ortak çok fazla bir şeyi olmayan çok çeşitli durumları kapsar. İnterseks kişilerin ortak özellikleri biyolojileri değil tıbbileştirilme deneyimleridir. Yani, biz birden fazla genetik durumu interseks şemsiyesi altında topluyoruz, interseks dediğimiz zaman tek genetik durumdan söz etmiyoruz.
İnterseks her interseks birey için bir kimlik kategorisi olmayabilir. Bazı interseks kişiler kendi kimliklerinin bir parçası şeklinde “interseks” kelimesini cinsel kimlik olarak kullanırken, bazıları da bunu bir tıbbi durum veya kendine özgü fiziksel durum olarak görmektedir. Bazı interseks bireyler kendilerini sıradan kadınlar ve erkekler olarak tanımlar ve yaşar. Gey, lezbiyen, biseksüel veya heteroseksüel yönelimli olabilirler ya da ikili cinsiyet sistemini reddederek kendilerini mevcut cinsel yönelim tanımlarına sokmayabilirler. Antroseksüel (insansevici) ya da panseksüel (tüm cinsel kimliklere cinsel arzu duyabilen) bazı intersekslerin cinsel yönelimlerini açıklamak için daha faydalı olabilir, örneğin romantik birliktelik yaşayan ve cinsel kimliklerini de interseks olarak tanımlayan iki interseksin yönelimini bu tanımlara sokabiliriz.
İnterseks durumlar tıp âleminde “cinsiyet gelişim bozukluğu” olarak da bilinir.
Bunun yanı sıra bazı kişiler fiziken interseks olmasalar bile ruhen kendilerini birden fazla cinsiyete ait hissedebilir, bu kişilerin de kendilerini interseks olarak tanımlamaları için bizce bir problem olmasa da böyle kişiler için bigender (iki cinsiyetli), agender (cinsiyetsiz), genderqueer (cinsiyet rollerini eğip büken, kendisinde tüm cinsel kimlikleri karıştırarak birleştiren) gibi başka tanımlar da vardır. Fiziken interseks bir birey de kendini kadın ya da erkeğin yanı sıra bu tanımlardan birine dahil edebilir.
İnterseks ile ilgili daha fazla bilgi almak için İnterseksüel Şalala bloğunu okuyabilir, sosyal medya hesaplarından Arcus LGBTİ'yi takip edebilirsiniz.
Etiketler: insan hakları, sağlık
