Sivil toplum Cumhurbaşkanı seçimini izleyecek

Dünyanın bir çok ülkesinde seçimler, devletlerarası örgütler, uluslararası sivil toplum örgütleri ve seçimlerin yapıldığı ülkedeki sivil toplum örgütleri tarafından izleniyor ve raporlanıyor. Bağımsız Seçim Gözlemi yapılıyor olması ulusal ve uluslararası kamuoyunda seçimlerin meşruiyetini belirleyen temel kriterler arasındadır.

 

Türkiye’de farklı tematik alanlarda çalışan sivil toplum örgütleri ise 2011 yılında Bağımsız Seçim İzleme Platformu’nu oluşturdu. Platformun hiçbir siyasi parti ya da aday ile doğrudan veya dolaylı herhangi bir ilişkisi yoktur. Platform Türkiye’deki seçimleri kadın, engelli, farklı etnik köken ya da dini inanç sahibi, LGBTİ, zorla yerinden edilen, okuma yazma bilmeyen ve Türkçe bilmeyen seçmenlerin çeşitli insan hakları sözleşmelerinde güvence altına alınan seçme ve seçilme hakkına erişimini uluslararası standartlar çerçevesinde izliyor.

 

Platform adına Yüksek Seçim Kurulu’na hem 2011 Milletvekili Seçimleri öncesinde hem de 30 Mart Yerel Seçimleri için bağımsız gözlemcilik statüsü için başvuruda bulunulmuş ancak her iki başvuru da kanunlarda herhangi bir yasak olmamasına rağmen reddedilmişti.

 

Platform, bu ret kararlarına rağmen demokratik gözetim hakkını kullanarak 2011 yılı Milletvekili Genel Seçimlerini yedi bölgeden on farklı ilde 30 Mart Yerel Seçimlerini ise 17 ilde izledi.

 

Platform, 10 Ağustos Cumhurbaşkanı Seçimi’nde demokratik gözetim hakkını kullanarak seçme ve seçilme hakkına eşit erişim koşullarını belirlemek üzere seçim gözlemi yapacak. Platform seçim öncesi birtakım uyarılarda da bulundu:

 

Anayasa’nın 101. maddesinin ruhuna uygun olarak Cumhurbaşkanı Seçiminde tarafsız ve her üç adaya eşit mesafede olduğunu kamuoyuna açıklamaya,

 

Şeffaf bir kampanya yürütmeye, bu amaçla kampanyalarına yapılan bağış tutarlarını ve yaptıkları tüm seçim harcamalarını kamuoyu ile paylaşmaya,

Kamu olanakları ve yetkilerini seçim kampanyalarında kullanmayacaklarını kamuoyuna açıklamaya,

Tüm adayların propaganda yapma özgürlüğünü engellemeye yönelik saldırıları kınamaya,

Toplumsal gerilimi düşürecek açıklamalar yapmaya,

Seçimin bağımsız gözleme açılması talebimizi desteklemeye,

 

Evlerinden çıkamayan engelli ve yaşlı seçmenler için gezici sandık kurulu oluşturmaya,

Görme engellilerin oylarını kendi başlarına kullanabilmeleri için her sandık için  Braille (kabartma) alfabe ile basılmış şablon oy pusulası hazırlamaya,

Belediyelere ait engelli hizmet araçlarının seçim günü il seçim kurulları emrine alınması ve il seçim kurulları tarafından engelli ve yaşlı seçmenlerin oy verme yerlerine taşınması için kullanılmasını sağlamaya,

Türkçe bilmeyen, okuma yazma bilmeyen ve görme engelli seçmenlerin oylarını kendi tercih edecekleri yakınları ile kullanmasını sağlamaya,

Seçmen eğitim materyallerinin Türkçe bilmeyen, okuma yazma bilmeyen, işitme engelli veya görme engelli seçmenlerin bilgilendirilmesini sağlayacak şekilde hazırlamaya ve bu konuda ilgili sivil toplum örgütlerinden görüş almaya,

Seçimlerde sivil toplum örgütlerine bağımsız gözlemcilik statüsü/yetkisi vermeye,

Seçmen tercihinin açıkça ortaya çıkacağı kadar az sayıda seçmenin bulunduğu yerlere sandık kurarak oy verme gizliliğini ihlal etmemeye,  bu durumdaki sandıkları en yakın oy verme yerindeki sandıklarla birleştirmeye,

İradesi dışında seçmen kütüklerinden düşürülen seçmenlerin kayıtlı oldukları eski sandıklarda oy kullanması için hak tanımaya,

Sandık kurulu başkan ve üyelerine ayrımcılık konusunda eğitim vermeye,

Trans bireylerin oy verirken yaşadıkları kimlik rengi ile ilgili sorun konusunda sandık kurullarını bilgilendirmeye,

Kadın konuk evleri, huzurevleri, yaşlı ve engelli bakım evlerinde bulunan seçmenlerin oy kullanmalarının sağlanması için gerekli önlemleri almaya,

Yurtdışında yaşayan tüm seçmenlere oy kullanma konusunda eşit fırsatlar yaratmaya,

Yurtdışında kullanılan oyların her gün sonunda sayılması ve tutanağa bağlanması konusunda karar almaya,

Seçim tarihinin belirlenmesinde ülke içindeki mevsimlik işçi göçü vb nüfus hareketliliğini dikkate almaya,

        

Cumhurbaşkanı adaylarına eşit kamusal olanaklar sunmaya,

Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlarının tarafsızlıklarını korumaya,

Cumhurbaşkanı adaylarının seçim merkezlerine, toplantılarına vb. çalışmalarına  yapılan her türlü saldırının  önlenmesi için gerekli etkili önlemleri almaya ve sorumluları yargı önüne çıkarmaya,

Oy kullanma yeri olarak kullanılan okulları engelli ve yaşlıların erişimine uygun hale getirmeye,

 

Tüm adayların seçim büroları ve seçim faaliyetlerine yönelik saldırıları etkin olarak soruşturmaya,

Seçim sürecinde adaylar veya basın yayın organları tarafından yapılan ayrımcı ve nefret söylemini etkin olarak soruşturmaya,

 

 

6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu (CSK)’nun 6. maddesindeki cumhurbaşkanlığı adaylığı için  kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim görmüş olma şartını kaldırmaya,

6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu (CSK)’nun 11. maddesini kamu görevi yapanların adaylığının kesinleştiği tarihte görevinden istifa etmesi gerektiği yönünde değişiklik yapmaya,

2839 sayılı MSK’nun 33. maddesini değiştirerek %10 seçim barajını düşürmeye, ve 6271 sayılı CSK’nun 7. maddesi 2. bendindeki %10 oy oranı nispetini %3 olarak değiştirmeye,

6271 sayılı CSK’nun 7. maddesine ek düzenleme yaparak makul sayıda  seçmenin imzası ile aday gösterilebilmesini sağlamaya,

6271 sayılı CSK’nun14. maddesine ek düzenleme yaparak adayların bağış ve seçim harcamalarını kamuoyuna açıklamasını yasal zorunluluk haline getirmeye,

YSK kararlarının yargı denetimine açılmasını sağlayamaya,

Siyasi Partiler Kanunu’nu dileyen herkesin siyasete katılımını olanaklı kılan, parti içi demokrasiye olanak  sağlayan ve siyasi partilerin şeffaflaşmasını sağlamaya,

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un (STHVSKHK)  7. maddesini değiştirerek insanlık suçu işleyenler hariç tüm hükümlülere oy kullanma hakkı tanınmasını sağlayamaya,

298 sayılı STHVSKHK’nın 33. maddesini değiştirerek, seçmen kütüklerinin hazırlanmasında evsizler (sokakta yaşamak zorunda bırakılanlar), kadın konuk evleri, yaşlı ve engelli bakım evlerinde kalanların kütüklere kaydını sağlamaya,

Zihinsel engelli bireylerin vasisinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, ayırt etme yetilerine göre seçmen kütüklerine kayıtlarını sağlamaya,

298 sayılı STHVSKHK’nın 52. maddesinin seçime katılan siyasi parti ve adaylar arasında yarattığı eşitsizliği önlemeye,

Seçim kanunlarında oy kullanma süresinin en az 3 gün olmasını sağlamaya,

Seçim günü YSK’na ulaşan sayım sonuçlarını her saat başında kamuoyuna açıklamaya, 

 

Tüm yurttaşların bilgi alma hakkı ve üç cumhurbaşkanı adayı hakkında kanaat oluşturmasına olanak sağlayacak şekilde adaylara eşit fırsatlar yaratmaya,

Seçim ortamında toplumsal gerilimi azaltacak bir yayın politikası izlemeye,

Yayınlarında ayrımcı, ötekileştirici ifadelere ve nefret söylemine yer vermemeye,

 

10 Ağustos Cumhurbaşkanı Seçiminde yaşadıkları/tanık oldukları hak ihlali bilgilerini bizimle paylaşmaya davet ediyoruz,

 

Adana Kadın Danışma Merkezi ve Sığınma Evi Derneği - Adana

Akdeniz’e Göç Edenler Bilim-Kültür Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği -Mersin

Buca Engelliler Derneği - İzmir

Çiğli Evka 2 Kadın Kültür Evi Derneği - İzmir

Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği - Ankara

Engelli Hakları ve Engelsiz Gelecek Derneği - Mersin

Engelli Kadın Derneği - Ankara

Engelsiz Yaşam Derneği - İzmir

Eşit Haklar İçin İzleme Derneği - İstanbul

İHD Elazığ Şubesi - Elazığ

İHD Hatay Şubesi - Hatay

İHD Mersin Şubesi - Mersin

İHD Van Şubesi - Van

İstanbul Göç Edenlerle Sosyal Yardımlaşma ve Kültür Derneği - İstanbul

İştar Kadın Merkezi - Mersin

KA.DER Mersin Temsilciliği - Mersin

Kaos Gey Ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar Ve Dayanışma Derneği - Ankara

Karadeniz Kadın Dayanışma Derneği - Trabzon

Kadın-Erkek Birlikte Sosyal Eşitlik Derneği - Trabzon

Mersin LGBT 7 Renk Derneği - Mersin

Mersin Romanlar Derneği - Mersin

Özürlüler Vakfı -İstanbul

Queer Adana LGBTI - Adana

Spina Bifida Derneği - izmir

Spina Bifida Derneği Manisa Temsilciliği - Manisa

Sosyal Politikalar Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği - İstanbul

Tutuklu ve Hükümlü Yakınları Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği - Van

Türkiye Sakatlar Derneği Mersin Şubesi - Mersin