Syriza’nın LGBT hakları için ‘uzun ve çetrefilli’ yolu

 

 

Küresel kapitalist güçlerle yüzleşmek zorunda olduğundan Syriza’nın mucizeler yaratamayacağının farkındayım. Ancak geçmişin iki partili sisteminin 25 Ocak’ta yenilgiye uğratılmasından ötürü iyimserim. Yunanistan tarihinde ilk kez radikal sol bir partinin seçimleri kazanması çok olumlu bir gelişme.

 

 

Farklı siyasî duruşlarla yola çıkan Yeni Demokrasi ile PASOK arasındaki 30 yıllık siyasî çekişme, 20 yıl süren yolsuzluğun ardından aynı acımasız ve aşırı neoliberal politikalarla son buldu.

 

Bu iki partinin benzerliği, sağcı Yeni Demokrasi ile sosyalist PASOK’un hükümeti kurmak için gerekli 151 koltuğa erişmek için bir ittifak kurmaya karar verdikleri 2012’deki son seçimlerde daha da açıklık kazandı. Birbiri ardına seçimleri kazanan ve ülkeyi IMF ile Avrupa Merkez Bankası’nın politikaları doğrultusunda yöneten bu iki parti ideolojik ayrılıklarından daha fazla ortaklıkları olduğuna hükmetti. Haliyle nasıl olur da eski çürümüş politik sistem önemli siyasî kararların dışında kalacak diye biraz olsun mutlu olmam?

 

 

İyimserim çünkü Syriza uzun süre Yunanistan’da yaşamış göçmenlere vatandaşlık tanınmasından savaş ve maddî nedenlerle gelen yeni göçmenlerle dayanışmaya, eşcinsel evlilikten ayrımcılık karşıtı uygulamalara kadar sosyal hakları geniş kapsamlı bir biçimde destekleyen tek parti. Dış politikasını da nefret ve milliyetçilik üzerine kurmuyor.

 

 

Syriza, orta ve alt sınıfları ağır vergi yükü altında fakirliğe sürükleyen, büyük şirketlerin ise vergileri silmeyle sonuçlanan kemer sıkma politikalarına son vereceğini vaat etti.

 

 

Yunanistan tarihinde ilk kez devletin başı, dinî yemin etmeden görevinin başına geldi. İlk kez din adamlarının yer almadığı bir yemin töreni yaşandı. Sonuçta, Syriza’nın politik beyanları arasında muhafazakâr ve milliyetçi ajandaya destek veren, ancak hiçbir vergi ödemek zorunda olmayan kiliseyi devletten ayırmak vardı. Kilisenin sahip olduğu gayrimenkulün büyüklüğüne rağmen hiç vergi vermemesi, halkın ilk ve ikinci evi için özel bir “gayrimenkul vergisi” ödemek zorunda bırakılmasıyla çelişiyordu.

 

 

Tabii ki Syriza’nın geçmişte daha radikal olan politik duruşu daha fazla oy toplamak ve iktidarı almak için zamanla daha az radikal hale geldi. Bu durum partinin kendi üyeleri tarafından, özellikle de Syriza’daki Sol Platform tarafından büyük ölçüde eleştirildi.

 

 

 

Syriza’nın LGBT haklarına ilişkin politik beyanlarına gelirsek, Syriza ve Antarsya’nın LGBT’lere en fazla destek veren iki parti olduğunu söyleyebiliriz. Ancak Antarsya parlamentoya giremedi.

 

 

Syriza LGBT toplumunun destek çağrılarına en fazla yanıt veren parti oldu. LGBT konulu panellerde yer aldılar, muhafazakâr partilerin baskıları altında LGBT meselelerini açıkça savundular, onur yürüyüşlerine katıldılar. Hükümete LGBT haklarına ilişkin yöneltilen soruların büyük bir kısmı da Syriza’dan geldi. Syriza’nın ayrıca parti içinde kendi toplumsal cinsiyet ve LGBT grubu bulunuyor.

 

 

Yine de Syriza içinde radikal seslerle o kadar radikal olmayan sesler var. LGBT haklarını sıkı bir şekilde destekleyen sesler ile muhafazakârların oylarını kaybetmemek için mevcut muhafazakâr statüko ile çatışmaya girmek istemeyen sesler...

 

 

Çipras, Syriza’nın Kızıl Platform’una kıyasla o kadar da radikal olmayan bir grubundan, Synaspismos’tan. Kendisiyle yakın zamanda yapılan bir röportajda eşcinsel çiftlerin evlat edinme hakkına ilişkin verdiği yanıt son derece umut kırıcıydı.

 

Çipras, “Bu konu hakkında konuşmak zor; bilim camiasının görüşü de tartışmalı. Bu konuyu politik beyanlarımız arasına eklemeyeceğiz,” dedi. Tamamen başarısız bir yanıttı.

 

 

 

Syriza’nın parlamentoya sunduğu son derece kapsamlı medenî birliktelik kanun tasarısına, üyelerinin resmî nikâh ve cinsiyet kimliğinin mevzuata eklenmesi yönündeki yoğun desteğine rağmen Çipras, Syriza’nın çoğunluğu oluşturan ve LGBT meseleleri konusunda açık bir duruşu olmayan daha az radikal kanadından geliyor. Bu da bir yandan LGBT toplumunun oylarını, bir yandan da toplumun muhafazakâr kesimlerinin oylarını sağlama alma konusunda bir fırsatçılık olduğu düşüncesini doğuruyor.

 

 

Syriza kararlarını ortak prosedürlerin sonunda alıyor, haliyle LGBT meselelerinin hem Syriza içinde, hem de parlamentoda büyük bir anlaşmazlık yaratacağına, politik tutarsızlıkları gün yüzüne çıkaracağına şüphe yok.

 

Bir diğer önemli mesele ise, belki de en önemli mesele, Syriza’nın seçimlerde birinci parti olsa da mutlak çoğunluğu kazanamamış olması, Bağımsız Yunanlar adında başka bir partiyle işbirliğine girme konusunda anlaşması. Bağımsız Yunanlar her ne kadar kemer sıkma politikalarının sona ermesi ve şeffaflık gibi malî meselelerde benzer bir duruşa sahip olsa da insan haklarına gelince oldukça muhafazakâr bir damara sahip.

 

 

Bağımsız Yunanlar, birliktelikten tutun da evliliğe ve evlat edinmeye kadar her türlü LGBT hakkına karşılar. Göçmenlerin yanı sıra Türkiye ve Makedonya’yla ilişkilerde milliyetçi görüşleri destekliyorlar.

 

Bu yüzden, Syriza’nın kararları Bağımsız Yunanlara bağlı olduğu sürece Yunanistan’da LGBT haklarına giden yolun uzun ve çetrefilli olacağını öngörebiliriz.