05/05/2006 | Yazar: Kaos GL

Virüsün iyi hali Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı

''Canki'', ''Çıplak Şölen'', ''İçerdeki Kedi'', ''Top'' ve ''Şans Hayaleti'''nden sonra, büyük bir kısmı yazarın 1984'de bir kütüphane koleksiyonunda keşfedilen elyazmalarından derlenen Ara Bölge de Ayrıntı Yayınları'nın Yeraltı Edebiyatı serisinden Türkçedeki Burroughs külliyatına katıldı. Yazdıkları, dili gibi virütik olan Burroughs, 'Ara Bölge' ile bulaşıcı, sarsıcı, rahatsız edici ve dönüştürücü bir roman sunuyor.

KAOS GL

Zeynep Aksoy

Türk okuyucusu olarak Amerikan yeraltı ve uyuşturucu edebiyatını, Beat Kuşağı yazarlarını, 60'ların çiçek çocuklarına, rock müziğe, 70'lerin dekadansına ilham veren edebiyatın bu ayrık otlarını, dolayısıyla da bu ayrık otlarının en sivrilerinden William S. Burroughs'u çok iyi tanımayız. Çünkü özellikle Burroughs'un yazını Türkçe çevirileriyle ancak 90'ların sonunda ve 2000'lerde kitapçı raflarında yerini bulabildi. Canki, Çıplak Şölen, İçerdeki Kedi, Top ve Şans Hayaleti'nden sonra, büyük bir kısmı yazarın 1984'de bir kütüphane koleksiyonunda keşfedilen elyazmalarından derlenen Ara Bölge de Ayrıntı Yayınları'nın Yeraltı Edebiyatı serisinden Türkçedeki Burroughs külliyatına katıldı.

William Seward Burroughs II 1914'de zengin bir tüccar ailenin oğlu olarak St. Louis Missouri'de doğdu. Dedesi Burroughs hesap makinelerinin mucidi ve üreticisiydi. 1936'da Harvard Üniversitesi'nden İngiliz Edebiyatı derecesiyle mezun oldu. Bir süre Avrupa'da gezdi, bir yıl Venedik'te tıp okudu. İkinci Dünya Savaşı başlayınca orduya katıldı ve para karşılığı eşcinsellerle beraber olan bir erkekle ilişkisi yüzünden ordudan atıldı. Zengin ve itibarlı köklerini reddeden Burroughs kendine alternatif bir hayat kurdu: Orada burada yaptığı işlerden, uyuşturucuların her türlüsünden oluşan bu hayatı önce biseksüel sonra da açık bir eşcinsel olarak yaşıyordu. 1940'ların ortalarında Beat Kuşağı yazarlarından Allen Ginsberg ve Jack Kerouac'la arkadaş oldu. Avusturya'da Nazilerin zulmünden kurtarmak için evlendiği karısı Joan Vollmer'le uyuşturucudan kaynaklanan hukuki problemlerden uzak olmak için Meksika'da yaşarken bir Giyom Tell oyunu sırasında Burroughs kadını yanlışlıkla başından vurarak öldürdü. Bu olayı hiçbir zaman atlatamadığı gibi bunun onu yazar yapan olay olduğunu söylerdi.

Başka boyuttan öyküler

Burroughs 1950'lerin ortalarında bir süre Fas, Tanca'da yaşadı. Bir kısmı daha sonra onu meşhur eden Çıplak Şölen'de de kullanılan ve Ara Bölge'nin belkemiğini oluşturan ilhamların çoğunu, uyuşturucu bağımlılarının, eşcinsellerin, uçuk sanatçıların, kanun kaçaklarının, kısacası kuralsız ve sınırsız yaşamak isteyen insanların o dönemlerde kaçtığı yer olan bu şehirde topladı.

Ara Bölge, 'Öyküler', 'Lee'nin Günlükleri' ve 'Kelime' olarak üç ana bölümden oluşuyor. Öyküler, Burroughs'un erken dönemdeki, kurgulu olan yazın biçiminden örnekler içeriyor. 'Bir Canki'nin Noeli', sevgilisini etkilemek için küçük parmağının bir boğumunu kesen bir adamın öyküsü, Tanca'daki 'Uluslararası Bölge'deki yaşamla ilgili yarı kurgusal yarı belgesel hiç basılmamış bir makale bu bölümdeki öykülerden bazıları. İkinci bölüm 'Lee'nin Günlükleri' çoğu Burroughs'un Tanca'da yaşadığı dönemdeki hayatından alınmış, kimisi yarı fantastik öykülerden, uyuşturucudan arınmak için hastanede yattığı günlerde yazdıklarından, arkadaşı Ginsberg'e yazdığı öykü mektuplardan oluşuyor ve bu bölümde Burroughs'un tuhaflaşan, değişime uğrayan, garipleşen diline ısınıyoruz. Üçüncü bölüm 'Kelime' de ise Burroughs'u Çıplak Şölen'e götüren gerçek sesini buluşuna, yani 'uçuşa' tanık oluyoruz. Dadaistlerden ve ressam arkadaşı Brion Gysin'den etkilenerek yarattığı ve 'cut-up' diye adlandırdığı bu yöntemde Burroughs kelimeleri cümlelerden koparıp gelişigüzel birleştirerek farklı anlamlara ulaşmak, dilin sınırlarını zorlamak, lineer algıyı değiştirerek yaratıcı sürece bir gelişigüzellik katmak amacını güdüyor. Zaten Ara Bölge Burroughs'un tanımıyla sadece kendi kafasının içinde gerçek bir yerdi, kolektif bilinçdışının mekânıydı. Gerçek insanların kurgulanmış öyküleri, dilin de yeniden kurgulanmasıyla her türlü uyuşturucuyu denemiş Burroughs'un beyni gibi başka bir boyuta açılıyordu. Burroughs'un tipik tarzı, yani yeniden dolaşıma sokulan özyaşamöyküsel malzemelerin izlerine Ara Bölge'in her satırında rastlanıyor. Yöneten sınıfın oluşturduğu dar fikir dünyasında yeni yörüngeler oluşturan entelektüel bir terörist, cinselliğin her türü, uyuşturucu kültürünün temeltaşları, mizahın en karası, ve şiddetle yüklü rahatsız edici yazınıyla 70'lerde Patti Smith ve David Bowie gibi rock ve punk entelijensiyasına ilham kaynağı olmuş, müzikte 'Heavy-Metal'in isim babası, edebiyatın bu en aykırı sesinin yazınsal geleşimine gözlemlemek için Ara Bölge iyi bir fırsat. 1997'de ölen Burroughs "Dil dünya dışından gelen bir virüstür" derdi.




ARA BÖLGE

William S. Burroughs

Çeviren: Fahri Öz

Ayrıntı Yayınları, 2006, 217 sayfa


Kaynak: Radikal Kitap, 5 Mayıs 2006

Etiketler: kültür sanat
nefret