Yeni bilimsel araştırma “normalleştirme ameliyatları”nın maskesini düşürüyor

01/11/2024 | Yazar: Belgin Günay

Araştırma, rıza dışı müdahalelere maruz bırakılan intersekslerin yüzde 39’unun en az bir kere intihara teşebbüs ettiğini gösteriyor.

Cerrahlar uzun yıllardır bilgilendirilmiş onam ve sağlık gerekçesi olmayan interseks ameliyatlarına bahane olarak “ikili cinsiyet sistemine uyumlandırılan kişilerin toplum içerisinde mutlu bireyler olarak yer almasını” sağlamayı gösteriyordu. Birleşik Krallık’ta yapılan son araştırma yaşlanan intersekslerin deneyimlerini inceliyor ve müdahalelere maruz kalan intersekslerin hayatlarının hiç de vadedildiği gibi gitmediğini ortaya koyuyor.

Huddersfield Üniversitesi İnsan ve Sağlık Bilimleri Fakültesi'nde kıdemli araştırma görevlisi olan Dr. Adeline Berry ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen araştırma, rıza dışı cerrahi müdahalelerden hayatta kalanların yüzde 39’unun en az bir kez intihara teşebbüs ettiği gibi şok edici bir veriyi gözler önüne seriyor. The Experiences and Needs of Older European Intersex People (Avrupalı İnterseks Yaşlıların Deneyimleri ve İhtiyaçları) isimli çalışma, 50 yaş üzerindeki 20 interseksin anlatılarına odaklanıyor. Deneyimlerde özellikle yaş ve yaşlanma, engellilik, cinsellik, cinsel kimlik, toplumsal baskılar, tıbbi hak ihlalleri, eğitim, istihdam ve ruh sağlığı konularına değiniliyor

Damgalanma, utanç, hegemonik erkeklik…

Araştırmayla ilgili Yorkshire Bylines 'a verdiği röportajda Adeline Berry şunları söylüyor: “Pek çok katılımcı, yaşlı bakımına girecekleri noktaya gelmeden önce hayatlarına son vermeyi planladıklarını, çünkü hayatları boyunca bir başkasının kendilerini çıplak görmesi halinde ne düşünecekleri korkusuyla yaşadıklarını anlattı. Bir aile kurma arzuları, çocuk yetiştirme arzuları olmasına rağmen her türlü ilişkiden kaçındılar. Sadece tıbbileştirilmiş bir birey olarak gördükleri muamele değil, aynı zamanda toplumda interseks farkındalığının olmaması ve kendilerinin de interseks farkındalığının olmaması nedeniyle tüm bunlar ellerinden alındı. Damgalanma, utanç, hegemonik erkeklik, tüm bu şeyleri yaşamışlar.”

Berry interseklerin erken yaşlarda toplumdan izole edildiklerine dikkat çekerek şu ifadeleri kullanıyor:

“İleride yıkanmaları, kıyafetlerinin değiştirilmesi ya da buna benzer şeyler gerektiğinde bu konularda destek veren kişilerin ne diyeceği konusunda çok fazla endişe duyuyor ve korku içinde yaşıyorlar. İnterseks çocuğun ev içinde zorbalığa maruz kalması, ameliyattan bağımsız olarak farklı muamele görmesi ve ardından dışlanmanın okula kadar devam etmesiyle oldukça erken başlayan çok sayıda izolasyon görülüyor. Dolayısıyla ameliyatlar normalliği garanti etmekten ziyade, ameliyatlarla ilişkili sorunları izolasyon, uyum sağlayamama ve diğerlerinden farklı olma yörüngesine eklemekten başka bir işe yaramıyor gibi görünüyor”

Ameliyatların çoğu, çocuğu kadın ya da erkek görünüme “kavuşturmak” için yapılıyor

Araştırmaya göre, katılımcıların verdiği cevaplarda ameliyatın neden olduğu sorunlar arasında ömür boyu idrar kaçırma, kronik ağrı, cinsel hissin azalması ve kısırlık dikkat çekiyor. Yaşlandıkça artabilen bu sorunlar için interseks yaşlılar yeterli sağlık hizmetine erişemeyebiliyor, intersekslerin tıbbi bakımı sadece ikili cinsiyet sistemine uydurulmaları olarak görülüyor ve çocukluk yaşlarında cinsiyetleri atandıktan sonra ihmal ediliyor.

Berry’ye göre, intersekslerin de sağlık sorunları olduğu bir gerçek ve bazı durumlarda, örneğin yeni doğan bir interseks bebek idrarını yapamıyorsa, ameliyata ihtiyaç olabiliyor. Buna rağmen, ameliyatların çok büyük bir kısmı sadece çocuğu kadın ya da erkek görünümüne “kavuşturmak” için yapılıyor. Çoğu zaman ameliyatlar ve diğer tıbbi müdahaleler yıllar boyu süren sistematik bir yapıda oluyor, dolayısıyla çocukların özgüvenini yok edebilecek çok katmanlı fiziksel ve psikolojik travmalara neden olabiliyor. Berry, pek çok interseksin kendi aileleri içinde bile dışlanma ile karşı karşıya kaldığını ve akranlarından da şiddet gördüğünü söylüyor:

“Aileleri tarafından reddedilmemiş olanlardan bazıları, buna rağmen ailenin hayal kırıklığı olarak görülüyor. Neden erkek ya da kız kardeşinin gösterdiği kariyer başarısına sahip değilsin? Neden bana torun vermedin? Gibi sorularla karşılaşabiliyorlar. Bu da ailelerin intersekslerin eğitim ve iş hayatında yaşadıkları zorbalık, ayrımcılık ve dışlanmayı, akranları arasında yaşadıkları sosyal sorunları anlamadığını gösteriyor.”

Katılımcılar, intersekslerle tanışmayı "hayat değiştirici" olarak tanımlıyor

Berry, katılımcıların yanıtlarında personelin düşmanca davrandığı yaşlı bakım tesislerine gitme korkusunun yaygın olduğunu, ancak bazı yerlerde insanların çözüm bulmaya çalıştığını şöyle ifade ediyor:

"İsviçre'de LGBTİ+ bakım evleri inşa etme ve ayrıca güvenli bakım evlerini sertifikalandırma çabaları var ve bu nedenle etrafta dolaşan, eğitim veren ve denetleyen insan grupları var. Bir LGBTİ+ bakım evinde de ayrımcılıktan tamamen muaf değilsiniz, ancak en azından daha az olacağını düşünüyorum ve LGBTİ+ komüniteyle bağlantıları nedeniyle bunların dini kurumlar tarafından yönetilme olasılığı muhtemelen daha düşüktür.”

Araştırmada birçok katılımcı diğer intersekslerle tanışmayı ve bir araya gelmeyi olumlu anlamda hayat değiştirici olarak tanımlıyor, ancak engel olarak sadece damgalanma yok, aynı zamanda interseks görünmezliği de var. Gençken tıbbi kayıtları interseks kişilerden saklanıyor, bu nedenle kırklı, ellili, altmışlı, yetmişli yaşlarında interseks olduklarını öğrenen insanlar var ve bu kişiler örgütlenmek ya da dayanışmak için geç kalabiliyor. Etrafında dayanışabileceği, destek alabileceği ve onu yalnız bırakmayacak bir komünite olan interseks yaşlılar ise, çok daha umut verici yanıtlar veriyor.

Psikolojik destek de yaşlanan intersekslerin ulaşmakta zorlandıkları ancak ulaşabildiklerinde hayatlarını daha kolay sürdürebilmelerini sağlayan önemli bir hizmet olarak araştırmada yer alıyor.

Konuyla ilgili daha detaylı bilgi için Adeline Berry’nin tezine buradan ulaşabilirsiniz. Ayrıca OII Europe’un daha önce yaşlanan interseksler ile ilgili yaptığı kampanyanın Türkçe çevirisine bakabilirsiniz.

 

*Bu haber, Avrupa Birliği’nin maddi desteği ile hazırlanmıştır. İçerik tamamıyla KaosGL.org’un sorumluluğu altındadır ve Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.

Etiketler: insan hakları, sağlık, sağlık hakkı, özel haber, beda