03/02/2025 | Yazar: Elif Gölet
17 Mayıs, Ankara Gökkuşağı Aileleri, Hevi LGBTİ+, Muamma LGBTİ+ ve Özgür Renkler dernekleri, 2024’ün nasıl geçtiğini KaosGL.org’a anlattı.

Fotoğraf: Damla Kırmızıtaş/Evrensel
2024 yılı, LGBTİ+ örgütleri için hem ciddi zorlukların hem de dayanışma ve direnişin gücünün öne çıktığı bir dönem oldu. Her geçen gün artan hükümet baskıları, kaynakların yetersizliği, hedef göstermeler ve nefret söylemlerinin yoğunlaşması örgütlerin çalışmalarını daha da zorlaştırdı. Ancak, yaratıcı çözümler geliştirme ve güçlü işbirlikleri kurma çabalarıyla bu zorlu yılın üstesinden gelindi. bu zorlu yılı daha katlanılabilir hale getirdi.
17 Mayıs Derneği, Ankara Gökkuşağı Aileleri Derneği, Hevi LGBTİ+ Derneği, Muamma LGBTİ+ Derneği ve Özgür Renkler Derneğine bu süreçte yaşadıkları deneyimleri ve mücadele pratiklerimi sormak için mikrofon uzattık. İşte derneklerin 2024 yılına dair yaşadığı deneyimler, karşılaştıkları zorluklar ve dayanışma ile büyüyen mücadeleleri:
“Ayrımcı politikalara, artan baskılara ve sürekli değişen koşullara rağmen LGBTİ+ haklarını savunmaya devam ettik”
17 Mayıs Derneği: “2024 yılı bizim için hem büyük zorlukların hem de dayanışmanın yılı oldu. Artan ekonomik kriz ve hükümet baskıları nedeniyle projelerimizi yürütmekte zorlandık, ancak yine de topluluğumuz için güvenli alanlar yaratmaya, görünürlüğümüzü artırmaya ve haklarımızı savunmaya devam ettik. Özellikle bu yıl içinde üç ayrı denetimden geçtik. Bu süreçler bizim için oldukça zorlayıcıydı ancak örgütümüzün direncini ve dayanışmasını daha da güçlendirdi. Bütün bu engellere rağmen, yaratıcı çözümler üreterek, yerel ve uluslararası dayanışmayla çalışmalarımızı sürdürmeyi başardık.”
Ankara Gökkuşağı Aileleri Derneği: “GALADER’in iki temel hedefi var: Bunlardan ilki, çocukları LGBTİ+ olarak açılan ailelere destek olmak ve güçlendirmek, ikincisi de toplumdaki LGBTİ+ farkındalığını artırmak. İlk hedefimize ulaşmak bakımından oldukça iyi durumda olduğumuzu söyleyebilirim. Çok sayıda aileyle temas kurduk, kurmaya da devam ediyoruz. Gönüllü uzmanlarımızın desteğiyle güçlendirme etkinliklerimize devam ediyoruz, çeşitli vesilelerle bir araya geliyoruz. Diğer aile dernekleri ve gruplarıyla ortaklaşmaya çalışıyoruz. Toplumdaki LGBTİ+ farkındalığını artırmak için elbette yapılabilecek çok fazla şey var. Mümkün olduğu kadar çeşitli meslek gruplarıyla bir araya geliyor, LGBTİ+ ebeveyni olmanın nasıl bir şey olduğunu anlatıyor, farkındalık yaratmaya çalışıyoruz. Basın açıklamaları ve Meclis’te vekilleri ziyaret etmekten başlayarak farklı etkinliklerle karar vericiler üzerinde etkili olmaya çalışıyoruz. Solfasol TV’de iki haftada LGBTİ+ gündemleriyle ilgili programlar yapıyoruz. Bütün bunlar yeterli midir? Elbette değildir, ancak imkânlar ölçüsünde iyi bir yıl geçirdiğimizi söyleyebilirim.”
Hevi LGBTİ+ Derneği: “2024 yılı, fon kaynakların azalması ve devlet baskılarının artması nedeniyle zorlu geçti. Hükümet baskılarının artışı, LGBTİ+ları hedef alan nefret söylemleri ve kısıtlayıcı politikalar çalışmalarımızı büyük eksende zorladı. Fon kaynaklarının azalması durumu fonların ötesinde yeni kaynaklar yaratma süreçlerine odaklanmamızı sağladı. İşbirlikleri geliştirerek daha fazla kişiye ulaştık ve görünürlüğümüzü artırdık. Dernekler arası deneyim aktarımı sayesinde sahayı güçlendirme ve dayanışmayı büyütme konusunda önemli adımlar attık. Öte yandan, kaynak yetersizliği nedeniyle azalan danışmanlık hizmetleri, kurumlar üzerinde ekstra iş yükü oluşturduğu gibi LGBTİ+lar içinde olumsuz bir durum yarattı ve bu da bizi daha yaratıcı çözümler üretmeye yöneltti. Kaynaklarımız azalsa da yaratıcı çözümler üreterek, mülteci LGBTİ+ların desteklenmesi, hukuki danışmanlık ve ruh sağlığı hizmetleri gibi kritik alanlarda hedeflerimize büyük ölçüde ulaştık.”
Muamma LGBTİ+ Derneği: “2024, Muamma’nın kendisine ayna tuttuğu ve kurumsal kimlik çalışmaları ile birtakım yenilenmeler yaşadığı bir yıl oldu. Bu yıl kurumsal görünürlük çalışmalarını odağına aldı. Bunun yanı sıra 2024’te özellikle alternatif örgütlenme alanlarını güçlendirmeye yönelik çalışmalar yürüttü; Kapsama Alanı ile birlikte trans erkeklerin, trans maskülenlerin ve non-binary’lerin sağlık alanında yaşadıkları hak ihlallerine dair bir rapor ortaya koydu. Yine KuirGamig ile dijital oyun alanında örgütlenmeye dair Mersin’de kapsamlı bir buluşma gerçekleştirdi. Sunmuş olduğu psikososyal danışmanlık ve akran danışmanlığı hizmetleri ile 500’den fazla lubunya ile ilişki kurdu. Bununla birlikte 2024 yılının belki de en gerçek ve üzücü tarafı, Muamma’nın faaliyetlerini sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu kaynağa ulaşmasının gittikçe zorlaştığı da bir yıl olmasıydı.”
Özgür Renkler Derneği: “2024, bizim için hem sancılı hem de öğretici bir yıl oldu. Ayrımcı politikalara, artan baskılara ve sürekli değişen koşullara rağmen LGBTİ+ haklarını savunmaya devam ettik. Evet, önümüze türlü türlü engeller çıktı ama bu süreç aynı zamanda örgütlenme becerilerimizi geliştirme, dayanışmamızı büyütme ve direnç kazanmamız açısından değerliydi. Hedeflerimizin hepsine ulaşamasak da yolculuğun kendisinin bile başlı başına bir kazanım olduğunu düşünüyoruz.”
“Tüm baskılara rağmen, LGBTİ+ hareketi varlığını sürdürmeye, haklarını savunmaya ve görünür olmaya devam etti”
17 Mayıs Derneği: “2024, LGBTİ+ hakları açısından oldukça zorlayıcı bir yıl oldu. Hükümetin ve bazı medya organlarının LGBTİ+ topluluğuna yönelik nefret söylemi arttı. Dernekler ve aktivistler hukuki baskılarla karşılaştı, etkinlikler yasaklandı ve bazı mekanlar kapatılmak zorunda kaldı. Ancak baskılar bununla da sınırlı kalmadı; birçok LGBTİ+ işinden ve evinden edildi, çalışma hakkı ve barınma hakkı gasp edildi. Bunun da ötesine geçerek, yaşam hakkına yönelik tehditler ve ihlaller gerçekleşti.
Öte yandan, dayanışma ağları güçlenmeye devam etti. Feminist örgütlerle ve hak temelli çalışan diğer sivil toplum kuruluşlarıyla yeni ittifaklar geliştirdik. Bu ittifaklar sayesinde hem LGBTİ+’ların hak mücadelesi daha görünür hale geldi hem de farklı toplumsal mücadele alanlarıyla ortak bir dayanışma zemini oluşturduk. Tüm baskılara rağmen, LGBTİ+ hareketi varlığını sürdürmeye, haklarını savunmaya ve görünür olmaya devam etti.”
Ankara Gökkuşağı Aileleri Derneği: “2024, LGBTİ+’lar için baskıların daha da arttığı ve yoğunlaştığı bir yıl oldu. Onur Yürüyüşleri başta olmak üzere, LGBTİ+ konulu etkinliklerin hepsi yasaklandı, şiddet ve gözaltı yaşandı. 20 Kasım Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü’nde hormon ilaçlarına erişime getirilen kısıtlama, aslında baskıların ne kadar planlı ve bilinçli yapıldığını da ortaya koyuyor. LGBTİ+’lar iktidar partilerinin ve diğer fobik çevrelerin nefret söylemlerine aralıksız olarak maruz kaldı, “ailenin korunması” adı altında LGBTİ+’lar kriminalleştirildi, hedefe konuldu, saldırılar arttı. Bu anlamda 2024 LGBTİ+’lar için iyi bir yıl olmadı.LGBTİ+’lara verilen destek, 2024 yılında da son derece cılız kaldı. İktidarın LGBTİ+ karşıtı söylemlerinin rüzgârına kapılan muhalefet, bu konudan özenle uzak durmayı tercih etti. Muhalefet partilerinde birkaç vekilin konuyu meclis kürsüsünde dile getirmesi yeterli görüldü, ancak temel hak ve özgürlükler bağlamında hiçbir şekilde ele alınmadı. LGBTİ+’lar, mücadelelerinde önemli ölçüde yalnız bırakıldı.”
Hevi LGBTİ+ Derneği: “2024, LGBTİ+lar ve kurumlar için baskının arttığı bir yıl oldu. Hükümetin LGBTİ+ karşıtı propagandaları, toplumda kutuplaşmayı derinleştirirken aynı zamanda toplumdaki ayrımcılığı körüklerken, dernekler ve sokak aktivizmi üzerinde ciddi baskılar yarattı. Hükümetin LGBTİ+ karşıtı propagandaları, toplumda kutuplaşmayı derinleştirirken, birçok hak ihlaline ve nefret saldırısına zemin hazırladı. Özellikle deprem sonrası, LGBTİ+’ların akut ihtiyaçları yerini daha derinleşti ve uzun vadeli ihtiyaçlara bıraktı. Buna rağmen, dayanışma ağları ve işbirlikleri sayesinde yerel alanda destekler büyüdü.”
Muamma LGBTİ+ Derneği: “2024, özellikle mental sağlık açısından kolay bir yıl olmadı. Konu cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği olduğunda karşılaşılan direnç varlığını sürdürdü. Bu yıl da, iktidar tarafından yaratılan “makbul” ailelerde bir çark misali sistemin kendisini tekrar tekrar var etmesine tanık olduk. O ailelerde kadına yönelik şiddet de tekrar öğretildi, toplumsal cinsiyet normları da. 2024 aynı zamanda “mişçesine” bir yıldı. Üniversiteymişcesine binalarda okunmaya çalışıldı. Suçlulara adaletmişçesine ceza indirimleri verildi. Evmişçesine barınılmaya, ücretmişçesine geçinilmeye çalışıldı.Türkiye çok uzun bir süredir büyük bir distopya evreni. LGBTİ+’lar ve kadınlar ise bu distopyanın kuralları ile hayatta kalmaya çalışan ana karakterler. Buna karşın bence büyük bir ihtiyaç üzerine 2024’ün LGBTİ+’ların güçlenme konusunu odağına aldığı bir yıl olduğunu söyleyebiliriz.”
Özgür Renkler Derneği: “2024, LGBTİ+’lar için gerçekten de zorluydu. LGBTİ+ları hedef alan ayrımcı politikalar daha da görünür hale geldi. Ama bir yandan mücadele, dayanışma ve direnişi inşa ettik. Özellikle kriz anlarında bir araya gelerek birbirimize sahip çıktığımız, sesimizi çoğalttığımız ve bizi sindirmeye çalıştıklarında varoluşumuzdan asla ödün vermediğimiz bir yıl oldu.”
“Yeniden ayağa kalkmayı başaran, birbirine tutunan ve umudu örgütleyen bir topluluğuz”
17 Mayıs Derneği: “LGBTİ+’lar olarak hayata çok erken yaşta mücadeleyle başlıyoruz. Daha çocukken ailemize, çevremize ve toplumsal normlara karşı kendimizi savunmak zorunda kalıyor, varlığımızı kabul ettirmek için büyük bir çaba harcıyoruz. Hayatın acımasız yüzüyle çok erken tanışsak da, bu mücadele bizi büyütüyor, dönüştürüyor ve güçlendiriyor.
İşte bu yüzden, ne kadar baskı altında olursak olalım, bizler her zaman yeniden ayağa kalkmayı başaran, birbirine tutunan ve umudu örgütleyen bir topluluğuz. Dayanışma, en büyük gücümüz! Birbirimize sahip çıktıkça, sesimizi yükselttikçe ve haklarımızı savundukça daha da güçleneceğiz. Çünkü biz buradayız, vardık, varız ve var olmaya devam edeceğiz!”
Ankara Gökkuşağı Aileleri Derneği: “LGBTİ+’lar her çağda, her toplumda, her kültürde varlardı. Bundan sonra da var olmaya devam edecekler. Biz LGBTİ+ aileleri olarak verdikleri hak ve özgürlük mücadelelerinde evlatlarımızın yanında olmaya devam edeceğiz.”
Hevi LGBTİ+ Derneği: “Zorluklara karşı direncimizi dayanışmamızdan alıyoruz. Birbirimizi güçlendirdiğimizde, baskılar karşısında dimdik durabiliriz. Umut ve mücadelemiz, en karanlık anlarda bile ışığımız olmaya devam edecek. Birlikte güçlüyüz ve varız!”
Muamma LGBTİ+ Derneği: “Uzun bir süredir ne kadar küçük olduğumuzu ve neler yapamadığımızı konuştuk. Hatay’da neler yapamadığımızı, depremden etkilenen diğer illerde varlık gösteremediğimizi, az kişi ile çok iş yapmaya çalıştığımızı, fiziksel olarak kişilere ulaşmakta zorluk yaşadığımızı, kimi zaman çok korktuğumuzu. Bunları hala hissediyoruz da. Bence asıl mesele bunları hissetmemek değil. Bence asıl mesele bunları hissederken neler yaptığımızı görebilmek. Bu yıl bizle temas eden kaç kişi uyum sürecine başlayabildi örneğin? Kaç kişi terapi alabildi? Bu yıl kaç kişi küfür yemeden arkadaşları ile birlikte online bir oyun oynayabildi? Biz bu yıl koskoca devletin yapamadığı neleri yapabildik? Bence bunları görüp artık kendi hakkımızı yememeliyiz. 2025’te kendimize daha çok sarılmamız dileği ile…”
Özgür Renkler Derneği: “Zor zamanlardan geçtik ama her seferinde kurduğumuz dayanışmayla bir gedik açtık, bir çıkış yolu bulduk. Bu inat, bu vazgeçmeyiş bizim en büyük gücümüz. Dayanışmamız yaşatıyor, dayanışmamız bizi güçlendiriyor. Az madiliğimiz, bol gullumumuz olsun.”
Etiketler: insan hakları, kadın, medya, kültür sanat, mülteci, nefret suçları, çalışma hayatı, eğitim, kent hakkı, barınma, sosyal hizmet, aile, sağlık, siyaset, danışmanlık, özel haber, beda, araştırma, inceleme, yorum