AİHM Türkiye’ye LGBTİ+ yürüyüş ve etkinlik yasaklarını sordu

29/08/2024 | Yazar: Yıldız Tar

AİHM, Kaos GL’nin Ankara’da 2016 Homofobi Karşıtı Yürüyüş ve 2017 süresiz LGBTİ+ etkinlik yasaklarına ilişkin başvurularını birleştirdi ve Hükümete ayrımcılık ve toplanma özgürlüğü ihlallerini sordu. Türkiye’nin 1 Ekim’e kadar cevap vermesi gerekiyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Kaos GL Derneği’nin LGBTİ+ yürüyüş ve etkinlik yasaklarıyla ilgili iki ayrı başvurusunu birleştirdi. Dernek, 2016’da yapmak istediği Homofobi Karşıtı Yürüyüşün yasaklanması ve Ankara Valiliği’nin 2017’de OHAL döneminde ilan ettiği süresiz LGBTİ+ etkinlik yasağıyla ilgili AİHM’e başvurmuştu.

AİHM, toplanma ve örgütlenme özgürlüğü, ayrımcılık yasağı ve etkili başvuru hakkı üzerinden davayı görüşmeye başladı. Mahkeme, Türkiye’ye 1 Ekim’e kadar yanıtlaması istemiyle sorular yöneltti ve savunma istedi.

Yürüyüşün engellenmesi acil bir toplumsal ihtiyaç mı?

AİHM, 18 Mayıs 2016’da yapılmak istenen Homofobi Karşıtı Yürüyüşün engellenmesi ile barışçıl toplanma özgürlüğünün ihlal edilip edilmediğini, bu müdahalenin yasal dayanağını, müdahalenin acil bir toplumsal ihtiyacı karşılayıp karşılamadığını ve orantılı olup olmadığını sordu.

AİHM, Türkiye Hükümetine ayrıca yasaklamak yerine yürüyüşün yapılabilmesi için gerekli önlemlerin alınıp alınmadığını ve ayrımcılık uygulanıp uygulanmadığını da sordu.

AİHM Türkiye’ye ayrımcılık ve toplanma özgürlüğünü sordu

AİHM, Ankara Valiliğinin OHAL döneminde ilan ettiği ve kent genelinde bütün LGBTİ+ etkinliklerini süresiz bir şekilde yasaklayan kararla ilgili de sorular yöneltti. AİHM, bu yasak kararıyla derneğin yasal amaçlarını gerçekleştirmesinin engellendiği iddiasını dile getirerek, kararın yasal dayanağını sordu. AİHM’in Türkiye’ye yönelttiği sorular arasında ayrımcılık yasağının ihlal edilip edilmediği, zararın telafi edilmesiyle ilgili adımlar, yasağın orantılı olup olmadığı da yer aldı.

Türkiye’nin 1 Ekim’e kadar bu sorulara yanıt vermesi veya davanın dostane çözümüyle ilgili tutumunu belirtmesi gerekiyor.

Ankara’da LGBTİ+ yasakları

Ankara Valiliği 2016’da 17 Mayıs Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtı Gün dolayısıyla yapılmak istenen Homofobi ve Transfobi Karşıtı Yürüyüş’ü engellemişti. “Birtakım toplumsal duyarlılıklar”ı gerekçe göstererek yürüyüşün yapılmasını ‘uygun bulmayan’, yürüyüşün güvenliğini sağlamayı reddeden Valilik, bu kararına gelen yürütmeyi durdurma kararını da Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz ederek kaldırttı. Kaos GL, Valiliğin bu yasak kararını AİHM’e taşıdı.

Öte yandan Valilik 2017’de bu sefer OHAL döneminde süresiz yasaklama kararı aldı. Bu karar sadece yürüyüşleri değil, LGBTİ+’larla ilgili her türlü etkinliği kapsıyordu. OHAL’in ardından 2018’de Ankara Valiliği Hukuk İşleri Şube Müdürlüğü İl Emniyet Müdürlüğü’ne aynı gerekçelerle bir yasak kararı daha iletti.

Kaos GL Derneği, Valiliğin 2017’de ilan ettiği yasağa ilişkin yürütmeyi durdurma talebinin reddedilmesi, Anayasa Mahkemesi’nin de başvuruyu reddetmesi üzerine yasağı AİHM’e de taşıdı. Dernek, yasaklama kararı Bölge İdare Mahkemesi tarafından 2019’da kaldırılsa da hak ihlaline sebep olan uygulamanın yarattığı zarara ilişkin ayrıca değerlendirme gerektiğini vurguladı. Bölge İdare Mahkemesi’nin ayrımcılık yönünden bir değerlendirme yapmadığını da ekledi.

Kaos GL, AİHM başvurusunda ayrıca 2017’deki yasağa karşı dava devam ederken, Valiliğin 2018’de aynı içerikle başka bir yasak kararı da aldığını, böylelikle idarenin Mahkeme kararı açıklanmadan kararı geçersiz kıldığını da hatırlattı.

Dernek, OHAL’in bile üç aylık sürelerle ilan edildiğini ancak yasak kararının süresiz olduğunu da belirterek; yasak ile hem LGBTİ+ toplumunun hem de LGBTİ+ derneklerinin mağdur edildiğini vurguladı.

Kaos GL, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS) yer alan aşağılayıcı muamele yasağı, özel hayata saygı, düşünce özgürlüğü, ifade özgürlüğü, toplantı ve dernek kurma özgürlüğü, etkili başvuru hakkı ve ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine dikkat çekerek AİHM’e başvurdu. OHAL döneminde bile devletlerin ayrımcılık yasağına aykırı tedbirler alamayacağını belirtti.

Etiketler: insan hakları, nefret suçları, siyaset, onur yürüyüşü, dava, özel haber