19/02/2022 | Yazar: Yunus Emre Demir

İstanbul Onur Yürüyüşü 2015'ten beri her yıl yasaklı. Polis saldırıları ve gözaltılara rağmen her yıl LGBTİ+'lar Taksim'i dolduruyor. 2015'ten bugüne yürüyüşlerde yaşananları derledik.

AKP’nin İstanbul Onur Yürüyüşü Karnesi: 8 yasak, en az 103 gözaltı Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı

Gezi eylemlerinin ardından 2014 yılında 100 bine yakın insanın bir araya geldiği ve ilk gününden beri barışçıl şekilde sürdürülen İstanbul LGBTİ+ Onur Yürüyüşü, 2015 yılından beri yasaklanıyor.

2015 yılındaki ilk yasak kararı, yürüyüşten sadece birkaç saat önce yürüyüşü organize eden komiteye bildirildi. Yürüyüş günü saat 16.30’da polis saldırısı başladı.

Yürüyüşe gelen binlerce kişi tüm saldırılara rağmen saat 19.40’ta Tünel’e yürüyerek basın açıklamasını okudu. Binlerce insanın akın ettiği yürüyüşte kısa süreli alıkoymalar dışında gözaltına alınan kimse olmasa da yaralanan çok sayıda kişi oldu.

Polis, basının da görevini yapması engelledi. KaosGL.org editörü Yıldız Tar'a saldırdı ve Bianet editörü Çiçek Tahaoğlu ile Tar'ı gözaltına aldı. İki gazeteci de resmi gözaltı işlemi yapılmadan polis aracından salındı.

Yürüyüşe birçok milletvekili de katıldı. HDP’li ve CHP’li vekiller polis barikatının önünde el ele vererek zincir oluşturdu. CHP Milletvekili Mahmut Tanal’ın TOMA’nın üstüne çıkarak saldırıyı engellemeye çalıştığı anın fotoğrafları, yürüyüşe damgasını vurdu.

akp-nin-istanbul-onur-yuruyusu-karnesi-8-yasak-en-az-103-gozalti-1

Yurt dışından gelen parlamenterlere gözaltı

2016 yılında da yürüyüş yine yasaklandı. İstanbul Onur Haftası Komitesi geçtiğimiz yılın etkisiyle olası bir yasak durumuna karşı hazırlıklıydı.

Onur Yürüyüşlerinin geleneğini bozmayan Komite, şiddetsiz bir şekilde “dağılma” çağrısı yaptı. Komite yürüyüş günü yaptığı açıklamada herkesi, Taksim’in tüm sokaklarına dağılarak komitenin yazdığı açıklamayı okumaya davet etti. Komite’nin yaptığı bu çağrıya polisin tepkisi sert oldu. Taksim’in çeşitli yerlerindeki polis saldırılarında 19 kişi gözaltına alındı.

Avrupa Parlamentosu üyesi T. Reintke ve Alman Milletvekili V. Beck de kısa süreliğine gözaltına alındıktan sonra polis aracından serbest bırakıldı.

Gözaltına alınan kişilerin tamamına dava açıldı. Hakkında dava açılan 19 LGBT+ aktivistinin tamamı beraat etti.

Valiliğin bahanesi 2017 yılında Alperen Ocakları oldu

2017 yılında gerçekleşen Onur Yürüyüşü’nde ise devlet şiddetiyle birlikte Alperen Ocakları’nın ve kimi siyasal İslamcı grupların tehditleri de vardı. Bu faşist tepkiler İstanbul Valiliği tarafından yayımlanan yasak kararında da ‘sosyal medya platformlarında bu çağrıya karşı toplumun farklı kesimlerinden çok ciddi tepki gösterildiği görüldüğü’ ifadeleriyle yer buldu. Onur Haftası Komitesi yürüyüş günü yaptığı açıklamayı “Kudurun ayol” ifadeleriyle bitirdi.

akp-nin-istanbul-onur-yuruyusu-karnesi-8-yasak-en-az-103-gozalti-1-1

Yürüyüş günü yürüyüşe saldırmak için gelen 20 faşist gözaltına alınırken, LGBTİ+ hak savunucusu 24 kişi de gözaltına alındı. Yürüyüşte yine çok sayıda kişi polis saldırısı sebebiyle yaralandı.

Gözaltına alınan 25 LGBTİ+ hak savunucusunun tamamı beraat etti. Aynı zamanda kötü muamele gerekçesiyle polisten şikayetçi olan LGBTİ+ hak savunucusu Aslı Yasemin de açtığı davayı kazandı.

2018’de Ankara yasakları gölgesi

2018 İstanbul Onur Yürüyüşü’nün hazırlıkları, 2017 Kasım’da Ankara’da tüm LGBTİ+ etkinliklerine getirilen yasakların tedirginliğiyle gerçekleştirildi. İstanbul Valiliği yürüyüşü, “oluşabilecek muhtemel olumsuzluklar” sebebiyle yasakladı. Yürüyüşe katılan en az 6 kişi gözaltına alındı ve haklarında dava açıldı. Haklarında dava açılan 6 kişiden dördü beraat ederken 2 kişi ceza aldı. Ceza alan kişilerden biri kamu görevlisine karşı direnmek, diğeri de trafik güvenliğine tehlikeye atmaktan ceza aldı.

Sadece Taksim değil, tüm İstanbul yasak

2019 yılında İstanbul Onur Haftası Komitesi diğer yıllardan farklı olarak ilk kez resmi başvuruda bulundu. İstanbul Valiliği’nin önceki yıllarda verdiği yasak kararlarında yer alan Taksim’in yürüyüş ve miting için belirlenen alanlar arasında yer almadığı “uyarısını” da dikkate alan Onur Haftası Komitesi, yürüyüşü Bakırköy miting alanında gerçekleştirmek üzere başvuru yaptı.

İstanbul Valiliği’nin Bakırköy’de yapılması planlanan yürüyüşü yasaklamasının ardından komite tekrar Taksim’e çağrı yaptı. Taksim’i de yine bildik açıklamalarla yasaklayan devlet, 2019’da da yürüyüşe saldırdı. 2019 yılında en az 5 kişi gözaltına alındı ancak diğer yıllardan farklı olarak bu yıl kimseye dava açılmadı.

akp-nin-istanbul-onur-yuruyusu-karnesi-8-yasak-en-az-103-gozalti-1-2

Bakırköy için verilen yasak kararına, Onur Haftası Komitesi ve SPoD itiraz etti. Yürüyüş yapılamadığı için hak ihlalini ortadan kaldıramasa da, yasak kararı mahkeme tarafından iptal edildi.

2020’de pandemi arası

akp-nin-istanbul-onur-yuruyusu-karnesi-8-yasak-en-az-103-gozalti-1-32020 yılının başlarından itibaren tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de Onur Yürüyüşlerini vurdu. İstanbul Onur Haftası Komitesi pandemi sebebiyle yürüyüşü çevrim içi gerçekleştirse de, Beyoğlu’nun farklı noktalarına küçük sürprizler bırakmayı da ihmal etmedi.

2020 yılında yürüyüş gerçekleşemese de polis LGBTİ+’ları taciz etmekten geri durmadı. Online yürüyüşün olduğu akşam Mis Sokak’ta bir araya gelen ve şarkı dinleyip eğlenen bir grup LGBTİ+, polisin sokağı araçlarla kapatması sonucu dar bir alana sıkıştı. Polis grubu akşam saatlerinde gözaltına almakla tehdit ederek dağıttı.

En erken saldırı, en uzun yürüyüş: 46 gözaltı

2021 yılında gerçekleşen İstanbul Onur Yürüyüşü de tıpkı 2019’da olduğu gibi “2 kere” yasaklandı. Hem Komite tarafından resmi olarak yapılan başvuru reddedildi hem de yasak kararının ardından Taksim’e yapılan çağrı sonucu İstanbul Valiliği yeniden yürüyüşü yasakladı.

Diğer yılların aksine polis, yürüyüş başlangıç saatini beklemeden saat 15.30’dan itibaren Mis Sokak’taki barlarda oturan insanları gözaltına almaya başladı. Polisin çok sert müdahalesine rağmen LGBTİ+ aktivistleri gruplar halinde Taksim’in her yerinde yürüyüşlerini sürdürdü. Saat 15.30’da başlayan saldırılar akşam 22.00’ye kadar devam etti. Saldırılarda toplam 46 kişi gözaltına alındı. Aynı yıl yasaklanan Maçka Parkı pikniğinde gözaltına alınan 1 kişiyle birlikte toplam 40 kişiye 6 ayrı dava açıldı. 40 kişiden 8’i şimdiden beraat etti.

akp-nin-istanbul-onur-yuruyusu-karnesi-8-yasak-en-az-103-gozalti-1-4

2021 İstanbul Onur Yürüyüşü’ne yapılan polis saldırısı önceki yıllardan çok daha şiddetliydi. Gazeteci Bülent Kılıç’ın boğazına diziyle basarak Kılıç’ı gözaltına alan polisler tepki çekti. Liona Georgi’nin paylaştığı video da tüm dünyada izlendi, paylaşıldı.

Onur Haftası bu yıl 30 yaşında!

2022 yılında Onur Yürüyüşü 20. kez düzenlenirken, Onur Haftası da 30. kez kutlanacak. İstanbul LGBTİ+ Onur Haftası Komitesi açık çağrıyla yaptığı toplantılarla hazırlıklarına başladı. Komitenin sosyal medya hesaplarında çağrıları takip ederek toplantılara katılabilirsiniz!


Etiketler: insan hakları, kent hakkı, siyaset, tarihimizden
2024