28/11/2022 | Yazar: Yıldız Tar
LGBTİ+’ların anayasal eşitlik talebi, altılı masanın değişiklik önerisinde yer almadı. Öte yandan, “insan onuru” kavramı anayasaya ekleniyor, “Hürriyet esas, sınırlama istisnadır” ilkesi benimseniyor.
CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti tarafından oluşan Altılı Masa; Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi'ni bugün açıkladı. 84 madde, 9 başlıkta değişiklik öngören 167 maddelik Anayasa teklifinde cumhurbaşkanının yetkileri belirlendi, seçim barajının yüzde 3'e düşürüleceği, dokunulmazlıkların kaldırılması için üye tamsayının salt çoğunluğunu gerekli kılınacağı dile getirildi.
Altı siyasi partinin genel merkez, il ve ilçe yöneticileri, milletvekilleri ve gazetecilerin katıldığı toplantı Bilkent Otel’de yapıldı.
Değişiklik önerisi şu ifadelerle sunuldu:
“Bugün demokrasi tarihimiz açısından önemli bir gün! Bizler, 150 yıllık Anayasa geleneğimizde yeni bir sayfa açmanın heyecanı ve gururu içerisindeyiz. Yarının Türkiye’sini inşa etmek için toplumu en geniş yelpazede temsil eden altı siyasi parti olarak, demokrasi tarihimizde bir ilki gerçekleştiriyor ve büyük bir adım atarak tam bir mutabakata vardığımız “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi”ni milletimizin takdirine sunuyoruz.”
LGBTİ+’ların anayasal eşitliği öneride yok!
Altılı masanın anayasa önerisinde, LGBTİ+ hareketinin 2000’lerin başından beri talep ettiği anayasal eşitlik yer almadı. Altılı masa, Anayasanın eşitliği düzenleyen 10. maddesinde herhangi bir değişiklik önermedi.
LGBTİ+ hareketi, Anayasa’nın eşitliği düzenleyen 10. Maddesine cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ifadelerinin de eklenmesi ve bu yolla ayrımcılığın önüne geçilmesini talep ediyor.
“Ödev” ifadesi kalkıyor, “insan onuru” ekleniyor
Anayasa değişikliği önerisinde dikkat çeken değişikliklerden biri, “Temel hak ve hürriyetlerin niteliği” başlıklı 12. maddeye ilişkin. Maddenin başlığına “insan onuru” kavramı da ekleniyor ve yeni başlıkta “İnsan onuru, temel hak ve hürriyetlerin niteliği ve bütünlüğü” ifadeleri yer alıyor.
Altılı masa ayrıca bu maddede temel hak ve hürriyetleri “kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarına” bağlayan bölümü çıkartarak; şu ifadeler ekleniyor:
“İnsan onuru dokunulmazdır ve anayasal düzenin temelidir. Devlet, insan onuruna saygı göstermek ve onu korumakla yükümlüdür.”
Altılı masanın önerisinde yeni madde şöyle:
“İnsan onuru, temel hak ve hürriyetlerin niteliği ve bütünlüğü Madde 12 – İnsan onuru dokunulmazdır ve anayasal düzenin temelidir. Devlet, insan onuruna saygı göstermek ve onu korumakla yükümlüdür. Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Temel hak ve hürriyetler bir bütündür, birbirini tamamlar ve yasama, yürütme ve yargı organlarını bağlar. Devlet, temel hak ve hürriyetlerden herkesin etkili biçimde yararlanmasını sağlayacak her türlü düzenlemeyi yapmak, tedbiri almak ve ihlalini önlemekle yükümlüdür.”
Diğer önerilerde de hakların sınırlandırılması yerine üstünlüğü ilkesi esas alınıyor, “Hürriyet esas, sınırlama istisnadır” deniliyor.
Basın, ifade ve örgütlenme özgürlüğü genişletiliyor
Öne çıkan diğer öneriler ise, basın, ifade ve örgütlenme özgürlüğünün genişletilmesine ilişkin. Altılı masanın önerisinde dernek kapatma zorlaştırılıyor, ifade ve örgütlenme özgürlüğünün genişletilmesi için devlete sorumluluk yükleniyor. Sansür ve basın özgürlüğü de öneride genişçe düzenleniyor.
Etiketler: insan hakları, sivil anayasa, siyaset
