05/10/2018 | Yazar:
Avrupa Sosyal Şartı Komitesi Çek Cumhuriyeti’nde transların geçiş sürecinde zorla kısırlaştırılmasının insan haklarına aykırı olduğunu söyledi.
Trans hakları savunucularının çabaları sonucu Avrupa Sosyal Şartı Komitesi Çek Cumhuriyeti’nde transların geçiş sürecinde zorla kısırlaştırılmasının insan haklarına aykırı olduğunu söyledi.
Pazartesi günü kamuya açıklanan mahkeme kararında, Çek Cumhuriyeti’nin Avrupa Sosyal Şartı’nda garantiye alınan trans bireylerin insan haklarını ihlal ettiği belirtildi.
Dava, Transgender Europe ve ILGA-Europe tarafından, 2015’te toplu şikayet mekanizmasını kullanan yerel eylemcilerle işbirliği içinde açıldı. Bu vaka ülkede bu prosedür kapsamında karara bağlanan translara ayrımcılık ile ilgili ilk karar oldu.
“Bu uygulama insanlık dışı”
Ülkedeki trans aktivistler dava sonucuna ilişkin Transgender Europe’a şöyle konuştu:
“Komite’nin kararı çok rahatlattı. Çek Cumhuriyeti’nde transların zorla kısırlaştırılması hâlâ devam ediyor. Bu uygulama insanlık dışı ve durmak zorunda!”
Sosyal Şart Komitesi, Çek Cumhuriyeti’ndeki trans bireylerin cinsiyet kimliklerinin tanınması için tıbbi kısırlaştırma yasal zorunluluğunun kişilerin sağlığını, fiziksel ve psikolojik bütünlüğünü ve onurunu ciddi şekilde etkilediğini tespit etti. Komite, tıbbi tedaviye erişim esnasında rıza gösterme hakkının önemini vurguladı:
“Özgür irade ve rızanın garanti altına alınması, sağlık hakkından yararlanmanın temeli olduğu gibi özerkliğin, insanlık onurunun ve sağlık hakkını koruma yükümlülüğünün ayrılmaz bir bütünüdür.”
“Translar cinsiyet kimliği ve fiziksel bütünlük arasında seçim yapmaya zorlanmamalı”
Komite, cinsiyeti yasal olarak tanımanın kendisinin, uluslararası insan hakları hukuku kapsamında tanınan bir hak olduğunu tekrarladı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararlarına atıfta bulunan Komite, transların cinsiyet kimliği ve fiziksel bütünlük arasında seçim yapmaya zorlanmaması gerektiğini belirtti. Dünya Sağlık Örgütü Temmuz 2018’de trans bireylerin artık ruhsal bozukluğu olduğunun düşünülmemesinin önemini belirtti.
TGEU ve ILGA-Europe’un konu hakkındaki yorumları ise şu şekilde: “Çek Cumhuriyeti’ne hızlı, şeffaf, erişilebilir ve kendi kaderini tayin hakkına dayanan bir cinsiyet tanıma prosedürü konusunda adım atması için çağrıda bulunuyoruz. Böyle bir reformun, yaşamları doğrudan etkilenenleri merkezine alması gerekiyor.”
Avrupa Sosyal Şartı ne diyor?
Avrupa Sosyal Şartı’nın 11. maddesi, diğerlerinin yanısıra, mümkün olan en yüksek sağlık standardını ve sağlık hizmetlerine erişim hakkını garanti ediyor. Avrupa Sosyal Şartı, Avrupa’nın Sosyal Anayasası olarak görülüyor. Temel sosyal ve ekonomik hakları güvence altına alan bir Avrupa Konseyi anlaşması.
Avrupa Sosyal Şartı, medeni ve siyasi haklara atıfta bulunan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden farklı. Sosyal Şart, istihdam, barınma, sağlık, eğitim, sosyal koruma ve refah ile ilgili geniş bir yelpazeye yayılan insan haklarını güvence altına alıyor.
Neredeyse tüm Avrupa devletleri Sosyal Şart’a kayıtlı.
Transgender Europe and ILGA-Europe v. Çek Cumhuriyeti davasındaki karar, Nisan 2017’de A. P., Garçon ve Nicot v. Fransa davasında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin zorla kısırlaştırma şartının özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğini tespit ettiği kararını izliyor. Mevcut durumda, on dört Avrupa ülkesi yasal cinsiyet tanımasında kısırlaştırmayı zorunlu tutuyor
Dünya Sağlık Örgütü Temmuz 2018’de transların ruhsal bozukluğu olduğunun artık düşünülmemesinin önemini belirtti.
Etiketler: yaşam, dünyadan
