Eleştirel hakemli yayınlar Ankara’da buluştu!

28/11/2024 | Yazar: Aylime Aslı Demir

Kaos Q+’nın da katıldığı toplantıda hakemli eleştirel dergiler arasında bir dayanışma ağı oluşturulması gerekliliği dile getirildi.

Feminist Tahayyül dergisi tarafından 22 Kasım tarihinde Ankara’da “Eleştirel Akademik Yayıncılık” buluşması gerçekleştirildi. Fe Dergi, Kaos Q+, Moment, Mülkiye, Pasajlar, Praksis, Reflektif, Strata, Toplum ve Bilim, Vira Verita’nın  katıldığı toplantıda, hakemli dergi yayın süreçlerinde üretilen gönüllü emeğin görünmezliği, indeksleme baskıları ve eleştirel yayıncılığın sürdürülebilirliğine yönelik politik baskılar ele alındı. Eleştirel perspektife sahip akademik yayıncılığın dayanışma içinde sürdürülebilir bir hale getirilmesini hedefleyen buluşmada, aynı zamanda hakemli eleştirel dergiler arasında bir dayanışma ağı oluşturulması gerekliliği dile getirildi.

Toplantıda editoryal süreçlerde hakemlik, yazarlarla kurulan ilişkiler ve akademik eleştirinin yapıcılığı gibi başlıklar tartışılırken, editörlerin ve hakemlerin yoğun gönüllü emeği üzerine kurulu olan bu süreçlerde bu emeğin sistematik olarak görünmez kılınması üzerinde duruldu.  Bu çalışmaların desteklenmesi ve hakem emeğinin görünürlüğünün artırılması gerektiği öne çıktı. Bir hakemli dergiyi mümkün kılan en temel katkıyı sunan editörlerin ve hakemlerin, artık akademik ilerleme dosyalarında bu çalışmaları için puan almamaları nedeniyle, ne maddi ne de akademik anlamda bir karşılığının olmadığı ifade edildi. Bu durum, editör ve hakem olmaya dair ilginin yitirilmesine, bazı dergilerin hakem bulma konusunda sıkıntı yaşamasına yol açtığı ifade edildi.

Basılı yayınların yüksek maliyeti ve bu yayınlara sınırlı erişim, toplantıda matbu yayın yapan dergilerin karşılaştığı kimi zorluklardan biri olarak dile getirildi. Katılımcılar, dijitalleşme süreçlerine geçişin, hem maliyetleri düşürme hem de daha geniş bir erişim sağlama açısından  kaçınılmaz hale geldiğini belirttiler.

Toplantının bir diğer odağı ise, yerel ve uluslararası indeksleme platformlarının dayattığı kriterlerin editoryal süreçlere etkisiydi. Katılımcılar, indekslerin akademik üretimi nasıl sınırlandırdığını ve akademik süreçlerde bir baskı aracına dönüştüğünü tartıştı. Özellikle uluslararası indekslerin kar odaklı yapılarının, eleştirel perspektife sahip dergiler için ciddi bir engel oluşturduğu vurgulandı.

Toplantı sonunda, katılımcı yayıncılarla birlikte, hakemli dergilerin editoryal süreçlerinde etik ilkeleri öne çıkaran bir çerçeve metin oluşturulması kararlaştırıldı. Bu metnin, dergilerin web sitelerinde yayımlanarak hem çalışma takvimlerini görünür kılması hem de akademik eleştirinin yapıcılığını destekleyen bir rehber işlevi görmesi planlanıyor.

Etiketler: kültür sanat, yaşam