01/02/2022 | Yazar: Kaos GL
ILGA-Avrupa’nın sivil toplum örgütlerini desteklemek için hazırladığı kartların Türkçeleştirilmiş versiyonları dijital ortamda yayında: Hesap verebilir olmak ne demektir ve nasıl olur?
ILGA-Avrupa Kaynak Paylaşım Merkezi’nin LGBTİ+ örgütlerinin kapasitelerini desteklemek için hazırladığı kartlar şimdi Türkçede.
Hesap verilebilirlik ve cevap verilebilirlik
Orijinal metnini A. Chaber’nın kaleme aldığı “Örgütünüzü nasıl hesap verebilir hale getirebilirsiniz: Temel prensipler” kartı şöyle:
Hesap verebilir olmak ne demektir ve nasıl olur?
Hesap verebilir olmak, birine karşı sorumlu olduğumuz anlamına gelir. İnsanlar ne yaptığımızı ve nasıl yaptığımızı anlamalı; bu ister yönetim kurulu, ister LGBTİ topluluğu, ister de fon sağlayıcılar olsun, insanların bize güvenmek için iyi nedenleri olmalıdır. Hesap verebilir olmak bizi daha güvenilir kılar ve bu güvenilirlik bize bazı kapılar açar.
Ama bununla da kalmaz!
Elimizden gelenin en iyisini yapmamız gerektiğini bildiğimiz zaman (ve diğer insanları bizi denetlemeye davet ettiğimizde), aslında daha iyi ve etkili olmaya daha çok dikkat ederiz.
Mali hesap verebilirliğin üç adımı
Mali hesap verebilirliğin üç adımına gerçek hayattan bir örnek:
1. Paramızı sorumlu bir şekilde kullanıp kullanmadığımızı birisine düzenli olarak kontrol ettirmeye karar veriyoruz.
2. Para harcadığımızda daima daha iyi/daha uygun maliyetli bir seçenek olup olmadığını kontrol ettiğimizden emin olmak için bazı aşamalar belirliyoruz.
3. Artık “kontrol etmeyi unutmuyoruz” veya bir şeye çok fazla para vermiyoruz. Artık başka şeylere harcayabileceğimiz daha çok paramız var.
Mali açıdan kime karşı ve ne için sorumlu olmalıyız?
Gruplarımızın hangi kurumlara karşı yükümlülükleri olduğuna bakarak başlayalım. (Hesap verebilirliğin hükümetinize karşı sorumlu olmak gibi "yasal yönlerini" dışarıda bırakıyoruz çünkü bu, bir grubun yasal statüsüne ve ulusal yasal çerçevelere bağlıdır.)
STK'lar, kendilerine verilen para konusunda fon sağlayıcılar ve bağışçılara hesap verebilir olmalıdır. Fon sağlayıcılar ve bağışçılar iyi iş çıkardığınızı gördüklerinde, size faaliyetleriniz için daha fazla para verme konusunda güvenebilirler.
Kendinize sormanız gereken bazı mali hesap verebilirlik soruları:
1. Parayı ne için harcayacağımızı belirttiğimiz şeylere harcıyor muyuz? 2. Fon sağlayıcıları ve bağışçıları nasıl daha iyi bilgilendirebiliriz?
3. Parayı elimizden gelen en iyi şekilde kullanıyor muyuz?
4. Maliyetlerimizden bazılarının fazla pahalı ya da gereksiz olup olmadığını kontrol ediyor muyuz?
5. Paranın boşa harcanmayacağından ve kaybolmayacağından emin miyiz? 6. Güvenilir olduğumuzu nasıl kanıtlayabiliriz?
7. Yaratmış olduğumuz etkiyi nasıl takip ederiz?
8. Elimizden gelen en büyük etkiyi yarattığımızı nasıl gösteririz?
9. Adil, düşünceli ve stratejik olduğumuzu nasıl gösteririz?
Güç dengesi: İdari hesap verebilirlik
Bir STK'daki her kişinin birisine karşı sorumlu olması gerekir. Bu, bir hiyerarşik yapılanma veya ekip içindekilerin birbirlerinin çalışmalarını denetlediği bir yapı ile olabilir. Bir grup insan bir araya gelip birlikte çalıştığında, çalışmaları genellikle güvene dayalıdır ancak yeni insanlar gelip grup büyüdüğünde olacakların sorumlusu sizsiniz. Bu, aynı zamanda misyonunuz ve değerleriniz doğrultusunda ilerlediğinizden emin olmayı da içerir. Bunun için de aşağıdaki gibi sorular üzerine düşünmeniz gerekir:
Örgütünüzde yüksek yetkilere (örgütle ilgili kararlar verme, işe alım yapma, bir şeyler satın alma) sahip kişiler birileri tarafından denetleniyor mu? Bu, standart bir uygulama mı? Örneğin, işe alımların adil olmasını, planlanan işin yapmanız gereken şeyleri başarmanıza katkıda bulunmasını veya paranın kişisel şeylere harcanmamasını sağlamak için yürürlükte olan bir süreç var mı?
İlgili personel/gönüllüler kararlar üzerine söz söyleyebilecek kadar iyi bilgilendiriliyor mu? Bir şeylerin yanlış gittiğini fark edecek kadar bilgiye sahipler mi? Yoksa bazı insanlar bir şeylerden haberdar edilmiyor mu? Birinin yapması gerekeni yapmadığını nasıl bilebilirsiniz?
Hesap verebilirlik LGBTİ grupları için neden özellikle önemlidir?
Hesap verebilirlik LGBTİ grupları için özellikle önemlidir, çünkü bizler topluluğun yararına çalışıyoruz. Bu nedenle bu topluluğun (veya çoğu durumda üyelerimizin) mümkün olan en iyi işi çıkardığımızdan şüphe duymaması gerekir. Bunu onlara borçluyuz.
Daha fazla hesap verebilirlik için 9 faydalı ipucu:
1. Dış dünyadakiler (faydalanıcılar, topluluk ve fon sağlayıcılar) "otorite" her kimse (yönetim kurulu, kontrol komitesi, bir grup üye) ona ulaşabilmelidir. Adlarını paylaşamıyorsanız, neden bir "kurul@" e-postası veya bir form aracılığıyla onlarla iletişim kurulabilmesini sağlamayasınız?
2. Mali raporların okunması ve anlaşılması genellikle zordur. En önemli bilgileri grafiklerle birlikte özetlediğiniz senelik bir makale yayınlamayı deneyin: Para nereden geldi (fon sağlayıcılarınızı anonim hale getirebilirsiniz)? Ne kadarı harcandı? Neye harcandı? Gerçek tutarları kullanmaktan çekiniyorsanız yüzdeleri kullanın.
3. Kalabalık insan gruplarının karar vermesi zordur. Hangi konulara kim tarafından karar verilmesi gerektiğini ve hangilerinin kime danışılması gerektiğini (topluluk, üyeler, yararlanıcılar, personel, gönüllüler) belirleyin ve bunları yazın. Danışma kısmının hakkını verin!
4. Çalışmalarınızı, insanların ilgisini çekecek şekilde raporlamaya özen gösterin. Yılın özetini içeren kısa bir sosyal medya kampanyası? Bir video? Çalışmalarınızla ilgili bir Instagram canlı yayın etkinliği? Size gelecek sorulara açık olun, zor olanlar da dahil.
5. Maaş aralıklarınızı açıklamak iyi bir uygulamadır. Her kişi için kesin rakamlar göstermek gizlilik yasalarının ihlal edebilir, ancak daima bir ortalama gösterebilir veya maaşları şehrinizdeki ortalama maaşla karşılaştırabilirsiniz.
6. Gerekli idari maliyetler için ne kadar harcadığınızı göstermek iyi bir uygulamadır. Ofis, elektrik, kırtasiye, internet, telefon… Herkesin bu tür harcamaları vardır ve bir STK için bu maliyetlerin tutarını göstermek, bağışçılarınızın neden düzenli para kaynaklarına ihtiyacınız olduğunu daha iyi anlamalarını sağlayacaktır.
7. Örgüt içi kontrol mekanizmalarınızı gözden geçirin: Aynı maliyeti, farklı fon sağlayıcılara iki kez raporlamadığınızdan nasıl emin olacağınız konusunda (yazılı!) politikalarınız var mı? Ya da hizmet sözleşmelerinde, işe alımlarda ve fonların dağıtımında adil olup olmadığınız konusunda?
8. Basit kontroller uygulayın: Her faturanın ödenmeden önce iki kişi tarafından incelenip imzalandığından emin olmak için büyük bir yapılanma ve işlemlere gerek yok. Cebinizden çıkan her maliyet için birinin sorumluluk alması önemli.
9. Son olarak: Her şeyi yazın! Doğru uygulamaların örgütünüzün bir parçası haline geldiğinden emin olun. Kağıt üzerinde yazılı şekilde belirlenmiş yöntemleriniz yoksa, insanlar gidince sahip oldukları bilgi de onlarla birlikte gider.
Elbette LGBTİ örgütlerinin hesap verebilir olmak istediği ve hesap verebilir olması gereken başka noktalar da var. Önümüzdeki aylarda bununla ilgili daha fazla içerik Kaynak Paylaşım Merkezi’ne eklenecek.
Güncel Kartlar
Türkçeleştirilen kartların listesine ILGA-Avrupa kartları Türkçede’yi tıklayarak bakabilirsiniz.
Etiketler: insan hakları
