14/06/2023 | Yazar: Gözde Demirbilek
9. Trans Onur Haftası, ikinci gününde HIV üzerine atölye gerçekleştirdi. Dijital ortamda gerçekleşen atölyenin yürütücüleri Defne Güzel ve Oğulcan Yediveren oldu.
Çizim: Aslı Alpar
9. Trans Onur Haftası, “Neden Trans Pride, Neden Trans Feminizm” buluşmasıyla şanladı.
Haftanın ikinci etkinliği 13 Haziran’da HIV Atölyesi oldu. Dijital ortamda gerçekleşen atölyede, Defne Güzel ve Oğulcan Yediveren ortak sunum gerçekleştirdi.
Defne, atölyeye HIV’i anlatarak ve AIDS ile farkından söz ederek başladı:
“HIV’i aslında çok duymuşuzdur, açılımı “İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü” demek. HIV’in sadece insanlarda görülebilen konakçı bir virüs olduğunu söyleyebiliriz. Konaklamak için, canlılığını kaybetmemek ve çoğalmak için canlı bir hücreye ihtiyaç duyuyor. T hücreleri var, HIV de bu hücreleri hedef alıyor. HIV zeki bir virüs ama güçlü bir virüs değil, havayla temas ettiğinde canlılığını yitiriyor.
Bununla ilgili yanlış bilgiyi nereden görmüşüzdür? Belki İncir Reçeli’ni izlediysek orada görmüş olabiliriz. Hatırlarsanız orada kan lekesini yok etmek için canhıraş çamaşır sularıyla siliyordu karakter, oysa herhangi bir ıslak mendille de silse bunu başarırdı.”
Daha sonra HIV ve AIDS farkından söz eden Defne, bulaş yollarından bahsettikten sonra temiz şırınganın bir insan hakları meselesi olduğuna değindi:
“HIV’le beraber hep konuşulan belki daha çok duyulan bir kelime var, o da AIDS. Açılımı “Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu”. AIDS tablosuna HIV sebebiyet veriyor. HIV daima dışarıdan edinilen bir virüs olmakla birlikte insan vücudunda kendiliğinden oluşmaz. HIV’in yarattığı bir tahribat var, CD4 hücrelerinin 250’nin altına düşmüş hâli bize AIDS tablosunu anlatıyor. HIV bir virüs, AIDS ise bir sendrom yani aslında. Kimse AIDS’ten ölmüyor aslında fırsatçı enfeksiyondan can kayıpları yaşanabiliyor. Burada AIDS’in sadece bir katalizör olduğunu söyleyebiliriz.
Üç bulaş yollarından biri ortak enjeksiyon. Bu konuda ABD’de eyalet bazında enjektör değişim programları kullanılıyor. Şırıngayı merkezden alıp kullandıktan sonra geri götürüp yenisini alabiliyorsunuz. Bu noktada temiz şırınganın bir insan hakkı olduğunu da söylemek gerekir.”
Defne’nin ardından Oğulcan da sağlık hizmetlerinde, aktivizmde ve hukukta HIV ile ilgili bilgilendirmeler yaptı:
“Veznede duran memurdan enfeksiyon uzmanına kadar HIV konusunda ayrımcılık uygulayabiliyor. Hasta dosyalarına kocaman HIV yazılıyor, hemşireler kan almayı reddediyor, uzmanlar hastaları korkutuyor. Enfeksiyonla ilgili olmayan diğer sağlık personelleri ayrımcılık uyguluyor. Dişçi hekimleri HIV pozitiflere yüksek fiyat çekiyor. Doktorlar HIV’le yaşayanları ameliyat etmiyor. Kayıtlı göçmenler dil bariyeriyle, kayıtsız göçmenler ilaca erişim bariyeriyle, LGBTİ+’lar LGBTİ+fobiyle, yabancı öğrenciler SGK tarihlerini kaçırmayla karşı karşıya kalıyorlar.”
Yaşanan olumsuzluklara rağmen HIV’le yaşayanlar açılıyor, örgütleniyor ve haklarını talep ediyor. Türkiye’de Pozitif Yaşam, Pozitif-iz, Kırmızı Kurdele gibi dernekler doğrudan HIV alanında çalışıyor. Bilgi notları yayınlıyor, danışmanlık veriyor. Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezleri yalnızca anonim test hizmeti değil danışmanlık hizmetleri de sunuyor. Seksenli yıllarda bir tek LGBTİ+’lara değil HIV’le yaşayanlara da “kuir” denirdi. Amerika’da her iki alanının aktivistlerinin omuz omuza verdiği dayanışma burada da sürüyor. Türkiye’deki LGBTİ+ dernekleri hem yönlendirmeler yapıyor, hem akran desteği sunuyor hem bu alanda raporlama çalışmaları gerçekleştirip hem de savunuculuk faaliyetleri gerçekleştiriyor. Doktor temelli derneklerin yerini özne temelli dernekler aldı ve HIV’le yaşayanların maruz bırakıldıkları ayrımcılıklar üzerinden ve HIV’le yaşayanların insan hakları üzerinden politikalar üretiliyor. Örgütler, kurumlar HIV’le yaşayanların açılabileceği güvenli zeminleri yaratmak için iç politika belgeleri düzenliyor.
HIV statümüz ifşa ediliyor ki bu statü özel nitelikli bir kişisel veri. Çünkü bir sağlık durumu. Statümüzün ifşası ayrıca özel hayatın gizliliğini ihlal ediyor. HIV statümüz sebebiyle iş yerinde ayrımcılığa uğruyoruz. Nefret ve ayrımcılık suçu işleniyor. TİHEK kanunu da bunu söylüyor. HIV statümüz çalışmamıza engel değil. ILO uygulama ve davranış kuralları bundan bahsediyor. HIV statümüz eğitim almamıza engel değil. Eğitim hakkı bizim için var. Evlilik öncesi yapılan HIV testleri mesnetsizdir. Böyle bir madde yok.”
Etiketler: insan hakları, yaşam, sağlık, sağlık hakkı, hiv
