26/04/2021 | Yazar: Kaos GL
“Bir macera kitabında lezbiyen ilişki tarifi okumuştum. Bu bilgi o kadar şaşırtıcı bir bilgiydi ki benim için hiç kimseyle tartışamayacağım, neremde saklayacağımı, nereye koyacağımı bilmeyeceğim bir bilgi… Bu bilgiye erişmem bile bu kadar kazara olmuştu.”
26 Nisan Lezbiyen Görünürlük Günü’nde sözlü tarih belgesel çalışmamızdan videoları hatırlatıyoruz.
Kaos GL sözlü tarih projesi Renkli Ekran kapsamında konuştuğumuz Yasemin Öz, 90’lı yıllarda Kaos GL dergisini çıkartanlardan. Yirmi yıldan uzun bir süredir LGBTİ+ hareketine emek veren Yasemin; çocukluğunu, hem dergiyi hem de 2005’te Kaos GL’nin dernekleşme sürecini, bir araya gelmenin kendisine nasıl hissettirdiğini anlattı.
Yasemin, çocukluğunda peşine düştüğü bir soruyu anlatıyor: Benim gibi birisi var mı?
“O dönem bir de internetin, farklı alternatif bilgi erişim kanallarının olmadığı bir dönemdi. Çok küçük taşra şehirlerinde hani ben çok kitap okuyan bir çocuktum ama buna dair kitap bulmanın mümkün olmadığı yerlerde yaşıyordum. Dolayısıyla bu bilgilerden inanılmaz yoksundum.
“Ben böyle her tür kitap okurdum, işte daha çok dünya edebiyatı okuyordum o zaman, neden çünkü işte ailem beni yönlendiriyor. İşte o yazarların isimleri biliniyor falan bana o kitaplar alınıyor, ben de hevesliyim okuyorum ama kendimce böyle macera kitapları da alırdım, gazetecilerde satılanlardan. O macera kitaplarının içinde on altı yaşımda falandı galiba, bir lezbiyen ilişki tarifi okumuştum ve şok olmuştum. İki kadın birbiriyle sevişiyorlar... Yani gerçek anlamda şok olmuştum, demek ki bu mümkün hani bunun için birisinin erkek olması gerekmiyor. Ve bu bilgi o kadar şaşırtıcı bir bilgiydi ki benim için hiç kimseyle tartışamayacağım, konuşamayacağım; neremde saklayacağımı, nereye koyacağımı bilmeyeceğim bir bilgi… Bu bilgiye erişmem bile bu kadar kazara olmuştu.
Yaz geçer
Yasemin hukuk okumak için üniversiteye geldiğinde de aynı sorunun peşindedir. Bu defa cevap Murathan Mungan’ın şiir kitabında saklıdır:
“Üniversitedeyken benim hayatımda başıma gelen iki iyi şey vardır. Biri Murathan Mungan. Ben Murathan Mungan’ı şeyin şarkı sözü yazarı sanıyordum üniversiteye gelmeden... Neydi o grubun adı, Yeni Türkü. Yeni Türkü’nün. Bir kitapçıya gittim bir arkadaşımla. Üniversitede aynı yurtta tanıştığım. Orda Murathan Mungan’ın bir şiir kitabını gördüm. Ben dedim “aaa şiir mi yazıyormuş, şiir de mi yazıyormuş” bilmiyorum şair olduğunu. O derece bir taşralıyım yani. Evet falan dedi, kitaplarına baktım. Sonra Yaz Geçer kitabı yani kapağı mavi diye, ya ben mavi rengi çok sevdiğim için, onu karıştırmaya başladım. İyi ki de o kitabı elime almışım. Bildiğiniz şiirin, ilk şiirin, Yalnız Bir Opera’nın neredeyse tamamını kitapçıda okudum ben bir güzel. Kitap karıştırıyorum diye... Ya çarpıldım çünkü böyle şiir sanki benim yaşadıklarımı anlatıyor, bir kadına duyduğum aşkı anlatıyor, çok özdeşleştirdim. Nasıl bu kadar derin yazabilir bir erkek diye düşünüyorum falan. Sonra arkadaşım orda böyle sohbet de ediyoruz böyle şiir üzerine, bunları anlatıyorum. Dedi ki “Murathan Mungan eşcinsel”. Ben böyle gözlerim dört açıldı, “nasıl yani” dedim "yani bunu söylüyor mu?”. “Evet” dedi “söylüyor”. Ben böyle hani... Vahiy inmiş gibi hissettim bana. Eşcinsel olan, bunu yüksek sesle söyleyen, şarkıcı olmayan birini duymuşum hayatımda ilk defa.”
Üzerimdeki bütün yük kalktı
İkinci cevap ise o dönem yeni yeni toplanmaya başlayan Kaos GL’dedir:
“Toplantıya gittim ben böyle on on beş kişi; çok az bir iki kadın, ağırlıkla erkek. Bu kadınlardan biri Yeşim Başaran. Ondan sonra ben sanıyorum bu ekip uzun süredir toplanıyor. İşte ben gittim... Bende de şöyle bir rahatlık vardır, çocukluğumdan beri. Bir yere ilk gittiğimde ilk gitmişim gibi davranmam. Rahatça konuşurum. İnsanlar da sanıyorlar ki ben çok rahat bir insanım. Gittim dedim ki ya “ben lezbiyen miyim heteroseksüel miyim biseksüel miyim bilmiyorum ama burada öğrenebileceğimi sanıyorum, o yüzden geldim. Kafam karışık. Sizlerle konuşmak istiyorum”.
“O gün toplantıda derginin bir sonraki sayının konusu ne olacak, falan filan işte öyle tartışmalar var. Ama böyle sanki böyle üzerimdeki bütün yük kalktı, öyle bir ferahlamış hissettim ki… Bir de şöyle bir şok yaşıyorum, bir grup insan kendine eşcinselim diyor. Dergi çıkarıyor, toplanıyor. Bunu kitapçılara bırakıyor. Ya büyük bir cesaret geldi bana. Hani onları çok cesur buldum. Sonra toplantı çıkışı da kızlarla, Yeşim özellikle, sohbet etmeye devam ettik. Ben bir sonraki hafta toplantıya gittiğimde şu moddaydım, “ben lezbiyenim!” O kadar rahatlamışım ki bir haftada. Hani o zamana kadar adını hiç koymadığım, nasıl koyacağımı bilemediğim şeyden öyle bir eminim ki... Öyle bir etki yaratmıştı.”
“Hepimiz çok yoksuluz ve hani hiçbir kaynağımız yoktu. Toplumsal olarak hiçbir kabulümüz yok. Kimsenin onayladığı bir örgütlenme yapı değiliz, zaten de bir avucuz. Dolayısıyla dergi çıkarmak bile bir para işi. Biz mesela dergiyi çıkarmak için işte her ay aidat topluyorduk aramızdan herkes ne kadar verebilirse. Atıyorum bugünün parasıyla çalışan biri elli, yüz, iki yüz veriyorsa biz de işte yirmi otuz elli ne verebiliyorsak. Bu paraları birleştiriyorduk.
“Bir de bizlerde bilgisayar da yoktu, yani bilgisayar lüks o zaman. Biz zaten öğrenciyiz, bilgisayar yeni yeni yaygınlaşmaya başlamış. Bir tane arkadaşımızın evinde bilgisayar var. O çalışıyor ve hani işte bize göre gelir durumu daha iyi. Ondan sonra onun evinde dergi diziliyor, yazılar yazılıyor. A3 formatında ikiye katlanacak şekilde ya da A4 formatında da A5’e dönüşüp katlanacak şekilde, format değiştirmiştik çünkü önce daha küçüktü sonra daha büyüktü falan. Dizgi yapılıyor, bunu da o işten anlayan arkadaşlar yapıyor. Mühendis işte bilgisayarcı falan olanlar, bunlar ağırlıkta öğrenci arkadaşlar. Ve dergiyi fotokopicide çoğaltıyoruz çünkü matbaaya gidecek bir paramız yok. Fotokopiciye gitmek de ayrı bir zulüm tabi fotokopiciden böyle bir derginin fotokopilerini teslim almak da gerilimli bir şey benim için.”
Yasemin Öz’le söyleşinin de yer aldığı Patikalar kitabına ulaşmak için tıklayın.
Videoyu ise aşağıdan izleyebilirsiniz…
İlgili Video:Etiketler: kadın, yaşam
