31/01/2014 | Yazar: Yıldız Tar

Kadın gazeteciler erken yaşta evlendirilen kız çocuklarına ilişkin haberlerinde hangi kavramları kullandıklarını anlattı.

‘Çocuk Gelinler’, Gazeteciler Ne Diyor? Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı
Çocuk gelinler” dizimizin bugünkü konukları kadın gazeteciler erken yaşta evlendirilen kız çocuklarına ilişkin haberlerinde hangi kavramları kullandıklarını kaosGL.org’a anlattı.
Çocuk gelin” diyince akla Uçan Süpürge’nin fotoğrafı geliyor
Damla Yur, Miliyet gazetesi: Erken yaşta evliliklere yönelik tartışmaları sürdürmekten öte elimden geldiğince yazdığım haberlerle asıl sorgulanması gereken tartışmaları yaratmaya çalışıyorum. Örneğin Medeni Kanun’daki mevcut evlilik yaşının 17 oluşu ciddi bir sorun. Çünkü Türkiye, taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde evlilik yaşı sınırını 18 olarak kabul ediyor. Aynı zamanda diğer ülkelere de baktığımızda 75 ülkede bu sınır 18 yaş ve üstü iken Türkiye’nin de aralarında bulunduğu yalnızca 21 ülkede bu sınır 18 yaş altı. 18 yaşın altındaki her birey ‘çocuk’ olarak tanımlanırken Medeni Kanun’daki mevcut durum erken yaşta gerçekleştirilen evliliklerin desteklendiğini ortaya koyuyor. Bu durumun sorunlu olduğunu avukatlarla yaptığım görüşmelerle gündeme getirmeye çalışıyorum.
 
Yaşanan olayları elbette bir muhabir olarak takip etmeye aile, yakın tanıklara söz hakkı vermeye, adli kısmını irdelemeye çalışırken seçtiğim dile elimden geldiğince özen göstermeye çalışıyorum. “Çocuk gelin” benim de hayranlık duyarak yazdığım bir tanım değil. Fakat “asla kullanmamam gerek” gibi bir korku da duymuyorum. Çünkü artık kimsenin “çocuk gelin” kelimesini duyduğunda 23 Nisan’da gelinlik giyen sempatik kız çocuklarını hatırladığını düşünmüyorum. Tam aksine “çocuk gelin” kelimesini duyanların, Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği İzmir muhabirinin çektiği gelinlik giymiş elleri bağlı kız çocuğunun fotoğrafını hatırlayıp irkildiğini düşünüyorum. Bu bağlamda haberlerimin içinde “resmi olmayan nikahla erken evlendirilen kız çocuğu” gibi tanımlamalar yapmaya çalışıyorum. Fakat haberlerin girişinde “çocuk gelin” yazarak ve bunu tırnakla vurgulayarak “Bu, anladığınız masumane evlilikler değil çocuk istismarı” mesajını verdiğimi düşünüyorum. Bu çocuklarla evlenmiş (resmi nikahsız birlikte yaşatmaya zorlanmış) kişilerin ya da bu çocukların evliliğine onay vermiş ebeveynlerin mağdur profilinde gözükmemesi için azami özen gösterdiğimi söyleyebilirim. Mesela 2 hafta önce hayatını kaybeden Kader’in babası Musa Erten’i “acılı baba”, zorla evlendirildiği Mehmet Atak’ı “acılı eş” olarak nitelendirmiyorum. Bütün bunların üstünde dile gösterdiğim özeni, bu davaların takibini yaparak da göstermeye çalışıyorum.
 
Mesele kız çocuklarının “dramı” haline gelmemeli
Şafak Timur, IMC TV: Çocuk gelin kavramı her ne kadar şu anda çok tartışılsa da ben bu kavramın insanların zihninde sevimli bir şey çağrıştırmaktansa olumsuz bir şey çağrıştırdığını ve bunu da çarpıcı bir şekilde yaptığını düşünüyorum. Yani çocuk ve gelin gibi bir arada bulunmaması gereken iki kavramı bir araya getirerek anlatmak istediğini anlatıyor.
 
Çocuk gelin kavramının yanı sıra erken evlilik, çocuk evliliği kavramlarını da dönüşümlü olarak kullanıyorum. Kullanılabileceğini düşünüyorum. Ama habercilik özellikle de televizyonculuk açısından bakıldığında erken evlilik henüz biraz fazla akademik kalıyor. Çocuk evliliği ise bilhassa her yaştan ve eğitim düzeyinden kadın için, evlilik denen kurumun tüm yüklerini de içeren basit bir kavram ve acı bir çağrışım yapıyor. Anlaşılması şu aşamada daha kolay. O nedenle manşet, spot, TV’de haber kamı gibi göze çarpan yerlerde çocuk gelin daha avantajlı gibi.
 
Pedofili ya da çocuk tacizi gibi kavramların ise çocuk evlilikleri gibi derin, köklü, toplumsal cinsiyete göbekten bağlı bir konuyu tıbbi bir duruma, bir hastalığa indirgediği için bilhassa tehlikeli buluyorum. Ve de konuyu anlatmaktan uzak olduğunu düşünüyorum.
 
Özellikle TV’de çocuk gelin kavramını ya da diğerlerini kullanan haberlere yine de dikkat edilmesi gerektiğini söylemeliyim. Bazen kavramlar kağıt üzerinde ya da teorize edildiğinde doğru görünse de, nasıl kullanıldıklarına bağlı olarak tamamen başka anlamlara bürünebiliyor. Mesele çocuk gelin durumunun ve kız çocuklarının “acınası dramına” vurgu yapmaktan ibaret hale gelirse bu sorunlu hale gelecektir.
 
 
Eylem Başak Şentürk, Hür Haber: Gözleri bağlı, kırmızı kuşaklı oturan kızı görünce artık hemen hemen herkesin aklına “çocuk gelin” kavramı geliyor. Bu yüzden ben haber yazarken tırnak içinde çocuk gelin yazıyorum. Haberin başlığında ve spotunda tırnak içinde çocuk gelin yazarken, haberin geri kalanında “erken yaşta evlendirilen kişi/çocuk”, “erken yaşta evlilik” yazıyorum. Ayrıca çok da bu çocuk gelin terimini kullanma taraftarı değilim. Bunun yerine o kişinin ismiyle haber yazıyorum. “Çocuk gelin ölü bulundu” değil de “Kader E. evinde ölü bulundu” diyorum mesela.
  
 
 
İlgili haberler:
 
 
 

Etiketler: insan hakları
nefret