18/10/2016 | Yazar: Yıldız Tar
‘Çalışma hakkı gasp ediliyor. Evde seks işçiliği yapmak da hedef alınıyor. Değişiklik, rüşvet ağlarını güçlendirecek’
.jpg)
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın açıkladığı yeni ceza paketinde seks işçilerinin reklam materyallerine yeni cezalar öngörülüyor. Tasarıyı KaosGL.org’a değerlendiren Kırmızı Şemsiye’den Kemal Ördek, “Çalışma hakkı gasp ediliyor. Evde seks işçiliği yapmak da hedef alınıyor. Değişiklik rüşvet ağlarını güçlendirecek” dedi.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, yeni ceza paketini açıkladı. İmzaya açılan yeni pakette, “fuhşun reklamını yapmak amacıyla hazırlanmış görüntü, yazı ve sözleri içeren ürünleri” verme, dağıtma veya yayma eylemleri, TCK’nın 227. maddesi kapsamına alınarak; suç olarak düzenleniyor.
Sosyal medyada “seks işçilerinin kartvizitleri suç oluyor” diye tartışılan bu yeni tasarıyı Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği’nden Kemal Ördek ile konuştuk. Bu düzenleme ile seks işçilerinin müşteri bulmak için kullandığı aplikasyon ve websiteleri ile kartvizitlerin suç kapsamına alınacağını söyleyen Ördek’e göre bu tasarı ile sokağın yanı sıra evde seks işçiliği yapmak da hedef alınıyor.
Tasarı kabul edilirse 10 yıla kadar yargılamaların önünün açılacağını belirten Ördek, “Bu tasarı çalışma hakkının gaspına sebep olacak. Polis ve patronların tehdit gücü artacak. Kriminalizasyon rüşvet ağlarını güçlendirecek” dedi.
Ördek ile tasarının olası sonuçlarını konuştuğumuz söyleşinin ilk kısmını aşağıda okuyabilirsiniz. OHAL koşullarında seks işçilerinin yaşadıklarına ilişkin ikinci bölüm ise önümüzdeki günlerde KaosGL.org’ta…
“Fuhuş suç değil ama atılan her adım suç”
Yeni ceza paketinde ne gibi düzenlemeler yer alıyor? Seks işçilerinin hayatlarına etkisi ne olacak?
Bu düzenleme eğer onaylanırsa seks işçilerinin şu an büyük çoğunluğunun müşteri kullanmak için kullandığı aplikasyon ve websiteleri, müşteri bulmak için dağıtılan kartvizitler kriminalize edilecek. Nasıl bir uygulama olacağını bilmiyoruz ancak devletin çok geniş bir yorumlama silsilesi içerisinden hareket ettiğini bildiğimiz için bu durumun seks işçilerinin gündelik hayatını, para kazanmalarını, nerede yaşadıklarını, ekonomik ve sosyal altyapılarını değiştireceğini söyleyebiliriz. Çok tehlikeli bir durum.
Tasarı ile “fuhuş yapmak amacıyla” numara dağıtmak, görüntü paylaşmak ve yaymak, yazı yazmak suç kapsamına alınıyor ve 10 yıla kadar hapis cezalarıyla yargılanmanın önü açılıyor.
İlk bakışta bu durumun Türkiye’de “fuhuş yapmayı” suç haline getirmediği söyleniyor. Fakat zaten Türkiye’deki mevzuat “fuhuş yapmayı” suç olarak tanımlamıyordu ama fuhuş yapmak için atılan her adımı suç haline getiriyordu. Aracılık etmek, yer temin etmek, kişileri fuhuşa teşvik etmek… Bütün bunlar çok muğlak kavramlar. Dolayısıyla aslında fiilen kriminalizasyon vardı. Yeni tasarı ile evinde ya dışarı kart atarak ya da websitesi üzerinden reklam yaparak çalışan seks işçilerini fazla rahatsız edecek. Sokaktan insanları temizlemeye çalışan birtakım pratikler halihazırda var. Ankara’da son aylarda yaşananlar ortada. Bu yasa tasarısıyla evde seks işçiliği yapmak da hedef alınıyor.
Websitesi engellemeleri halihazırda olan bir şey değil mi? Çok sayıda websitesi “genel ahlak” ve “fuhuş” üzerinden engelleniyor. Yeni tasarı ile ne değişiyor websiteleri açısından?
Kırmızı Şemsiye’nin hukuki destek sunduğu dört vaka var websitelerinin idari tedbirle kapatılmanın ötesinde dava açıldığını gösteren. TCK’nın müstehcenlik maddesi üzerinden dava açılmış durumda. Ama bu kanun yasanın dolanarak dava açılmasını değil doğrudan fuhuş yapmayı cezalandırmayı hedefliyor. Müstehcenlikten açılan davalarda bu kadar yüksek cezalar alınmıyor. Şimdi 10 yıl ceza öngörülüyor. O yüzden biz dernek olarak geniş kapsamlı bir şeyler yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Kamuoyunu bunun negatif yansımaları konusunda bilgilendirmek gerekiyor. Hem de yetkililere “bu adımı atıyorsunuz ama bunun neye tekabül edeceğini lütfen görün” demek gerekiyor.
“Müşteri arama yöntemleri suç kapsamına alınıyor”
Yetkililer açısından bu yasa neye tekabül edecek? Onlar açısından sorun yaratacak bir düzenleme mi ki bu tasarı?
Üst düzey yetkililerin hiç umrunda değil ve zaten bu tasarı onların ideolojik politik duruşlarının bir sonucu. Ama alandaki polislere yansıması daha çok yakalama, daha çok enerji, daha çok zaman harcama olacak. Kendilerinin hiç sevmedikleri seks işçileri ile daha çok muhatap olmak zorunda kalacaklar. İdari para cezası yazan polisler bile “Bıktık bunlarla uğraşmaktan” diyor. Şimdi bir yandan idari para cezaları devam ederken bir yandan da insanların evleri basılacak.
Öte yandan “teşhircilik” ve “müstehcenlik” yasakları son zamanlarda çok uygulanmıyordu. Ama TCK 227’nin değiştirilmesi ile 226’nın yani “teşhircilik” ve “müstehcenlik” maddesinin de daha sert ve katı yorumlanması söz konusu. En nihayetinde o da bir görüntü yayma.
Hem açık alanda hem kapalı alanda müşteri arama yöntemleri suç olarak tanımlanacak. Bu durum zaten sayısı ve kapasitesi az olan dernekleri çok zorlayacak.
Tasarı şu anda taslak aşamasında. OHAL’de bu tasarının yasalaşma süreci nasıl olacak?
OHAL sürecinde yasal değişiklikler çok bekletilmiyor. Ben hemen olabileceğini düşünüyorum. Genel Kurul’da muhalefet partileriyle tartışmıyor. Meclis’in iş yükü de çok yok. Hızlı bir şekilde yasalaşacağını düşünüyorum.
“Çalışma hakkı gasp ediliyor, yaşama hakkı tehlikede”
Paketin olası sonuçlarından bahsettin. Evrensel insan hakları açısından bu tasarı ne anlama geliyor? İnsan haklarına uygun mu?
Çalışma hakkı meselesini seks işçileri özelinde tartıştırmaya çalışıyoruz. Kurulduğumuzdan beri şunu söylüyoruz: Evet yaşam hakkını çok tartışıyoruz. Eğitim ve sağlıkta ayrımcılığı konuşuyoruz. Seks işçiliğinin görünür hale gelmesinin lokomotif gücü olarak trans kadınlar özelinde bu tartışmaları yürütüyoruz. Ama bu meselenin bir de çalışma hakkı boyutu var. Seks işçiliği bir iş biçimi. Uluslararası Çalışma Örgütü böyle tanımlıyor. Dolayısıyla bu tasarı çalışma hakkının gaspına sebep olacak.
İkincisi, insanların daha kriminalize edilmiş mekanlarda çalışmasına yol açacak. Kriminal ağlar artacak. Şehir dışlarında çalışmaya zorlanacak seks işçileri.
Ne gibi kriminal ağlar?
Pezevenkler. Aracılar. Bir kız diyelim bir patronla çalışıyor. Küçük bir patron. Bu değişiklik o patronun o kız üzerindeki cinsel istismarını arttıracak. Şikayet etme hakkını ortadan kaldırabilecek bir düzenleme çünkü kriminalizasyonun artması seks işçilerinin daha fazla korkmasına, başlarına bir şey geldiğinde polise gidip şikayet etmekten iki kere çekinmesine yol açacak. Zaten edemiyor. Patron ve pezevenklerin tehdit gücünü arttıracak. “Elimdesin zaten istersen git polise” diyebilecek daha rahatlıkla. Polis ve kriminal network ilişkilerini daha sürekli hale getirecek. Kayıtdışı alanda zaten muazzam bir rüşvet ağı var. Bu rüşvet ağının daha büyük meblağları içermesine vesile olacak. Polisin de tehdit gücü artacak. Polis noktasında cinsel istismar vakalarının artacağını düşünüyorum. Bundan on yıl önce görülen ve “geçmişte kaldı” dediğimiz bütün uygulamalar yeniden ortaya çıkacak. Bu yasanın derneklere kadar uzanabileceğini düşünüyorum. Örneğin Kırmızı Şemsiye. “Birini pazarlamıyorsunuz ama görüntü ve yazı yayınlayarak fuhuşun meşrulaştırılması ve teşvik edilmesine yol açıyorsunuz” diyerek derneklere davalar açılabilecek. Zaten LGBTİ hareketi çeşitli davalarla uğraşıyor…
Etiketler: insan hakları, çalışma hayatı
