05/09/2023 | Yazar: Kaos GL
Bugün 4 Eylül Dünya Cinsel Sağlık Günü. Bu yılın teması rıza!
Çizim: Aslı Alpar / Kaos GL
Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakları (CİSU) Platformu, 4 Eylül Dünya Cinsel Sağlık Günü'nün bu yılki temasının rıza olduğunu duyurdu.
CİSU paylaşımında, “Güvenli ilişkiler kurmanın en önemli belirleyicilerinden biri, ilişki içindeki tarafların bu ilişki içinde yapılacak şeylere rızasının olmasıdır. Sağlıklı ilişkilerde kişiler birbirinin özerkliğine ve tercihlerine saygı göstermeli. 4 Eylül Dünya Cinsel Saglık Günü, cinsel sağlığın, cinsellikle ilgili duygusal, zihinsel ve sosyal iyilik halini kapsadığını vurgulamayı amaçlıyor” dedi.
Peki rıza nedir?
“Sessizlik onay değildir, onaysız gerçekleşen her edim cinsel şiddet potansiyeli taşır”
Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği ile 2019’da yaptığımız “onay kültürü”ne dair söyleşiden ‘rıza’yı nasıl tanımladıklarını hatırlayalım:
Rıza ya da onay, kişinin belirli bir cinsel davranışı yaşamak istediğini özgür iradesiyle ve sözlü ifade yoluyla belirtmesidir. Onay verilmeksizin gerçekleşen her edim cinsel şiddet olma potansiyeli taşır. Çünkü birbirimizin sınırlarını bilmiyoruz, bunu ancak sorarak öğrenmemiz mümkün. Herkesin sınırları kendine has, biricik. Ve cinsel davranışlar da çok çeşitli. Birinin neyi isteyip istemediğini yani neye onay verdiğini tahmin yürüterek anlayamayız. ‘Hayır’ cevabını duyana kadar ilerlersek de birinin sınırını ihlal etmiş olabiliriz. Eğer her adımınızı onay alarak atarsanız, birinin sizi isteyip istemediğinden emin olursunuz ve kendisine ne şekilde yakınlaşılmasından hoşlandığını zaman içinde keşfedersiniz. Bu da şu demek oluyor: çok soru sormak, hiç sormamaktan iyidir. Sessizlik onay değildir, ‘evet’ demek onaydır. Onay tek seferliktir. Alkol ya da uyuşturucu etkisiyle kişinin bilinci yerinde değilse onaydan söz edemeyiz.
Bir de kişinin karar verme yetisinin manipüle edildiği durumlarda rıza / onay inşasından bahsedilebilir. Kişinin onay vermediği herhangi bir cinsel davranıştaki ‘Hayır’ı, ‘Evet’e çevirmeye çalışmak o kişinin onayını inşa etmek anlamına gelir. Onay inşası fiziksel zorlama içermeyen yöntemleri kullanır. Bu yöntemler ısrar (sürekli talep etme), manipülasyon (rahatlatıcı yalan söyleme), duygusal tehditler (onay verilmezse başkalarına gitme tehdidi), ikna süreçleri (iltifat, hediyeler, maddi destek ve ikram), duygusal baskı (kişiye kendini suçlu hissettirme), kaygıyı azaltma (birliktelik üzerine verilen güvenceler) vb. olabilir.
Etiketler: yaşam, cinsellik
