28/05/2020 | Yazar: Defne Güzel
Kaos GL Derneği anlatıyor: Çabamız HIV’le yaşayan LGBTİ+’ların temel haklarını hem Kaos GL içerisinde hem de bütün çalışmalarımızda ana akımlaştırmak.
Çizim: Kaos GL ve Pozitif-İz’in 1 Aralık 2018’de gazetelere verdiği reklam, Aslı Alpar / Kaos GL
AIDS’li İğne yazı dizisinde sözü LGBTİ+ örgütlerine bırakıyoruz. LGBTİ+ örgütlerine HIV alanındaki politikalarını, danışmanlık ve yönlendirme hizmetlerini, farkındalık çalışmalarını ve gelecek planlarını sorduk. İlk konuğumuz Kaos GL.
Örgütünüzün geliştirdiği bir HIV politikası mevcut mu?
Bu sorularınıza birkaç farklı açıdan yanıt verebiliriz. Tarihsel olarak baktığımızda bir dergi ile yola çıktığımız ve çalışmalarımızın önemli bir kısmını yayıncılık oluşturduğu için özellikle yayıncılık açısından HIV, Kaos GL’nin tarihinde önemli bir yer kaplıyor.
Kaos GL dergisinin 90’lardaki sayılarında HIV’e dair, o dönem için güncel sayılabilecek politik metin çevirileri ve yazıları ile Türkiye’de HIV alanındaki tarih yazımına bir katkımız var. Bunun yanı sıra dernekleştiğimiz dönemde ilk yaptığımız projelerden biri HIV ve HIV’e dair önleme ve araştırma projesiydi. Ancak özellikle alanda çalışan pozitif örgütlerin kurulmasıyla birlikte HIV alanındaki çalışmalarımızı yalnız yürütmek yerine pozitif örgütlerle birlikte yürütme eğilimine gittik. Bu çalışmalar bizim açımızdan bir öğrenme süreci yarattı diyebiliriz.
Son birkaç yılda ise HIV’in zaman içerisinde öncelikli gördüğümüz bir alan olmaktan çıktığını fark ettik ve kendimize dönük eleştirel bir süreç başlattık. Bu öz eleştirel sürecin sonucunda şu anda Kaos GL olarak hem HIV politikasını oluşturma hem de bu alanda daha fazla sorumluluk alarak HIV’le yaşayan LGBTİ+’ların maruz bırakıldığı ayrımcılığı gündemleştirme yönünde çalışmalarımızı hızlanarak sürdürüyoruz.
Ne gibi çalışmalar yaptınız?
Somutlaştırmak gerekirse; insan hakları programımız açısından uluslararası mekanizmalar ile görüşmeler ve raporlamalarda HIV ile yaşayan kişilerin insan hakları meselesini her zaman gündemde tutmaya çalışıyoruz. Farkındalık ve kapasite geliştirme etkinliklerimiz kapsamında HIV'i hem kendi gündemimizde hem de iletişimde olduğumuz paydaşlarımızın gündeminde tutmaya çalışıyoruz. Belediyeler ile kurduğumuz savunuculuk düzleminde HIV alanına dair gönüllü test ve danışmanlık merkezleri gibi somut talepler hep yer alıyor. Ayrıca HIV alanında çalışan paydaşları bir araya getirdiğimiz koordinasyon toplantıları düzenliyoruz. Bunlarda amacımız hem ayrımcılıkla mücadeleyi birlikte örmek hem de vaka takip ve danışmanlık süreçlerini olabildiğince çok taraflı bir biçimde yürütmek.
Güncel olarak birkaç çalışmamızdan bahsetmek sorunuza daha somut yanıt vermek açısından iyi olabilir. Bu sene 1-2 Şubat tarihleri arasında Ankara’da “HIV ve Ayrımcılık Karşıtı Paydaş Çalıştayı” düzenledik. HIV’le yaşayan kişileri hedef alan ayrımcılıkla mücadele, yeni tedavi yöntemleri, tedaviye erişim, önleme yöntemleri ve önleme yöntemlerine erişimi alandaki paydaşlarla tartışmak için düzenlediğimiz çalıştaya çok sayıda sivil toplum kuruluşu ve gönüllü danışmanlık ve test merkezi katıldı. Bursa Özgür Renkler, İzmir Genç LGBTİ+, Pozitif-İz, Pozitif Yaşam, Sağlıkta Genç Yaklaşımlar, SPoD, 17 Mayıs dernekleri; Pozitif Dayanışma oluşumu, Türkiye Aile Planlaması Vakfı, İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı ile Mersin Büyükşehir, Ankara Çankaya, İstanbul Beşiktaş Gönüllü Test ve Danışmanlık merkezleri ve Şişli Belediyesi Eşitlik Birimi’nin katıldığı çalıştayda HIV ve ayrımcılığı tartışma imkanı bulduk.
Bir diğer önemli çalışma ise bizim de parçası olduğumuz uluslararası EUROPACH projesiydi. EUROPACH, Almanya, Polonya, İngiltere ve İsviçre’den dört araştırma grubu ile akademide yer almayan 14 sivil toplum kuruluşu arasındaki sıkı iş birliğinden oluşan bir projeydi. Sivil toplum kuruluşları partner organizasyonlar olarak araştırma süreci içinde araştırmaya danışman olarak katkıda bulundu. Bu kapsamda biz de hem çalışmanın Türkiye etabında HIV aktivizmine dair arşiv materyallerimizi paylaştık hem de Türkiye araştırmasında sözlü tarih görüşmelerinde kolaylaştırıcı rol üstlendik. Araştırmacılar sağlık hizmeti, aktivizm ve politika gelişimi alanlarında arşiv taraması, sahadaki önemli aktörlerle mülakat ve katılımcı gözlemler gerçekleştirip, araştırma ve incelemelerine aynı zamanda siyasal aktörlerin HIV ve AIDS’e karşı tepkilerini de dahil etti. Geçtiğimiz yıl sonlanan proje kapsamında online bir arşiv açıldı. Bu arşivin yanı sıra; 2019’da EUROPACH projesinin kapanış konferansı 12-13 Eylül’de Berlin’de gerçekleşti. Bu konferansta Türkiye’de HIV aktivizminin tarihine ilişkin kendi deneyimimizi paylaşma ve bölgesel bir dayanışma örgütlemek için diğer ülke deneyimlerini öğrenme fırsatımız oldu. Projede Almanca olarak yayınlanan sözlü tarih kitabında derneğimizden Umut Güner ile bir röportaj da yer alıyor.
Bundan önce de 1 Aralık Dünya AIDS Günü dolayısıyla HIV, LGBTİ+, kadın ve gençlik alanlarında çalışan sivil toplum kuruluşları olarak 4 Aralık 2019’da Ankara Çankaya Belediyesi’ni ziyaret ettik. Kaos GL, Kırmızı Şemsiye, Pembe Hayat, Pozitif-İz, Pozitif Yaşam, Sağlıkta Genç Yaklaşımlar Derneği ve Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği’nden oluşan sivil toplum heyeti olarak Çankaya Belediyesi’nin Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezi’nde belediyenin sosyal yardım işleri müdürlüğü yetkilileri ve merkez çalışanları ile buluştuk. Ardından sivil toplum örgütleri olarak Sağlık Bakanlığı’nın 2019-2024 Türkiye’de HIV/AIDS Kontrol Programı’nı tartıştık.
Bu programı Kaos GL olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu programa dair bizim Kaos GL olarak temel eleştirilerimiz şöyle özetlenebilir: HIV’le yaşayan kişilerin temel insan haklarını, mahremiyet haklarını korumak ve ayrımcılığa karşı etkin mücadele etmek için Sağlık Bakanlığı’nın kontrol programına sivil toplumun katılımı önem taşıyor. Bakanlığın daha önce yayınladığı program hedeflerine ulaşıp ulaşmadığına ilişkin kamuoyunu şeffaf bir şekilde bilgilendirmesi gerekiyor. Kontrol programının PrEP gibi yöntemleri içermesi gerekirken, kontrol programı kapsamında faaliyet yürütürken güncel veriler kullanılmalı. Sağlık Bakanlığı, meslek içi eğitimler de dahil olmak üzere farkındalık ve bilgilendirme çalışmaları yürütmeli. Bu çalışmalar önlemenin yanı sıra HIV’le yaşayan kişilerin haklarını ve ayrımcılık yasağını da içermeli. Sağlık Bakanlığı kondom ve PrEP gibi araç ve yöntemlerin erişilebilir olması konusunda adımlar atmalı. Bunun yanı sıra HIV’le yaşayan kişilerin ilaçlara erişiminde de kolaylaştırıcı rol üstlenmeli.
Peki bu alandaki stratejiniz nedir?
Son dönemdeki bütün bu çalışmalarımızdaki ortak çabamız HIV’i ve HIV’le yaşayan LGBTİ+’ların temel haklarını hem Kaos GL içerisinde hem de bütün çalışmalarımızda ana akımlaştırmak. HIV politikamızın bel kemiğini bu strateji oluşturuyor. Bu strateji kapsamında HIV politikasını ve aktivizmini 1 Aralık’a sıkıştırmadan bütün bir yıla yaymaya, HIV alanında paydaşları bir araya getirerek politika üretmeye ve HIV’i diğer etkinliklerimiz ve savunuculuk faaliyetimizin doğal bir parçası haline getirmeye çalışıyoruz.
Aynı zamanda bir basın kuruluşusunuz. KaosGL.org internet gazetesi üzerinden devam eden yayıncılığınızda HIV nerede duruyor?
Bu kapsamda bir diğer önemli aracımız ise KaosGL.org internet gazetesi. HIV’le yaşayan kişilerin temel hakları yayın politikamız kapsamında önceliklerimiz arasında yer alıyor. Medyada HIV’le yaşayan kişilerin deneyimleri yeteri kadar yer almadığı, HIV’in salt bir sağlık konusu olarak yalnızca HIV negatiflere dönük “HIV’den korunma” çerçevesinde haberlerin yer aldığını biliyoruz. Bunu kırmak için HIV’le yaşayan kişilerin deneyimlerine röportaj ve köşe yazıları ile KaosGL.org’ta yer veriyoruz. Uluslararası alandaki gelişmeleri Türkçeleştirerek Türkçe HIV aktivizmi literatürüne katkı sağlıyoruz. HIV’le yaşayan LGBTİ+’ların maruz kaldığı çoklu ayrımcılığı kayda geçirmek için röportaj ve özel haberler hazırlayıp yayınlıyoruz. Alandaki uzmanların görüşlerine yer veriyoruz. Pozitif örgütlerin ve LGBTİ+ örgütlerinin HIV’e ilişkin çalışmalarını ve etkinliklerini duyurmak için haberler yapıyoruz. Medyayı izliyor ve medyadaki ayrımcılık ve nefret söylemini haber analiz yazılarımız ile gündemde tutmaya çalışıyoruz. Bir yandan da HIV’le yaşayan kişilerin danışmanlık alabileceği adresleri yaygınlaştırıyoruz. Kültür sanat alanındaki gelişmeler de haberlerimiz arasında yer alıyor. HIV’e ilişkin bilgilendirici içerikler de hazırlıyoruz. 2019 Mart ayından 2020 Mart ayına kadar, yani bir yılda konusu doğrudan HIV ve HIV’le yaşayan kişilerin hakları olan yüze yakın içerik ürettik. Bu içeriklerin büyük bir bölümü özel haberler ve köşe yazılarıydı.
Bu alanda danışmanlık veriyor musunuz?
Uzun yıllardır yeni tanı almış veya HIV ile yaşadığına ilişkin şüpheleri olan LGBTİ+’ların sorularına hızlı ve etkin bir biçimde cevap almalarını sağlayacak online danışma adresi pozitif@kaosgl.org üzerinden danışmanlık yapıyoruz. Online danışma ağı ile HIV pozitif ve HIV negatif kişilere doğru ve sağlıklı bilgilendirme yapmayı amaçlıyoruz.
Etiketler: insan hakları, sağlık
