20/08/2021 | Yazar: Yıldız Tar
Sivil Alan Araştırmaları Derneği’nin raporuna göre iktidar medyası LGBTİ+ olmayı suçmuş gibi yansıtıyor.
Çizim: Gizem Karagöz / KaosGL.org için stok görsel
Sivil Alan Araştırmaları Derneği, haberlerde üniversiteleri incelediği raporların beşincisini yayınladı. Daha önce medyada Boğaziçi eylemlerini, LGBTİ+ öğrencilerin nasıl temsil edildiğini, tutuklu öğrencilerin medyada nasıl yer aldığını ve siyasetçilerin söylemlerini inceleyen derneğin beşinci raporu suçlulaştırma stratejilerine odaklanıyor.
Gazeteci Beyza Kural’ın kaleme aldığı, Prof. Dr. Burak Özçetin’in danışmanlığını yaptığı beşinci rapora göre, LGBTİ+ bayrakları suç unsuru olarak haberlerde yer aldı. Haberlerde sadece bayraklar değil; gökkuşağı renkleri taşıyan her şey suç unsuru olarak gösterildi, LGBTİ+ olmak da suçmuş gibi yansıtıldı ve nefret söylemi üretildi.
Dernek, 4 Ocak-31 Mart 2021 tarihleri arasında A Haber, Akşam, Yeni Şafak, Takvim, Sabah ve Yeni Akit ve Akit Tv’de LGBTİ+ öğrencilerin yer aldığı haberleri taradı. 353 haberin incelendiği raporda, Boğaziçi eylemleri sırasında LGBTİ+’ların suçlulaştırıldığı ortaya konuluyor.
Rapora, suçlulaştırma şöyle açıklanıyor:
“Suçlulaştırma, istenmeyen, ayrımcılığa tabi tutulan, varlığından rahatsızlık duyulan toplumsal kesimlerin etiketlenmesi ve damgalanması sürecinde başvurulan stratejilerin başında geliyor. Kelimenin geniş ve daha kapsayıcı anlamıyla “iktidar”, belirli eylemleri ve bu eylemlerin faillerini suçlu olarak adlandırıp cezalandırıyor. Neyin suç ve kimin suçlu olup olmadığı ise içinde yaşanan siyasi atmosferin demokratiklik derecesi ile orantılı. Türkiye ve benzeri otoriter sistemlerde suç ve suçlu kümesi genişliyor; en temel insan hakları olarak sayılabilecek bir dizi eylemi içine kolayca alıveriyor: düşünceyi ifade, örgütlenme ve barışçıl eylem gibi hak ve eylemler suç olarak değerlendiriliyor.”
Dans etmek de suç, gökkuşağı da!
İktidar yanlısı medyaya göre öğrencilerin dans etmesi, halay çekmesi, marş söylemesi, gökkuşağı ve trans bayrakları taşıması, gökkuşağı renklerinde herhangi bir şey suç:
“Eylemlerde söylenen marşlar, atılan sloganlar, taşınan dövizler ile birlikte gökkuşağı bayraklarının da “suç unsuru” gibi haberlerde yer bulduğunu gördük.
“Aynı başlık altında yer alan “Öğrenciler bugün de okul içerisinde LGBT bayrakları ile metallica eşliğinde dans etti” cümlesi de suçlulaştırmada müzik türünün ve sözlerinin çok da fark yaratmadığını gösteriyor. Tek başına, dans eden LGBTİ+ öğrencileri hatırlatacak ve LGBT ifadesindeki noksanlığın kapsayıcılık konusundaki eksikliği dışında sorun görülmeyebilecek bu cümle haberin kurgusu içinde gökkuşağı bayrakları ile Metallica eşliğinde dans etmenin “suç” olacağı algısını yaratıyor.”
Suçlulaştırma medyanın geleneksel stratejisi
Sivil Alan Araştırmaları Derneği’nin raporu kısa bir dönemde hükümet yanlısı medyanın diline odaklansa da; medyanın genel durumu da benzer.
Kaos GL Derneği’nin LGBTİ+’ların gazetelerde nasıl yer aldığına ilişkin 2020 Medya İzleme Raporu’na göre; nefret söylemi ve ayrımcı dil oranı yüzde 61, medyadaki LGBTİ+ düşmanlığı siyasetle el ele gidiyor, organize nefret kampanyaları yükselişte!
Araştırma sonuçlarına göre yazılı basındaki metinlerin sadece yüzde 39’u (1366) hak haberciliği kapsamında değerlendirilebilir. Bütün metinlerin yarısından fazlasını (yüzde 61) oluşturan 2093 metin ise hak haberciliğine aykırı bulundu:
“Özetle; 2020 yılı yazılı basında LGBTİ+ kimlik ve varoluşunun “ahlaksızlık”, “hastalık”, “sapkınlık”, “suç” ve “günah” olarak gösterildiği bir yıl oldu. Yazılı basında ayrımcı dil çok sık bir biçimde kullanıldı. Metinlerin yarısından fazlası ayrımcıydı.”
2020’de yazılı basında yayınlanan haber ve köşe yazılarının yüzde 45’ini oluşturan 1561 metinde lezbiyen, gey, biseksüel, trans ya da interseks olmak “suç” gibi gösterildi.
TIKLAYIN – 2020 Medya İzleme Raporu
Etiketler: insan hakları, medya, nefret suçları, eğitim
