Levent Pişkin: İbne Gezi Parkı’nda Çarka Çıkan Lubunya Demek

 

“İbne” tweet’i nedeniyle Başbakan’ın hakkında suç duyurusunda bulunduğu LGBTİ aktivisti ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) Beyoğlu Eş Başkanı Levent Pişkin, "ibneliği hakaret varsayarak cinsel yönelimime hakaret edildiği ortadadır" diyerek Başbakan hakkında suç duyurusunda bulundu.

 

Pişkin hakkında açılan dava da, savunması ve Başbakan hakkında suç duyurusunda bulunması da basında geniş yer buldu. Çok çeşitli kesimler tarafından tartışıldı ve tartışılmaya devam ediyor.

 

Savunmasında LGBTİ örgütlerinin “Velev ki ibneyiz” sloganlarını, basın açıklamalarını, yazmış olduğum “Yoldaş Ben İbneyim” kitabını; ibne kelimesinin bir hakaret biçimi değil bir cinsel yönelim olduğuna kanıt olarak gösteren Levent Pişkin ile “ibnelik”, LGBT kimlikleri ve sınıfsal kodlar, modernizm, gey kültürü ve normlar üzerine konuştuk.

 

Bol bol ibnelik yaptığımız söyleşide, ibne kelimesi üzerine LGBT hareketi içerisindeki farklı fikirleri de tartıştık.

Bu gey dediğimiz kelime tüm kimlikler gibi evrensel bir kurgu ve evrensel anlamda erkek eşcinselliğini ifade eden bir kelime. Ve bence gey kelimesini tek başına erkek eşcinsel olarak kodlamak da hata olacaktır. Gey kelimesi beraberinde bir habitus’u yani bir “gey life” dediğimiz meseleyi, bir kültürü de içinde barındıran bir şey. Bu tamamiyle kapitalizme eklemlenmiş demek değil. Ama bana daha çok orta üst sınıf yaşam tarzına sahip erkek eşcinselliğini çağrıştıran, gey barda takılan kitle açısından düşünürsek transfobik diyebileceğimiz ve daha çok sınıfsal kodları olan bir kimlikmiş gibi geliyor.

 

İkinci mesele de, bu topraklarda beğenelim ya da beğenmeyelim bir eşcinsel erkek kültürü var. Bu kültürde benim de erkeklik üzerinden ilerlediği için çokça eleştirdiğim bir çok şey var ancak bu topraklarda farklı zamanlarda, farklı biçimlerde tezahür etmiş bir eşcinsel erkeklik kültürü var. Osmanlı’daki eşcinselliğe baktığımızda aslında tamamen erkekliği yücelten bir şey ama ne olursa olsun bir eşcinsel erkek deneyimi, bir kültür. Ve kültür ile dil karşılıklı bir etkileşim içerisinde. Kültür dili, dil kültürü belirler aslında. Dolayısıyla senin bu dili tamamen reddediyor olman, geçmiş dönemi, onun erkek egemenliğini eleştirmenden değil tamamiyle modernizmin kurduğu bir kimlikle alakalı. Geçmiş dönemi eleştirip bu kimliği sahiplenebilirsin, nasıl ki modernizm ibneye başka bir anlam yüklediyse sen de yeni bir anlam yükleyebilirsin.

 

Dediğim gibi Ortadoğu’ya ait özgün bir kimlik ve sınıfsal bir mesele. İbne benim için daha çok Gezi Parkı’nda çarka çıkan lubunya demek.

 

Tabi daha evvel de senle konuşmuştuk ve epeyi gülmüştük hatırlarsan. LGBT dediğin zaman insanlar 4 tane sessiz harf yan yana geldiği için illegal örgüt zannediyordu Gezi Parkı’ndan evvel. İnsanların bildiği dilden, bildiği anlam dışında kendini ifade edebilmen meselesi. Gezi Parkı’nda onu çokça kırdık mesela. “Kadına, ibneye, orospuya küfretme” diyorsun. Bir kırılma yaşanıyor.

 

Ayyaş kelimesi de öyleydi mesela. Önceden insanlar birbirlerine çapulcu diye küfrederken, millet çapulcu olmak için sıraya girdi. Karşı hegemonya mücadelesi diyelim, yapısöküm diyelim, iktidara karşı direniş ne dersek diyelim ibne kelimesini sahiplenmek gey kimliğindense benim için çok daha önemli. Gey kelimesini de çeşitli yer ve platformlarda kullanıyorum ama kendini ne diye tanımlarsın dersen, ibne derim.

 

Aslında öyle diyemeyiz. Kimliği bozmak diyebiliriz. Çünkü kimlik kurgulandıkça ve sabitlendikçe norm üretir. Kimliğin dışına çıkmaya çalıştığında çeşitli iktidar odaklarıyla karşılaşırsın. O normlar dışındaki yeni bir varoluş. Bu normlar meselesinde mesela sana çok saçma bir şekilde,”Ses tonun çok erkek, hiç zırıl değilsin” ya da “Transsan hormon alacaksın, almak zorundasın” gibi tepkiler gelebilir. Yok böyle bir şey. Homonormativite ve transnormativitenin üretildiği bir yerde kendini farklı bir biçimde kodlayıp, o kimliği bozabilirsin diye düşünüyorum. Ve bence sınıf, kimliği bozmak için iyi bir yöntem aslında. O kimliğin tek tipleştiren, yeknesak algısını yerle bir eden; kimliğin yekpare olmadığını ve çeşitli performansların, kültürlerin birikmesiyle oluşan bir kurgu olduğunu çok net biçimde gösteren bir mesele. Bu yüzden başka bir varoluş denebilir. Ama nihayetinde pragmatist davranıyorum dava için. (Gülüyor) İbne de bir kimliktir, diyorum.

 

Bence söyleyebiliriz. Zaten insanların kendini kuir diye tanımlaması ontolojik hata bir yandan.

 

Evet Yıldız Tar’ın deyimiyle ayrıca epistemolojik tutarsızlık. (Gülüyor) LGBT normativitesini eleştirmek ve kendi yönelimim üzerinden konuşacaksam gey normativitesinin dışında bir varoluş sergilemek önemli. Ve queer bir şey. Yani hem kendi kimliğine hem de o kimliğin iktidar alanına isyan etmek...

 

Aslında tam olarak bahsettiğimiz beyazlığa denk düşüyor. Beyazlık o habitusu ve o bakış açısını da beraberinde getiren bir şey. İbne toplumda ahlaksız, puşt, toplumun egemen normları dışında hareket eden, terbiyesizlik yapan, güvenilmez insanlar gibi ahlaki yargılar üzerine kurulu bir kavram. LGBT içinden ibne kelimesine itiraz edenler genelde, “Aslında geyler ahlaklıdır, temizdir, sevimlidir. Geyliği bozan birtakım şeyler var. Travestiler, seks işçileri bizi yanlış tanıtıyorlar. Biz aslında kavgacı insanlar değiliz. Herkes gibi normal insanlarız” diyor. Bir kere orada herkes kim? Sen niye en baştan kendini herkesin dışına atıyorsun? Herkes gibi olmanın ne gibi avantajı var?

 

O hakim genel ahlaka özenme, onun gibi yaşama, tek eşli olmayı zorunluluk haline getirme... Çoğaltabiliriz bu örnekleri. Mesele Onur Haftası’nda yürüyen tatlı geyler değil. Ama aynı geyi gece 12’de çarkta görsen ibne dersin. Mesele o iki yüzlü ahlak anlayışını içselleştirmek. Bu bizim içimizdeki homofobi ve transfobiden gayri bir şey değil.

 

Aslında böyle düşünmeyen ve LGBT’nin alternatifi olarak kendisini ibne diye tanımlayan eşcinsel ve biseksüel kadınlar da var. Ama haklı bir eleştiri bana kalırsa. Kadın görünürlüğünün diğer toplumsal hareketler gibi çok az olduğu bir hareket.