10/10/2006 | Yazar: Kaos GL
‘Bana göre cinsler arası ilişkilerin yaratılışta amaçlanan doğal bir yolu vardır ve eşcinsel değişik nedenlerle bu yolu tersine çeviren ve bundan zevk alan kişidir. Kişisel olarak böyle bir tercihe söyleyecek bir şeyim yok. Ancak cinsel ilişkinin doğal yollardan olmasının toplumsal sağlık açısından tercih edilebilir olduğu kanısındayım.’ Ankara Üniversitesi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi Psikoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr Ali Dönmez'le söyleştik.
‘Bana göre cinsler arası ilişkilerin yaratılışta amaçlanan doğal bir yolu vardır ve eşcinsel değişik nedenlerle bu yolu tersine çeviren ve bundan zevk alan kişidir. Kişisel olarak böyle bir tercihe söyleyecek bir şeyim yok. Ancak cinsel ilişkinin doğal yollardan olmasının toplumsal sağlık açısından tercih edilebilir olduğu kanısındayım.’ Ankara Üniversitesi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi Psikoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr Ali Dönmez'le söyleştik.Psikoloji bölümü olarak anabilimdalları nelerdir?
2547 sayılı YÖK yasasına göre psikoloji bölümlerinde, deneysel psikoloji, uygulamalı psikoloji, sosyal psikoloji, gelişim psikolojisi ve psikometri olmak üzere beş anabilim dalı açılabilir. Türkiye’deki üniversitelerin psikoloji bölümlerinde bu anabilim dallarından psikometri dışındakilerin tümü açılmış bulunmaktadır. (Yeni kurulanlar dışındakilerde)
Bir insan olarak izleyebildiğiniz kadarıyla Amerikan toplumunda insan ilişkilerinden söz edebilir misiniz?
Gözlediğim kadarıyla Amerikan toplumunda insan ilişkileri bizim toplumumuzdaki insan ilişkileri ile karşılaştırıldığında oldukça zayıftır. Belki de bu nedenle olsa gerek orada çoğu kişinin bir psikiyatrı vardır. Amerikan toplumunda özel yaşama daha çok önem verilir ve kanımca insanların yalnız başlarına harcadıkları zaman daha fazladır. Bir pazar günü tek başlarına odalarına kapanıp esrar içen çok sayıda üniversite öğrencisinin bulunduğunu söyleyebilirim. Ülke çok geniş olduğundan ve herkes bu büyük ülkenin bir köşesinde çalışmak ve sık sık da iş değişiklikleri yüzünden aile ve arkadaşlık ilişkilerinde kopukluklar ve süreksizlikler daha sık görülmektedir.
Amerikan psikolojisi nasıl işliyor?
Amerikan psikolojisinin işleyişine ilişkin bilgilerim artık eskimiş ve sınırlı olabilir ancak yine de birkaç şey söyleyebilirim. Amerikan psikoloji araştırmalarına parasal destek sağlayanlar genellikle büyük özel şirketlerdi. (1978’lerde) Bu nedenle araştırmacıların objektif olmadıkları, destek sağlayan kuruluşlar lehine sonuçlar elde ettikleri yönünde yakınmalara sık rastlanırdı. Örneğin, televizyon kanallarının parasal destek sağladığı bir araştırmada şiddet içerikli televizyon programlarının toplumda şiddet üzerinde etkili olmadığı yönünde bulguların elde edilmesi üzerine bu tür itirazların olduğunu anımsıyorum. Öte yandan, psikoloji araştırmalarının oldukça büyük bir bölümü, temel araştırma yani bir sorunun çözümüne yönelik olmayan, sadece bilgi birikimine hizmet eden türden araştırmalardır. Böyle olunca da hangi konuda araştırma yapılacağı genelde araştırmacının ilgisine bağlıdır. Son olarak, ABD.’de özellikle psikiyatrik hizmetler çok yaygındır ve dolayısıyla psikoloji ve psikiyatrinin sistemi ayakta tutmada küçümsenemeyecek bir payı vardır kanısındayım.
Bir psikoloji bölüm başkanı olarak Türkiye’deki psikoloji eğitiminin amacı ve işleyişi nedir?
Türkiye’deki psikolojinin amacı psikolojik hizmetlerin yürütülmesinde istihdam edilecek elemanları yetiştirmek ve böylece insanımızın psikolojik sağlığının iyileşmesine katkıda bulunmaktır. Psikoloji bilimi insanın hem kendisini ve hem de başka insanları tanımasında yardımcı olmaya çalışır. Kendisini ve çevresindeki diğer insanları tanıma insanlara sınırlılık ve yeterliliklerinin farkında olma, dolayısıyla davranışlarını bunlara göre düzenleme olanağı verir. Böylece, kişiler arası ilişkilerde iyileşme ve bu ilişkilerin sağlıksızlığından kaynaklanan psikolojik rahatsızlıklarda azalma beklenir.
Bir sosyal psikolog olarak size göre psikoloji neye hizmet etmeli?
Bir sosyal psikolog olarak bana göre psikoloji başkalarını rahatsız etmemek koşulu ile insanların yaşamdan tad alabilmeleri için gerekli ruhsal sağlık düzeyine ulaşmalarına ve bu düzeyi korumalarına hizmet etmelidir.
Psikoloji eşcinseli nasıl tanımlıyor? Size göre nasıl olmalı?
Psikoloji eşcinseli nasıl tanımlıyor bilmiyorum. Bildiğim bir şey varsa o da bu tür kavramların herkesin üzerinde anlaşabildiği tek bir tanımının yapılamadığıdır. Genelde konu ile ilgilenen herkesin kendine özgü bir tanımı olmaktadır. Benim tanımım da bana özgü bir tanımdır. Bana göre cinsler arası ilişkilerin yaratılışta amaçlanan doğal bir yolu vardır ve eşcinsel değişik nedenlerle bu yolu tersine çeviren ve bundan zevk alan kişidir. Kişisel olarak böyle bir tercihe söyleyecek bir şeyim yok. Ancak cinsel ilişkinin doğal yollardan olmasının toplumsal sağlık açısından tercih edilebilir olduğu kanısındayım.
Bir sosyal psikolog olarak, bir eşcinselin, toplumda kendini eşcinsel olarak var edebilmesi mümkün mü?
Bir sosyal psikolog olarak, bir eşcinselin toplumda kendini kanıtlayabilmesinin mümkün olduğunu düşünüyorum. Az da olsa toplumumuzda bunu başarabilenler vardır. Bir eşcinselin toplumda başarılı olabilmesi, her alanda olmasa bile, biraz da toplumsal bir alışma sorunudur.
Bölümünüzde eşcinsel öğrencilere özel bir yaklaşım söz konusu mu?
Bölümümüzde eşcinsellere özel bir yaklaşım söz konusu değildir.
Bölümünüzdeki seminer, ödev ve tezlerde eşcinsellik ele alınıyor mu? Ya da siz öneriyor musunuz?
Bölümümüzde yaptırılan ödev, seminer ve tezlerde eşcinselliğin işlenmesi için özel bir çaba harcanmamakta ve bu konuya bir ayrıcalık verilmemektedir. İlgilenen çıkarsa her türlü çalışma yapılmaktadır.
Kaynak: Kaos GL, Ocak 1996, Sayı 17
Etiketler: insan hakları, sağlık
