06/07/2021 | Yazar: Kaos GL
Bazı varsayımlarla kişilere cinsiyet atamaktan kaçınmak ve cinsiyetlendirilmiş bir dil kullanmaktan vazgeçmek daha kapsayıcı bir iletişimin olmazsa olmazı.
Karikatür: Bartu
Herkes doğumda ya da daha öncesinde dış genital özelliklere atanan bazı özellikler ve bunlar üzerinden inşa edilen varsayımlardan yola çıkılarak atanan cinsiyetiyle örtüşmüyor.
Bu bilginin ardından, bazı varsayımlarla kişilere cinsiyet atamaktan kaçınmak ve cinsiyetlendirilmiş bir dil kullanmaktan vazgeçmek daha kapsayıcı bir iletişimin olmazsa olmazı. Kişiye tahmin ettiğiniz cinsiyet kimliğiyle hitap etmek yerine kendisine nasıl hitap edilmesini istediğini sormak bunun için iyi bir adım olabilir.
Bu alanda bilgi eksikliğin olduğunu düşünüyorsan, Deniz Gedizlioğlu’nun hazırladığı LGBTİ+ Hakları Alanında Çeviri Sözlüğü’ndeki “atanmış cinsiyete dair bazı terimleri okumaya ne dersin?
Haydi başlayalım:
Assigned at Birth: Tr. Doğumda atanan cinsiyet, atanmış cinsiyet. Doğumda veya henüz rahimdeyken bebeğin dış genital özelliklerine atfedilen beden cinsi [bkz. Sex] üzerinden inşa edilmiş varsayımlarla kişilerin sınıflandırıldığı ya da kişilere atanan cinsiyet. “Atanmak” sözcüğü, bireylerin kendi benliğini algıladığı içsel bir kavram olan cinsiyetin [bkz. Gender], kişinin kendi beyanı dâhil edilmeden, dışarıdan tayin edilmek suretiyle tanımlanmış olduğunu anlatır. Genellikle “doğumda erkek olarak atanmış” (Male Assigned at Birth: MAAB) ya da “doğumda kadın olarak atanmış” (Female Assigned At Birth: FAAB) şeklinde kullanılır. Zaman zaman “atanmış cinsiyet” yerine “biyolojik cinsiyet” ya da “bedensel cinsiyet” gibi ifadeler kullanılsa da cinsiyet kimliğinin içsel bir algı olmasına rağmen kişinin iradesi dışında, tıp ve toplumsal kabullerin iş birliğiyle atandığını belirtmek için “atanmış cinsiyet” kavramını kullanmak daha doğrudur
Cisgender (“Cis”): Tr. Natrans veya cis. (“Sis” şeklinde okunur.) Sahip olduğu cinsiyet kimliği, doğumda kendisine atanan cinsiyetle örtüşen kişilere denilir. Cis- ön eki Latincede “bu taraftaki” anlamına gelmekte olup, cinsiyet kimliği bağlamında kullanımının küresel olarak popülerleşmesi son on yılda trans hakları aktivistlerince gerçekleştirilmiştir. Natrans terimi ise 2013 yılında kaybettiğimiz trans aktivist Aligül Arıkan tarafından Türkçe literatüre kazandırılmıştır
“Cishet” (Cisgender heterosexual): Tr. “Cishet” (“Sishet” şeklinde okunur.) Sahip olduğu cinsiyet kimliği, doğumda kendisine atanmış cinsiyetle örtüşen ve heteroseksüel cinsel yönelime sahip kişilere denilir. “Cishet” şeklinde kısaltılmış versiyonunun LGBTİ+ topluluğunun içindeki popüler kullanımı negatif bir anlam taşımakta ve söz konusu kimliğin toplumda ezici bir hegemonyaya sahip olduğuna işaret etmektedir
Misgender: Tr. Yanlış cinsiyet atamak, hatalı cinsiyetlendirmek. Bir insana yanlış ya da kendi cinsiyet kimliğiyle uyumsuz bir cinsiyet atfetmek. Cinsiyetlendirilmiş sözcükler kullanırken (“Kızlar!” “Bak oğlum!” gibi) ya da kişilerin şahsi cinsiyet kimlikleri bilinmeden yapılan genellemeler sırasında (“Burada hepimiz kadınız…” gibi) sık sık yanlış cinsiyet atama durumu doğabilir. Özellikle kapsayıcı olmak iddiasında bulunan bir ortamda yanlış cinsiyet atamaktan kaçınmak için cinsiyetlendirilmiş bir dil kullanmamak gerekli olabilir.
Etiketler: kültür sanat, yaşam
