Uzmanlardan LGBT Öğrenciler ve Aileler ile Çalışan Öğretmenlere Öneriler

LGBT Öğrenciler ile yapılacak çalışmaları birbiri ile ilişkili öğrenci, öğrencinin ailesi ve öğretmenler üzerinden düşünmek ve bu başlıklar üzerinden şekillendirmek gerekir.

 

Kaos GL’nin Diyarbakır’da, PDR-ÇA-DER ve Diyarbakır Eğitim-Sen’in katkılarıyla gerçekleştirdiği eğitimde, LGBT öğrenciler ve ailelerle çalışmada dikkat edilmesi gereken noktalar vurgulandı.

 

Okullarda danışan veya zorla servise getirilen öğrencilerin durumlarının nasıl hak temelli ele alınması gerektiğinin anlatan uzmanlar, öğretmenlere önerilerde bulundular.

 

OkuldaLGBT Öğrenciler ile yapılacak çalışmaları birbiri ile ilişkili 3 ayrı başlık üzerinden düşünmek ve çalışmaları bu başlıklar üzerinden şekillendirmek gerekir.

 

LGBT öğrenci, öğrencinin ailesi ve öğretmenleri ile ayrı ayrı ya da birlikte yapılacak doğru çalışmalar, kişinin eğitim yaşamını daha iyi ve sağlıklı sürdürmesine yardımcı olacaktır. Bu çalışmaları yaparken unutulmaması gereken en önemli nokta yönlendirici ve çare bulucu olmaya çalışmaktan olabildiğince uzak durmaktır. Eğitim ortamında bulunduğu sürece kişiye sosyal destek alanı yaratmak ve bu süreci duygusal, psikolojik açıdan olabildiğince güvenli bir biçimde yaşamasını sağlamak çalışmaların temel noktasını oluşturmalıdır. Bunun içinde öğrenciyi ve ilişkili olduğu yakın çevreyi anlamak ve yapılacakları ihtiyaçlar üzerinden planlamak gerekir.

 

·         Kişi içinde bulunduğu durumu tanımlamakta zorlanabilir ve bir karmaşa yaşayabilir. Yakın çevresinde kendini ifade edebileceği bir alan olmaması durumunda içedönük bir tutum sergileyebilir ve duygusal olarak yıpranabilir.

Ne yapılabilir?

Kendini anlama ve tanımlama süreci uzun sürebilir. Bu süreç içerisinde öğrenci adına öğrenciye dönük tanımlama yapmaktan kaçınılmalı, kendisi yaşadığı durumu ifade etmediği sürece ifade etmek zorunda bırakılmamalıdır. Eğer öğrenci konuyla ilgili bilgiye ihtiyaç duyduğunu ifade ederse bilimsel, yönlendirici olmayan açıklamalar yapılabilir. Öğrenciyi bu süre içinde desteklemek, yönlendirici olmayan bir iletişim kurmak ve sürdürmek ve varsa, bulunduğu ortamdaki (sınıf vb) negatif yaklaşımları engellemek gerekmektedir.

·         Kendini net olarak ifade etse bile yaşadığı sosyal çevrede var olan LGBT kişilere yönelik negatif önyargı ve davranışlar nedeniyle kendini kabullenmekte ve kendine yönelik saygısını korumakta zorlanabilir.

Ne yapılabilir?

Öğretmen ile yaşanan düzenli ve destekleyici bir paylaşım kişiyi daha güçlü kılmaktadır. Destekleyici olmalı, yönlendirici olmayan bir iletişim kurulmalı, yaşadığı duygusal/psikolojik sorunları ifade edebileceği ve böylelikle nefes alabileceği bir alan yaratılmalı. Kendine yönelik saygısını güçlendirici, özgüvenini geliştirici etkinlikler, kişisel gelişimini hızlandıracak çalışmalar yapılabilir.

·         LGBT öğrenci okul içinde kimliği nedeniyle öğretmenler tarafından dışlanabilir ya da akran zorbalığına, tacize maruz kalabilir. Tüm bunlar, kendini yalnız ve güvensiz hissetmesine, farklı sorunlar yaşamasına neden olabilir.

Ne yapılabilir?

Öğrencinin sınıfında akran zorbalığına ve insan haklarına yönelik farklı çalışmalar yapılabilir. Zorbalık yapan öğrencilerle ayrı bir çalışma yapılabilir. Öğretmenlere yönelik LGBT Öğrenciler ile ilgili bir eğitim düzenlenebilir. Öğrencinin zorluklarla başa çıkma becerisini güçlendirici bireysel çalışmalar yapılabilir. Okulda dışlayıcı tutumlara ve zorbalığa maruz kalan LGBT öğrenciyi korumak ve gerekli önlemleri almak önceliklidir. Öğrencinin kendi sınıfındaki öğrenciler ve öğretmenlerden öğrenciyi zorbalıklardan koruma noktasında destek alınabilir.

·         LGBT öğrenci, ailenin yapısı, kabullenmeme olasılığı vb. nedenlerden dolayı ailesine açıklama yapmamış olabilir. Bu durum kendini yalnız ve güvensiz hissetmesine neden olabilir.

Ne yapılabilir?

Böyle bir durumda aile ile görüşme yaparken öğrenci adına açıklama yapılmamalıdır. Öğrenci, ailesine açıklama yapmaya zorlanmamalıdır. Okulda öğrencinin yaşadığı herhangi bir sorun ile ilgili görüşüldüğünde aile, söz konusu sorunu çözebilecek ve öğrencinin kimliğine vurgu yapmayan önerilerle bilgilendirilmelidir. Eğer varsa, aile üyelerinden, LGBT öğrenciyi diğer aile bireylerine karşı destekleyebilecek kardeş, akraba vb. ile iletişime geçilebilir, çalışmalara dahil edilebilir.

·         Aile bir şekilde öğrenebilir. Kabullenmekte zorlanabilir. Öğrenciye şiddet uygulayabilir ya da dışlama, evden kovma gibi davranışlar sergileyebilir.

Ne yapılabilir?

Ailenin kabullenmesi ve destek olması farklı nedenlerden dolayı zor olabilir. Öncelikli olarak aileyi doğru bilgilendirmek gerekir. LGBT kişiler ile ilgili bilimsel ve yönlendirici olmayan bilgiler verilmesine dikkat edilmelidir. Ailenin hemen kabullenmesini beklememek gereklidir. Bu süreç içerisinde aileye sürekli destek verilmelidir. Ailenin şiddet uygulamasını, dışlamasını engelleyici çalışmalar yapılmalıdır. Bu çalışmaların, ailenin, çocuğu kabullenmesi ve korumaya başlamasını sağlamaya dönük bir şekilde yürütülmesi gereklidir.

 

·         Okulda LGBT öğrenci olsun ya da olmasın, öğretmen olarak kullanılan dile dikkat etmek gerekir. Cinsiyetçi, dışlayıcı ifadelerden kaçınmak gereklidir. LGBT öğrenci ile ilgili öğretmenler odasında, sınıfta ya da herhangi bir yerde yapılan uygunsuz, dışlayıcı şaka, lakap takma vb. durumlara müdahale etmek ve uygun bir biçimde tepki göstermek gerekir. LGBT öğrenci böyle bir durumla karşılaştığında öğretmenin hemen müdahale etmesi öğrencinin kendini biraz daha güvende hissetmesine yardımcı olacaktır. Diğer öğrenciler açısından ise dışlayıcı olmayan kabullenici bir yaklaşıma şahit olmaları kendilerini sorgulamalarına yardımcı olacaktır.

·         LGBT öğrencinin okulda karşılaştığı zorbalıklara ve tacize okul idaresi ve diğer öğretmenlerin de desteğini alarak hemen müdahale etmelidir. Bu konuyla ilgili öğretmenlere yönelik bir eğitim düzenlenebilir. Bu hem öğretmenlerin doğru bilgilenmesine ve dolayısı ile önyargılarının giderilmesine hem de öğrencinin sosyal destek alanının genişlemesine yardımcı olacaktır.

 

Çoğunluğu Psikolojik Danışman ve Rehber olan öğretmenlerin katıldığı eğitimde, katılımcılardan gelen bazı sorular şunlar:

“İnançlarda LGBT bireyler nasıl tanımlanıyor?”

“Translar için hastalık tanımı kullanılıyor mu?”

“Daha önce farklı cinsel yönelimler sapkınlık olarak tanımlanıyordu, daha önce yaygın olarak kullanılan yanlış tanımlar değişecek mi? Siz bunlarla ilgili ne yapacaksınız?”

“Dünyada LGBT bireylerin oranı % 10 olarak biliniyor ve bu oranın belli bir bölümü kabul edilme mücadelesi veriyor. Bu mücadeleyi verirken devletle nasıl bir ilişki içine giriyorsunuz?”

“Dünyada 70’ten fazla ülkede eşcinseller zulüm görüyor, 7 ülkede eşcinsellere hâlâ idam cezası veriliyor. Süren değişimle birlikte ortaya çıkan yeni kavramlar literatürde nasıl tanımlanacak?”

“Eşcinsellerin ekonomik alanda çalışma koşullarına engel oluşturan temel neden sistem mi yoksa toplumsal yapı mıdır? Bir de eşcinsellik bir cinsel yönelim mi yoksa biyolojik mi?”

“Eşcinselliğin hastalık olarak tanımlandığı ve tedavi edildiği dönemlerde tedavi için hangi yöntemler kullanılıyordu?”

“Efemine bir çocukla karşılaştığımızda ne yapabiliriz?”

“Tutukluluk hali ile askerlik insanların cinsel haklarını engellemiyor mu?”

“Üniversite eğitiminde kadınlık ve erkekliğin kromozomlarla ilgili oluştuğunu öğretiyorlar. Eşcinsel olmanın da buna benzer bir nedeni var mı?”

“Çocukların ben eşcinselim dedikleri bir karar anı var mı?”